Hella Haasse: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
wurk dien, fan :nl
L red.
Rigel 1:
[[Ofbyld:Hella Haasse.jpg|thumb|240px|Hella Haasse yn 2007]]
'''Hélène Serafia (Hella) Haasse''' ([[Batavia (Nederlânsk-Ynje)|Batavia]], [[2 febrewaris]] [[1918]] – [[Amsterdam]], [[29 septimber]] [[2011]]) wie in [[Nederlânsk]] [[auteur|skriuwster]]. Sy wie ien fan de earste Nederlânske skriuwers dy't harren wurk yn it bûtenlân aktyf ûnder de oandacht brochten en heart by de yn it bûtenlân meast lêzen Nederlânske skriuwers.
 
== Biografy ==
Haasse wie in dochter fan Willem Hendrik Haasse, dy't boeken skreau ûnder it [[pseudonym]] [[W.H. van Eemlandt]], en de konsertpianiste Katharina Diehm Winzenhöhler.
 
Haasse folge nei in twajierrich ferbliuw (1920-1921) yn Nederlân de beukerskoalle en katolike legere skoalle yn [[Soerabaja]], [[Yndoneezje]]. Yn 1924 keardegie sy nei Jeropa werom ei Jeropa omdat har mem opnaam wurde moast yn in sanatoriumsanatoarium yn [[Davos]]. Haasse wenne efterienfolgensefterenoar by har beppe yn [[Heemstede (Noard-Hollân)|Heemstede]] en yn in bernepension yn [[Baarn]]. Yn 1928 kearde de famylje werom nei [[Nederlânsk-Ynje]], dêr't Haasse har middelbere skoalle trochrûn. Dêrnei ferfarre sy yn 1938 nei Nederlân om Skandinavyske taal- en letterkunde studearjestudearjen te gean. Yn 1941 stoppe Haasse mei har stúdzje en begûn mei in oplieding oan de Amsterdamske Toanielskalle. Op 18 febrewaris 1944 troude sy mei Jan van Lelyveld (1918-2008), dyder't sy yn 1939 learekunde oan kennekrigen hie by [[Propria Cures]], en beëinige har toanielkarrêre. Wol bleau sy kabaretteksten skriuwen, ûnder mear foar [[Wim Sonneveld]]. Haasse en Van Lelyveld krigekrigen tusken 1944 en 1951 trije dochters. De âldste ferstoar yn 1947. Yn 1981 ferfarre Haasse mei har man nei Frankryk.
 
Haasse stoar nei in koart syktebed op tongersdei 29 september 2011 op de leeftyd fan 93 jaar.<ref>http://www.hellahaasse.nl/web/Artikelpagina/Schrijfster-Hella-S.-Haasse-overleden-1.htm</ref>
Line 11 ⟶ 12:
In oantal fan Haasses boeken hat it libben yn Nederlânsk-Ynje as ûnderwerp, sa ek de roman [[Oeroeg (boek)|Oeroeg]], dêr't sy mei trochbruts en dat útkeazen waard foar foar de kampanje "Nederlân Lêst" yn 2009, en ek har aldergrutste suksesroman yn Nederlâ: "Heren van de thee".
 
Oer har boek ''Bij de Les = Schoolplaten van Nederlands Indië'', oer in fjirtichtal skoalleplaten, hellet sy herinneringen út Ynje op. Oer har ferbliuw dêre skriuwt sy it folgjende: De havenplaat (yn Ynje) is, lykas in protte oare yn ''Bij de les'', makke troch [[Frits van Bemmel]]. Hella Haasse neamt de platen dy't sy sammelt foar ''Bij de les'' net yn earsten ynstânsje nostalgysk. Sy skriuwt ''Ik kin my net herinnerente binnen bringe se ea sjoen te hawwen yn de skoallen yn Batavia, [[Buitenzorg]] en [[Bandoeng]], dêr't ik as bern yn de jierren tweintich en tritich fan de foarige ieu west haw. IllustratyfYllustratyf is de plaat "Achtererf", dêr't him efter yn de tún in wasklynwaskline ôftekenet mei dêrefter in skutting''. 'Is Frits fan Bemmel sels ea in "Yndysk" bern west?', freget Haasse har op de side njonken de plaat ôf. ''Zijn "Achtererf" zou je eerder in Blaricum of Doorn of in een ander dorp verwachten''.
 
Fierders hat sy in tal [[histoaryske roman]]s skreaun, dêr't de bekendste ''Het woud der verwachting'' fan is. Mei "Schaduwbeeld" brocht se de min of mear ferjitten baron [[Joan Derk van der Capellen tot den Pol]] wer ta libben.
 
