De ferzje fan 8 mai 2011 om 22.11 wizigje Geoffrey (oerlis \| bydragen) Behearders 19.977 edits No edit summary ←Toan eardere ferskillen		De ferzje fan 9 mai 2011 om 19.21 wizigje weromsette Geoffrey (oerlis \| bydragen) Behearders 19.977 edits wurkleas Neikommende ferskillen →
Rigel 1: [[Ofbyld:Bishop Absalon topples the god Svantevit at Arkona.PNG\|thumb\|right\|300px\|Ofbylding fan de kerstening fan in heidensk folk]] ~~{{wurk}}~~ '''Kerstenje''' hâldt yn it ~~bekeare~~(meastentiids) ~~fan,~~massaal ~~faak~~bekeare ~~massaal,~~fan net-kristlike (meastal [[~~heidenen~~heidendom\|heidenske]]) folken ta it [[kristendom]]. Oare beneamings binne ''kristianisearing'' en it modernere ''[[evangelisaasje]]''. Oan de ein fan de [[3e ieu]] hearden it hjoeddeiske [[Turkije]], [[Syprus]], [[Kreta]], de [[Nyldelta]] en de gebieten om [[Kartago]] ([[Donatisme]]) en [[Syrene (stêd)\|Syrene]] ta de sterkst kerstene gebieten. It grutste part fan Jeropeeske folken waard pas kerstene yn de [[Midsieuwen]]. Ein [[7e ieu]] wie hiel Jeropa te suden en westen fan de [[Donau]] en de [[Ryn]] kerstene en yn de [[8e ieu\|8e]] en [[9e ieu]] ek it gebiet tusken Ryn, Donau en [[Oder]]. Dat kerstenje gie faak gear mei twang en geweld. Yn Jeropa sette de kerstening him earst goed troch te suden fan de [[Ryn]] mei de bekearing fan [[Klovis]], kening fan de [[Franken]] en syn folk dy't him dêryn folge. It [[Frankyske Ryk]] wreide har fierder út en alle oerwûne folken moasten troch har goedskiks of hurdskiks it kristlike leauwe oernimme. Troch privileezjes fuort te jaan yn ruil foar it nije leauwe besochten de Franken earst de eallju fan de fersleine folken foar harren te winnen. Dêrmei hopen sy dat it gewoane folk folge soe. By dizze pragmatyske oanpak waarden sommige gewoanten of lokale hillige plakken kristianisearre. Op earst heidenske hillige plakken waarden kapellen boud en "heidense" feestdagen koppeld oan kristlike hjeldagen. Ek waarden "heidense" gewoanten oernommen yn de tsjerke (dat letter ûnder de [[reformaasje]] lykwols wer folslein útband waard). Yn de [[Lage Landen (staatkunde)\|Lage Landen]] (zij het ten zuiden van de [[Rijn]]) zouden de [[Franken (volk)\|Franken]] zich rond 500 massaal gekerstend hebben, naar het voorbeeld van de Frankische vorst Chlodovech ([[Clovis I\|Clovis]]). Het deel boven [[de grote rivieren]] is vanaf het midden van de 8e eeuw gekerstend. Daarbij boden vooral de [[Saksen (volk)\|Saksen]] onder leiding van [[Widukind]] enkele decennia weerstand aan de Frankische machthebbers [[Karel Martel]] en [[Karel de Grote]]. Naast dwang door de heerser in bepaald gebied en overtuiging door rondtrekkende monniken, was er echter ook een meer pragmatische aanpak waarbij bepaalde gewoonten of heilige plaatsen verchristelijkt werden. Op sommige heilige plaatsen werden kapellen gebouwd. Bepaalde "heidense" feestdagen werden gekoppeld aan christelijke feestdagen. "Heidense" gewoonten werden overgenomen in de kerk (iets dat tijdens de [[reformatie]] totaal werd uitgebannen uit de kerk). Yn it noarden fan Jeropa gie de kerstening in stik stadiger. Ut de skriftlike boarnen docht bliken dat fan alle [[Skandinaavje\|Skandinavyske]] folken de [[Sweden]] it slimst te kerstenjen wienen: hja waarden pas om it jier 1000 hinne, in heale ieu letter as oaren ta it kristlike leauwen oerhelle. De [[Poalen]] en de [[Hongarije\|Hongaren]] waarden om deselde tiid kerstenje. Hja waarden troch [[Syrillus fan Saloniki\|Syrillus]] en [[Metodius]] bekeare dy't de [[Slavyske folken]] ek in eigen skrift joegn: it [[Syrillysk skrift]]. Yn 988 gie ot [[Kiewske Ryk]] oer ta it kristendom.