Plestik: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
L r2.7.1) (Bot - derby: nl:Plastic
Swarte Kees (oerlis | bydragen)
wurkleas
Rigel 1:
'''Plastic''' is in groepsnamme kommend út it [[Ingelsk]], yn it NederlânskFrysk hjit it ek wol '''plestyk'''. It wurdt ek wol brûkt as alternatyf wurd foar keunststoffen.
 
In ''plastic'' is oarspronklik allinnich in keunststof wêrfan troch platyske foarmjouwing - ferhjitting yn in foarm ûnder druk - in foarwerp fan mekke wurde kin. Der issis dan sprakensprake fan in [[termoplast]]. Lang net alle keunststoffen falle dêrûnder. Dêrom wurdt yn de keunststofyndustry leavver fan keunststoffen. In soad, mar lang net alle keunststoffen binne opboud út [[polymear|polymeren]].
{{wurk}}
In goed foarbyld fan in keunststof dy't nei foarming nietnet meermear plastischplastysk te vervormenferfoarmjen valtfalt is [[polyurethaanpolyuretaan]]schuimskom, dat veelin wordtsoad toegepasttapast inwurdt yn meubels, kussenskessens en dergelijkesoksoarte, maarmar inyn zijnsyn hardehurde vormfoarm ookek inyn koelkastenkuolkasten.
 
It wite materiaal dêr't ferskate soarten flesssen fan makke wurde kinne binne makke fan ([[polyeteen]]) dat wol smeltber is en yn prinsipe opnij ferwurke wurde kin sûnder gemyske ôfbraak. Ek jiskepûden wurde makke fan termoplastysk materiaal - middels in blaasproses.
Het witte materiaal waaruit allerlei flessen kunnen worden gemaakt ([[polyetheen]]) daarentegen is wel weer smeltbaar en kan dus in principe opnieuw verwerkt worden zonder chemische afbraak. Ook [[vuilniszak]]ken worden van thermoplastisch materiaal vervaardigd - door middel van een blaasproces.
 
== VoorbeeldenFoarbylden ==
[[Ofbyld:Marine debris on Hawaiian coast.jpg|thumb|''DeelsDiels uitút plasticplestyk bestaandbesteand [[zeeafvalseeôffal]] dat isoangroeid aangespoeldis op hetit strandstrân'']]
 
=== NatuarlijkeNatuerlike polymearen ===
*[[selluloaze]]
* [[rubberselluloaze]]
* [[rubber]]
 
=== Keunstmjittige plastics ===
* [[Polyvinylgloride]] (PVC)
* [[PolyetheenPolyeteen]] (PE)
* [[Polypropeen]] (PP)
* [[Polystyreen]] (PS)
* [[Nylon]] (polyamide, PA)
* [[Aramide]]
* [[Polyester]]
* [[Polyethyleentereftalaat]] (PET)
* [[BakelietBakkelyt]]
* [[Polymetylmetakrylaat]] (PMMA, Pleksiglês, Limakryl of Perspeks)
* [[Polyetyleen Tereftalaat Glycol]] (PETG)
 
== Miljeufersmoarging ==
Plastic liedt totta enormeenoarme [[milieuverontreinigingmiljeufersmoarging]] op landlân. In bekend voorbeeldfoarbyld vanfan grootschaligegrutskalige vervuilingfersmoarging inyn zeesee is onderûnder meermear de [[KunststofarchipelKeunststofarsjipel|'plastic soepsop inyn de GroteGrutte OceaanOseaan']]. HetIt [[Hergebruik|recyclen]]opnij vanbrûken fan plastic is daarbijdêrby problematischproblematysk; hergebruik vindtwergebrûk vaakbart plaatsfaak troch [[downcycling]].
 
== Sjoch ek ==