Pistoal: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
Swarte Kees (oerlis | bydragen)
fan nl:
 
Swarte Kees (oerlis | bydragen)
wurkleas
Rigel 1:
[[Ofbyld:SigP220.jpg|thumb|''Modern pistoal'']]
In '''pistoal''' is in [[fûstfjoerwapen]], in [[fjoerwapen]] dat sa licht en kompakt is dat it mei ien hân hantearre wurde kin. It ûnderskiedt him fan in [[revolver (wapen)|revolver]] trochdat de [[patroan (munysje)|patroanen]] net yn in draaiende ''trommel'' sitte, mar yn in losse [[magazyn (wapen)|hâlder]] dy't yn de kolf fan it wapen stutsen wurdt.
 
{{wurk}}
== Gebrûk ==
[[Ofbyld:Pistole mit Radschloss MKL1888.png|thumb|''Saksysk pistoal út 1610'']]
In pistoal is typysk in wapen foar de koarte ôfstân, oant inkele tsientallen meters. De kortekoarte [[loop (vuurwapenfjoerwapen)|loop]] maaktmakket hetit wapen te onnauwkeurigûnkrekt voorfoar gebruikbrûken op langerelange afstandôfstân. EenIn pistoolpistoal wordtwurdt voornamelijkbenammen gebruiktbrûkt voorfoar zelfverdedigingselsferdigening; inyn sommigebepaalde landenlannen is dit ookek aanoan burgersboargers toegestaantastien, maarmar werdwaard vroegereartiids ookek offensiefoffensyf toegepasttapast, vooralbenammen doortroch militairenmilitêren. HetIt is eenin wapen dat maarmar zeldenkomselden wordtbrûkt gebruiktwurdt om meemei te [[jacht (activiteit)|jagen]]jeien, hoewelhoewol't metbenammen name inyn de [[VerenigdeFeriene Statensteaten]] hetit jagenjeien metmei pistolenpistoalen weerwer inyn zwangswang komt.
 
Yn de measte lannen terfan wereldde wrâld is eenin [[vergunning]]fergunning nodignedich voorfoar hetit bezittenbesitten en hetbrûken gebruiken vanfan in pistoal. InYn NederlandNederlân is ookek hetit inyn hetit openbaariepenbier dragen vanfan eenin [[waterpistoolwetterpistoal]] of eenin [[luchtgeweerloftgewear|luchtdrukpistoolloftdrukpistoal]] dat uiterlijkuterlik nietnet vanfan eenin echt pistoal is te onderscheidenûnderskieden is, strafbaarstrafber volgensneffens de huidigehjoeddeiske [[Wet wapens en munitiemunysje]].
 
== Skiednis ==
[[Ofbyld:Schrotpistole MKL1888.png|thumb|''Pistoal út de 17e ieu'']]
Pistoalen binne oan it begjin fan de [[16e ieu]] yn de Toskaanske stêd Pistoia ûntstien. It pistoal dankt syn ûntstean oan de útfining yn [[1517]] fan in nij model ûntstekkingsmeganisme dat mei in stik [[fjoerstien]] wurket, ynstee fan de oant dan ta wenstige [[lont]]. De namme fan it wapen giet lykwols grif werom op it Tsjechyske pišťala; it is, lykas [[dolk]], trawant (hantlanger, oarspronklik hiersoldaat) en [[houwitser]], ien fan de wurden út de tiid fan de Boheemske Hussitenoarloggen (fyftjinde ieu), dy't fia it Dútsk yn it Nederlânsk en Frysk terjochte komd binne.
 
Yn it earstoan koe mei in pistoal mar in inkel skot lost wurde. Tsjintwurdich binne de measte pistoalen [[semyautomatysk wapen|semyautomatysk]].
Pistolen zijn aan het begin van de [[16e eeuw]] in de Toscaanse stad Pistoia ontstaan. Het pistool dankt zijn ontstaan aan de uitvinding in [[1517]] van een nieuw model ontstekingsmechanisme dat met een stuk [[vuursteen]] werkt, in plaats van de tot dan toe gebruikelijke [[lont]]. De naam van het wapen gaat echter waarschijnlijk terug op het Tsjechische pišťala; het is, net als [[dolk]], trawant (handlanger, oorspronkelijk huursoldaat) en [[houwitser]], een van de woorden uit de tijd van de Boheemse Hussietenoorlogen (vijftiende eeuw), die via het Duits in het Nederlands terecht zijn gekomen.
 
Aanvankelijk kon met een pistool slechts een enkel schot gelost worden. Tegenwoordig zijn de meeste pistolen [[semiautomatisch wapen|semiautomatisch]].
 
== Konstruksje ==
[[Ofbyld:afbeelding(52).jpg|thumb|''Patroanhulzen fan ferskillende grutten'']]
PistolenPistoalen zijnbinne inyn diverseferskate [[Kaliber (wapen)|kalibers]] (interneynterne diameter vanfan de loop) te koopkeap; bijby groteregruttere kalibers zijnbinne de projectielenprojektilen zwaarderswierder en bewegenbewege zese langzamerstadiger danas bijby kleinelytse kalibers. De [[PatroonPatroan (munitiemunysje)|patronenpatraonen]] hebbenhawwe eenin diameter diedy't meestalmeastal tussentusken .22 en .50 [[inch]] (ca.± 5,6 en 12,7  mm) inyn ligtleit. HetIt kaliber 9 mm is bijgongber zowelby de NederlandseNederlânske [[plysje]] asen it [[KrijgsmachtKriichsmacht|leger]] gangbaar.
 
EenIn modern pistoal bestiet út:
* in loop;
* in romte (keamer) wêryn't it earstfolgjende patroan sit dy't ôffjurre wurde kin;
* in ruimte (kamer) waarin zich de eerstvolgende patroon bevindt die kan worden afgevuurd;
* in kolf (hetit handvathantfet) metmei daarindêryn:
** in patroanhouderpatroanhâlder diedy't plaatsplak biedt aanoan meerderemeardere patronenpatroanen;
* in afvuurôffjoer- en doorlaadmechanismetrochlaadmeganisme.
 
In útsûndering hjirop vormenfoarmje eenin aantaloantal wedstrijdpistolenwedstriidpistoalen waarbijwêrby't de patroonhouderpatroanhâlder nietnet inyn de kolf, maarmar voorfoar de trekkergroep zitsit (zoalskrektas bijby de [[Walther GSP]]).
 
{{Commonscat|Pistols}}