Steatestavering: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
Swarte Kees (oerlis | bydragen)
Swarte Kees (oerlis | bydragen)
Rigel 7:
Stavering fan frjemde wurden, sa't dy jildt fan [[25 novimber]] [[1982]] ôf:
;de lûden
#Yn't algemien bliuwt de stavering fan de lûden gelyk as yn it oarspronklike wurd, mar wurde se oanpast oan it Fryske staveringssysteem as se foarkomme yn it wurdlid dêr't de klam op falt. Bygelyks AmearikaAm''ea''rika njonken AmerikaanskAm''e''rikaansk, synoadesyn''oa''de njonken synodaalsyn''o''daal. Dêrnjonken mei yn guon gefallen as de klam net op it wurdlid falt beide staveringen brûkt wurde: óf it oarspronklike lûs of de útspraakfoarm. Dus njonken f''a''kânsje, f'''a'''mylje, ''tele''foan, redenaasje mei tenei ek stavere wurde f''e''kânsje, f''e''mylje, t''ille''foan, r''idde''naasje.
#De Grykske-y- bliuwt stean op plakken dêr't er yn itbit frjemde wurd stie. Allinne as yn't Hollânsk in ''i'' skreaun wurdt, dan wurdt dat yn it Frysk ek in ''i''. Foarbylden: t''y''pe, s''y''nonym, p''i''ramide, s''i''linder.
# De foarheaksels ''in''-, ''im''-, ''il''-, ''inter''-, ''ir''- wurde no stavere as ''yn''-, ''ym''-, ''yl''-, ''ynter-'' en ''yr-''. Foarbylden: ''ynter''nasjonaal, ''yl''lúzje, ''ym''port, ''yr''rasjoneel
#In dielteken (trema) op wurden as reaksje, beanderje, is net nedich. It dieltekenwurdt allinne brûkt by de kombinaasjes ''ii'', ''ie'', ''eee'', en ''ee'' as se net as in ien- of twalûd útspruten wurde. Soms komt it trema nei in foar- of op in efterheaksel. Foarbylden: haai''ï''nge, hygi''ë''nysk, see''ë''n, re''ë''le, snie''ï''ch. It skerpteken is nedich yn inkelde wurden dêr't de ''e'' oars maklik ferkeard lêzen wurde kin, lykas: grouw''é''lich, mand''é''lich,. As yn oare gefallen misferstân ûntstean soe, ''mei'' in trema br6uktbrûkt wurde, armar regel is dat net.
#De ''ou'' út frjemde wurdenwurdtwurden wurdt stavere mei ''û'' en foar de ''r'' mei ''oe''. Foarbylden: kûponk''û''pon, bûketb''û''ket, toerneet''oe''rnee.
#Frjemde wurden mei ''é'' wurde skreaun mei ''ee''.
#Lienwurden út it Ingelsk/Amerikaansk wurde net feroare. Allinne wurden dy't yn it Frysk alhiel ynboargere binne kine oanpast wurde oan it fryskeFryske staveringssysteem. FoarbylkdenFoarbylden: ''claim'', ''research'' mar ''traine - trene'', ''cape -keep'' meie beide.
#De wurdútgong ''-ent/-ens'' wurdt, ek as it wurd langer makke wurdtmwurdt ''-int/-ins''. Foarbylden: kliïntkli''ï''nt, oriïntaasjeori''ï''ntaasje.
#Oan de ein fan in wurd stiet nea in ''i'', dat wurdt altyd in ''y''. Foarbylden:histoarisy histoaris''y'', alibyalib''y'', taksytaks''y'', nassynass''y''.
#De útgong ''-ie'' wurdt meast mei ''-je'' stavere as dyútspraakdy útspraak net yn gebrûk is, mei ''y''. Foarbylden:histoarjeh''i''stoarje, evengeeljeevangeel''je'', mar religyrelig''y'', griffygriff''y''.
;De bylûden
# De ''c'' wurdt stavere as ''k'' of as ''s'' en de kombinaasje ''ch'' mei de útspraak ''sj'', mei ''sj''. Itselde jildt foar de útspraak ''nj'' foar ''gn''. De stomme ''h'' wurdt weilitten; allinne yn thúst''h''ús mei er stean bliuwe. De ''ph'' wurdt stavere as ''f''. Foarbylden: konsert''k''onsert, sjauffeur''sj''auffeur, sinjalemintsi''nj''alemint, teoryt''e''ory, strofestrof''e''.
#De kombinaasje ''si'' of ''ti'' dy't útsprutsen wurdt as ''sj'', wurdt ek skreaun mei ''sj''. Foarbylden: nasjonaalna''sj''onaal, inisjatyfini''sj''atyf.
#Oan it begjin fan in wurdt skriuwe wy altyd in ''f'', yn pleats fan in ''v'' (yn eigennammen mei ''V'' brûkt wurde). Middenyn in wurd bliuwt de ''v'' stean:fia ''f''ia, ferbalisme''f''erbalisme, advysad''v''ys, advertinsjead''v''ertinsje.
#De útgong ''se'' (útspraak ''ze'') wurdt stavere mei ''ze''. Foarbylden: fazefa''ze'', analyzeanaly''z''e. Itselde jildt foar gen''ge'' (útspraak ''zje''). Farbylden: garaazje, bagaazje.
#De kombinaasjes ''qu'' en ''cu'', útspraak ''kw'' of ''k'' wurde stavere mei ''kw'' en ''k''; lyksa ''x'' útspraak ''ks'' wurdt stavere mei ''ks'', útsein eigennammen. Foarbylden akwadukta''kw''adukt, maksimumma''ks''imum.
#Frjemde wurden mei útgong -''air'' dy't útsprutsen wurde as ''èèr'' wurde skreaun mei ''êr''. Foarbyld: kulinêrkulin''êr'' en belved''êr''e.
 
== Sjoch ek ==