De personaazjes yn har boeken komt se noch faak tsjin yn har dreamen, seit se. "Ik ha in hiele famylje foar mysels kreëarre dêr't itik noch faak oan tink (...) je reitsje se nea kwyt".
 
Yn it foarjier fan 2007 ûntdekkeûntduts Haasse by har thús âlde krantestikken mei in aventoerenroman, ''Sterrenjacht'', dy sy yn 1949 skreau en yn 1950 as [[feuilleton]] ferskynd is yn [[Het Parool]], ûnder it pseudonym ''C.J. van der Sevensterre''. Oant 2007 wie net bekend dat Haasse efter dat pseudonym siet. <ref name="vk20070316">''Hella Haase ontdekt onbekende roman'', [[de Volkskrant]], 16 maart 2007.</ref>
 
Koart nei it ferskinen fan it boek Sterrenjacht in juny 2007 ward bekendmakke dat planetoïde 10250 de namme Hellahaasse krige. De [[planetoïde]] is ûntdekkeûntdutsen troch stjerrekundigen út Leien endy't dêrom de namme bepale mochten. Planetoïde (10250) Hellahaasse hat in diameter fan goed 4 km en foltôget yn 3,57 jier in folsleine omrin om de sinne hinne.
 
== Hella Haasse museum ==
Line 27 ⟶ 28:
* 1948 - Novellepriifraach CPNB foar ''[[Oeroeg (boek)|Oeroeg]]''
* 1958 - Priisfraach Atlantyske Kommisje foar ''De ingewijden''
* 1961 - ''Prijs van de Stichting Kunstenaarsverzet'' 1942-1945 foar har hiele oeuvre
* 1962 - ANV-Visser Neerlandia-priis foar ''Een draad in het donker''
* 1977 - LittéraireLiterêre Witte Priis foar ''Een gevaarlijke verhouding of Daal-en-Bergse brieven''
* 1981 - Constantijn Huygenspriis foar har hiele oeuvre
* 1983 - P.C. Hooft-priis foar har hiele oeuvre
* 1985 - Dr. J.P. van Praag-priis foar har hiele oeuvre
* 1988 - [[EredoktoraatEaredoktoraat]] yn de Letteren oan de [[RijksuniversiteitRyksuniversiteit UtrechtUtert]]
* 1993 - Publykspriis foar it Nederlânske Boek foar ''Heren van de thee''
* 1995 - Annie Romeinprijs foar har hiele oeuvre
* 1992 - Earemedaille foar Keunst en Wittenskip fan de Húsoarde fan Oranje
* 1995 - Offisier yn de [[Frankryk|Frânske]] Oarde fan Keunst en Letteren
* 1995 - [[EredoktoraatEaredoktoraat]] fan de [[KatholikeKatolike Universiteit Leuven]].
* 2002 - CommandeurKommandeur inyn de [[FrankrijkFrankryk|Frânske]] OardeOarder fan Kunst en Letteren
* 2000 - Offisier in de [[Frankryk|Frânske]] Legioen fan Ear
* 2003 - NS Publykspriis foar it Nederlânske Boek foar ''Sleuteloog''
* 2003 - Dirk Martensprijs foar ''Sleuteloog''
* 2004 - ''Prijs der Nederlandse Letteren'' foar har hiele oeuvre
 
