Margareta fan Savoaie: ferskil tusken ferzjes
Content deleted Content added
Luckas-bot (oerlis | bydragen) L r2.7.1) (Bot - derby: nl:Margaretha van Oostenrijk (1480-1530) |
oers |
||
Rigel 1:
[[Ofbyld:St-Romboutskathedraal.jpg|thumb|''Stânbyld fan Margareta stiet sûnt 14 maart 2006 foar de kathedraal fan Mechelen'']]
[[Ofbyld:Margaretha van Oostenrijk.jpg|thumb|Stânbyldfan Margareta fan Eastenryk yn Mechelen'']]
'''Margareta fan Eastenryk''' ([[Brussel (
By de [[frede fan Atrecht (1482)]] tusken [[Loadewyk XI fan Frankryk]] en har heit waard bepaald dat de twajierrige Margareta har ferlove mei de doe trettjinjierrige [[Karel VIII fan Frankryk|Karel VIII]], de Frânse [[Dauphin (kroanprins)|dauphin]]. Margareta groeide op oan it Frânske hof. Neidat Maksimiliaan I yn [[1491]] by folmacht boaske mei Anne, de erfdochter fan it hartochdom Bretagne, grypte Karel VIII yn. Hy twong [[Anne fan Bretagne]] om mei himsels te trouwen. De opside skode Margareta waard yn [[1493]] by de [[frede fan Senlis]] oan har heit, Maksimiliaan, weromjûn.
Rigel 14:
Doe't se tanadering socht ta de kening fan [[Ingelân]], [[Hindrik VII fan Ingelân|Hindrik VII]], fersloech dy mei it leger fan Maksimiliaan de Frânse troepen yn Normandje en kaam troch har bemiddeling op [[10 maart]] [[1508]] de [[Oarloch fan de Liga fan Kamerijk#Liga fan Kamerijk (1508 – 1510)|Liga fan Kamerijk]] ta stân. Dêrby waard ûnder oare de jonge aartshartoch Karel foarbestimd te boaskjen mei [[Maria Tudor (1496-1533)|Maria Tudor]], dochter fan de Ingelse kening.
Doe't har neef Karel yn [[1515]] mearderjierrich ferklearre waard, leefde se in skoftlang weromlutsen. Neidat Karel nei [[Spanje]] ôfsetten wie om der nei it ferstjerren fan [[Ferdinand II fan Aragon|Ferdinand II fan Aragón]] de troanopfolging waar te nimmen, waard Margaretha,'la bonne tante', foar de
{{wurk}}▼
Opnij behertige se benammen de belangen fan [[Habsburch]]. Ien fan har súksessen wie de ferkiezing fan Karel V ta keizer ([[1519]]), wêrtroch de oarloch tsjin [[Frankryk]] wer begûn (sjoch [[Slach by Pavia (1525)|slach by Pavia]]), wêrby't de Frânske kening de soevereiniteit oer [[Greefskip Arteezje|Arteezje]] ferlear. Tegearre mei de keninginne fan Frankryk die se war foar in fergely, wat op 3 augustus 1529 ta de [[Damesfrede fan Kamerijk]] late, wêrb't [[Frâns I yan Frankryk|Frâns I]] definityf ôfstân die fan alle oanspraken op [[Flaanderen]] en Arteezje. Der kaam hiermee een tijdelijk einde aan de Italiaanse oorlogen. Tijdens de laatste tien jaar van haar bewind liet Karel V het gehele bestuur over de Nederlanden op haar schouders rusten. ▼
▲Opnij behertige se benammen de belangen fan [[Habsburch]]. Ien fan har súksessen wie de ferkiezing fan Karel V ta keizer ([[1519]]), wêrtroch de oarloch tsjin [[Frankryk]] wer begûn (sjoch [[Slach by Pavia (1525)|slach by Pavia]]), wêrby't de Frânske kening de soevereiniteit oer [[Greefskip Arteezje|Arteezje]] ferlear. Tegearre mei de keninginne fan Frankryk die se war foar in fergely, wat op 3 augustus 1529 ta de [[Damesfrede fan Kamerijk]] late,
Margaretha's regearing wurdt beschouwd als een tijd van relatieve rust en welvaart. Niettemin hadden onder haar bewind de eerste executies van [[reformatie|protestanten]] plaats, met name de [[Antwerpen (stad)|Antwerpse]] monniken [[Hendrik Voes]] en [[Jan van Essen]], die op 1 juli 1523 op de [[grote Markt (Brussel)|Grote Markt van Brussel]] verbrand werden. In de noordelijke Nederlanden werd [[Jan de Bakker]] uit [[Woerden]] de eerste protestantse martelaar. In [[1525]] werd hij in Den Haag, in haar aanwezigheid, op de brandstapel ter dood gebracht. ▼
Verder slaagde zij er met moeite in om de eeuwige lastpost [[Karel van Gelre]] in de slepende [[Gelderse Oorlogen]] in bedwang te houden. Pas in [[1528]] werd deze Karel gedwongen om de [[vrede van Gorinchem|vrede van Gorkum]] te sluiten, maar Gelre zou tot na diens dood in 1538 zijn zelfstandigheid behouden (pas in [[1543]] werd Gelre definitief onder Habsburgs gezag geplaatst).▼
▲
Vanwege een slepende beenkwaal liet zij in [[1530]] haar bestuurstaken over aan een waarnemend landvoogd, [[Antoon I van Lalaing]], graaf van Hoogstraten. Op 30 november 1530 dicteerde zij op haar sterfbed in Mechelen haar laatste brief, vergezeld van haar testament aan Karel V, die ze met aandrang verzocht de vrede te bewaren, zowel met de koning van Frankrijk als met die van Engeland. Margaretha overleed in de nacht daarop. Karel V benoemde zijn zuster [[Maria van Hongarije (1505-1558)|Maria van Hongarije]] als haar opvolgster.▼
▲
▲{{wurk}}
▲
== Literatuer ==
| |||