<br />▼ Karel de Grutte ote wilde dat alle Saksen Christen werden, en voelde zich daarom genoodzaakt oorlogen te voeren. Een verklaring voor het gedrag van Karel zou kunnen zijn dat hij het niet kon verdragen dat zijn onderdanen niet hetzelfde geloof hadden, terwijl hij zijn macht als door [[God (monotheïsme)\|God]] gegeven beschouwde. De opvatting van godsdienstig geloof als een persoonlijke keuze leefde niet zo in die tijd. ~~Hij liet iedereen vermoorden die weigerde gedoopt te worden, vlees at in de vastentijd, een dode verbrandde of een heks verbrandde.~~ De lêste Jeropeeske folken dy't kerstene waarden wienen de [[Finlân\|Finnen]] yn de [[12e ieu\|12e]] en de [[13e ieu]], tagelyk mei de [[Alde Prusen]]. De [[Litouwen\|Litouwers]] binne as lêste befolkingskloft kristlik makke, ~~tezijn de laatste Europese bevolkingsgroep die werd gekerstend, namelijk tijdens de~~yn [[14e ~~eeuw~~ieu]].▼ ▲Yn it noarden fan Jeropa gie de kerstening in stik stadiger. Ut de skriftlike boarnen docht bliken dat fan alle [[Skandinaavje\|Skandinavyske]] folken de [[Sweden]] it slimst te kerstenjen wienen: hja waarden pas om it jier 1000 hinne, in heale ieu letter as oaren ta it kristlike leauwen oerhelle. De [[Poalen]] en de [[Hongarije\|Hongaren]] waarden ek om dy tiid kerstenje. Hja waarden troch [[Syrillus fan Saloniki\|Syrillus]] en [[Metodius]] bekeare dy't de [[Slavyske folken]] ek in eigen skrift joegn: it [[Syrillysk skrift]]. Yn 988 gie ot [[Kiewske Ryk]] oer ta it kristendom.<br /> ▲De lêste Jeropeeske folken dy't kerstene waarden wienen de [[Finlân\|Finnen]] yn de [[12e ieu\|12e]] en de [[13e ieu]], tagelyk mei de [[Alde Prusen]]. De [[Litouwen\|Litouwers]] binne as lêste befolkingskloft kristlik makke, tezijn de laatste Europese bevolkingsgroep die werd gekerstend, namelijk tijdens de [[14e eeuw]]. ~~Het [[Saami]]volk bood weerstand tegen de kerstening tot de [[18e eeuw]].~~ Net allinnich Jeropa waard kerstene. De Jeropeeske mogendheden trachtsjen harren leauwe ek op te lizzen oan de kolonisearre gebieten yn de Nije Wrâld en yn Aazje. De katolike missy wie fral yn [[Latynsk-Amearika]] en de [[Filipinen]] suksesfol, en yn de fersprieding fan it kristlik leauwe yn [[Afrika]] besuden fan de [[Sahara (woastyn)\|Sahara]] hienen de [[protestantisme\|protestanten]] in grut oandiel. == Sjoch ek == * [[~~Skiednis~~Kerstening fan itde ~~kristendom~~Friezen]] * [[~~Tsjerkeskiednis~~Krústocht]]en * [[Krústoch]]en ~~== Bronnen ==~~ ''Edda - Goden- en heldenliederen uit de Germaanse oudheid'' vertaling dr. Jan de Vries (1953), zesde druk, herzien door Aleid Boon-de Vries en prof. dr. J. A. Huisman - 1978 ISBN 90-202-4878-2 (uitg. Ankh-Hermes) [[Kategory:Kristendom]] ~~[[Categorie:Missie en zending]]~~ ~~[[Categorie:Geschiedenis van het christendom]]~~ [[ar:تبشير]]

Kerstenjen: ferskil tusken ferzjes