== Bibliografy ==
* 1945 - ''Stroomversnelling'' (gedichten)
* 1947 - ''Kleren maken de vrouw''
* 1948 - ''[[Oeroeg (boek)|Oeroeg]]'' ([[boekenwikegeskingboekenwikepresint]], ferfilme yn 1993)
* 1949 - ''Het woud der verwachting. Het leven van [[Karel van Orléans|Charles van Orléans]]'' (roman)
* 1950 - ''Sterrenjacht'' (feuilleton yn Het Parool, ûnder pseudonym fan ''C.J. van der Sevensterre''<ref name="vk20070316" />)
Line 56 ⟶ 57:
* 1957 - ''De ingewijden'' (roman)
* 1957 - ''De Vijfde Trede '' (boek fan har heit troch Hella Haasse foltôge)
* 1959 - ''Dat weet ik zelf niet'' ([[boekenweekgeschenkboekewikepresint]])
* 1959 - ''Een kom water, een test vuur'' (essaysessees)
* 1960 - ''Cider voor arme mensen'' (roman)
* 1962 - ''De meermin'' (roman)
* 1966 - ''Een nieuwer testament'' (roman)
* 1967 - ''Persoonsbewijs'' (autobiografy)
* 1968 - ''De tuinen van Bomarzo'' (essaysessees)<ref>Dit boek gaatgiet oô.a. overoer de beroemdeferneamde [[TuinenTunen vanfan Bomarzo]] metmei de groteske beelden naar een ontwerp van o.a. [[Pirro Ligorio]].</ref>
* 1970 - ''Krassen op een rots. Notities bij een reis op Java'' (essays)
* 1970 - ''Tweemaal [[Simon Vestdijk|Vestdijk]]'' (essays)
* 1971 - ''Huurders en onderhuurders'' (roman)
* 1972 - ''Zelfstandig, bijvoeglijk'' (essaysessees)
* 1973 - ''De Meester van de Neerdaling'' (verhalenferhalen)
* 1976 - ''Een gevaarlijke verhouding of Daal-en-Bergse brieven'' (roman)
* 1978 - ''Mevrouw Bentinck of Onverenigbaarheid van karakter'' (roman)
* 1981 - ''De groten der aarde of Bentinck tegen Bentinck'' (roman)
* 1982 - ''Een draad in het donker'' (toneelstuktoanielstik)
* 1983 - ''De wegen der verbeelding'' (roman)
* 1984 - ''Vandaag schrijven over gisteren'' (lezinglêzing)
* 1985 - ''Bladspiegel, een keuze uit de essays''
* 1986 - ''Berichten van het Blauwe Huis'' (roman)
* 1986 - ''De lage landen en het platte vlak'' (lezinglêzing)
* 1987 - ''Kwaliteit, een verkenning'' (essayessee)
* 1988 - ''Naar haar eigen beeld'' (lezinglêzing)
* 1989 - ''Schaduwbeeld of Het geheim van Appeltern'' (roman)
* 1991 - ''De tijd een droom of Henri-René Lenormand en Nederland'' (lezinglêzing)
* 1992 - ''Heren van de thee'' (roman)
* 1993 - ''Een handvol achtergrond. Parang Sawat'' (autobiografischeautobiografyske teksten)
* 1994 - ''Transit'' ([[boekenweekgeschenkboekewikepresint]])
* 1995 - ''Overeenkomstig en onvergelijkbaar'' (lezinglêzing)
* 1996 - ''Toen ik schoolging''
* 1996 - ''Ogenblikken in Valois'' (essaysessees)
* 1996 - ''Uitgesproken opgeschreven. Essays over achttiende-eeuwse vrouwen, een bosgezicht, verlichte geesten, vorstenlot, satire, de pers en Vestdijks avondrood''
* 1997 - ''Zwanen schieten'' (roman)
* 2000 - ''Lezen achter de letters'' (essays)
* 2000 - ''Fenrir: een lang weekend in de Ardennen''
* 2002 - ''Sleuteloog'', (roman), winnend boek NS-PublieksprijsPublykspriis 2003
* 2003 - ''Het dieptelood van de herinnering'' (autobiografischeautobiografyske teksten)
* 2004 - ''Oeroeg - een begin'' ([[facsimilefaksimilee]]-editieedysje terby gelegenheid vanfan de PrijsPriis derfan Nederlandsede Nederlânske Letteren)
* 2005 - ''Over en weer'' (verhalenferhalen)
* 2006 - ''Het tuinhuis'' (verhalenferhalen)
* 2006 - ''Een kruik uit Arelate'' (enkelallinne beschikbaar alsas [[podcast]] ta foldwaan<ref>Te downloaden opOp [http://www.radioboeken.be/ Radioboek]</ref>)
* 2007 - ''Sterrenjacht'' (feuilleton, yn 1950 yn Het Parool publisearre)<ref name="vk20070316" />
* 2007 - ''De handboog der verbeelding / Arjan Peters yn petear mei Hella S. Haasse (Interviewsynterviews)
* 2009 - ''Oeroeg / Hella S. Haasse
 
== Keppeling om utens ==
* [http://www.hellahaasse.nl/ WebsiteWebside Hella S. Haasse]
* [http://www.kb.nl/dossiers/haasse/haasse.html Dossier Hella Haasse (Keninklike BiblioteekBibleteek)]
* {{Link dbnl auteur|id=haas013}}
* [http://www.astronet.nl/hella.html Planetoïde foar Hella Haasse]
Line 110 ⟶ 111:
 
{{boarnen|boarnefernijing=
'''Fuotnoat:'''
<references/>
 
 
}}