Arminius: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
wurkleas
Rigel 1:
{{Wurk}}
[[Ofbyld:Hermannsdenkmal statue.jpg|thumb|Yn de [[19e ieu]] stie Herman ('Hermann der Cherusker') symboal foar it Dútske nasjonalisme. Itt 53,5 meter hege [[Hermannsdenkmal]] waard tusken 1838 en 1875 yn it [[Teutoburger Wâld]] boud]].
'''Herman''', de Romeinen neamden him '''Arminius''' (sa. [[18 f. Kr.]]-sa. [[19|19 n. Kr.]]) wie in [[Germanen|Germaanske]] kriichslieder (''hartoch'') dy't in ferbûn fan Germaanske stammen oanfierde en de [[Romeinske Ryk|Romeinen]] in ferneatigjende slach tabrocht yn it [[Farusslach|Teutoburgerwâld]]. As offisier fan de [[Sjerusken|Sjeruskyske]] helptroepen tsjinne hy yn it [[Romeinske leger]].
 
== Jeugd en opfieding ==
As Herman yn 19 n. Kr. stjert, is hy sânentritich jier âld, wat betsjut dat hy yn 18 f. Kr. berne waard. Fan syn jeugdjierrenjeugdige jierren witte wy net folle. Hy wie fan berte in [[Sjerusken|Sjerusk]] ôfkomstich út in [[aadlik|oansjenlik]] laach. Yn [[9]] n. Kr. is er in fertrouweling fan [[Publius Quinctilius Varus|Farus]], de gûverneur fan Germaanje. Hy sprekt goed [[Latyn]] en is oanwêzich by de banketten fan de gûverneur. Mooglik hawwe de Romeinen him nei de fjildtochten fan [[Drusus]] en [[Tiberius Klaudius Nero (soan)|Tiberius]] as gizeler meinommen en is er yn Rome grutbrocht. Herman hie yn alle gefallen ien broer, Flavus, dy't ek Romeinsk offisier wie.
 
== De opstand ==
Wat Herman der ta brocht hat om yn opstân te kommen tsjin de Romeinen is net bekend. Mooglik hawwe syn persoanlike ûnderfiningen yn Germaanje dêrby in rol spile. Wis is, dat Herman himsels yn in ideale posysje brocht om de opstân útein te setten. Dat die er troch yntinsyf kontakten te ûnderhâlden mei de ferskillende stammen en troch Farus syn fertrouwen te winnen. Mei it berjocht dat ferskillende stammen yn opstân kommen wiene, lokke hy Farus fuort fan de gebrûklike rûte nei in smelle lânstripe tusken de [[Kalkriese|Kalkrieser Berch]] by [[Osnabrück]] en it fean, sadat hy de lange en swier bepakke kolonne yn de flank oanfalle koe en de legionêrs allinnich de kar hiene tusken berchopwerts oan te fallen of it fean yntreaun te wurde, sûnder de tiid te hawwen harren yn slachoarde groepearre te kinnen.
Wat Herman der ta brocht hat om in opstân tsjin de Romeinen te begjinnen is net bekend. klearArminius ertoe is gekomen een opstand te ontketenen weten we niet, maar waarschijnlijk hebben zijn persoonlijke ervaringen in Germania hierbij een rol gespeeld. Uit de verwijten die Arminius maakt na de ontvoering van zijn vrouw [[Thusnelda]] door haar vader [[Segestes]], kunnen we opmaken dat de Romeinse straffen zoals kruisiging en de belastingen samen met de ontberingen, die een lange oorlog meebrengen, hem tot verzet prikkelen.
 
{{Apart|Farusslach}}
Deze Segestes, eveneens een Cherusk en de onvrijwillige schoonvader van Arminius verwijt hem zijn dochter te hebben geroofd. Uit de beschrijving van de uitlevering van Thusnelda kunnen we echter opmaken dat ze eerder [[Schaking|geschaakt]] dan ontvoerd is. Dat wil zeggen dat Thusnelda vrijwillig met Arminius is meegegaan. Segestes doet zijn beklag bij Varus en licht hem in omtrent de dreigende opstand. Varus onderneemt geen actie, in de veronderstelling dat de Germanen zich bij een Romeinse overheersing hebben neergelegd. Er volgt een laatste banket, waarbij zowel Varus als Segestes aanwezig zijn.
 
Nei dizze earste klap lutsen de restanten fan de trije legioenen fierder. Lykwols meitsje de Romeinen, sûnder help fan Germaanske gidsen, fier fan de gebrûklike rûte, net folle kâns te oerlibjen. Farus pliget selsmoard en mar in inkeling kin oan de slachting ûntkomme. Tegearre mei de manlju geane de ''aquilae'' (earnen) fan it XVIIe, XVIIIe en XIXe legioen ferlern.
Zeker is dat Arminius zich in een ideale positie manoeuvreert om een opstand te ontketenen, enerzijds door intensieve contacten met de verschillende stammen te onderhouden en anderzijds door het vertrouwen van Varus te winnen. Met het bericht dat verschillende stammen in opstand zijn gekomen, lokt hij Varus weg van de gebruikelijke route naar een smalle landstrook tussen de [[Kalkriese|Kalkrieser Berg]] bij [[Osnabrück]] en het veen, zodat hij de lange en zwaarbepakte colonne in de flank kan aanvallen en de legionairs de keuze hebben tussen bergop aanvallen of het veen ingedreven worden, zonder tijd om zich te groeperen in slagorde.
 
Dat is de grutste ramp dy't de Romeinen ea troffen hat sûnt de ynfal fan de [[Kimbren]] en [[Teutonen]]. De hiele besettingsmacht fan Germaanje is ferneatige en de Romeinen lutsen harren werom op de Ryn.
{{Zie hoofdartikel|Slag bij het Teutoburgerwoud}}
 
Na deze eerste klap trekken de restanten van de drie legioenen verder. Echter in vijandelijk terrein, ver van de gebruikelijke route en zonder de hulp van Germaanse gidsen maken de Romeinen geen schijn van kans. Varus pleegt ten slotte zelfmoord en slechts een enkeling kan aan de slachting ontsnappen. Samen met de manschappen gaan de ''aquilae'' (adelaars) van het XVIIe, XVIIIe en XIXe legioen verloren.
 
Dit is de grootste ramp die de Romeinen ooit heeft getroffen sinds de invallen van de [[Cimbren]] en [[Teutonen]]. Augustus dwaalt 's nachts door zijn paleis en smeekt de schim van Varus hem zijn legioenen terug te geven. De gehele bezettingsmacht van Germania is vernietigd en de Romeinen trekken zich terug op de Rijn.
 
== De wraak fan Germanikus ==
Line 37 ⟶ 32:
== De dea fan Herman ==
As Herman yn [[19|19 n. Kr.]] foar himsels de ''keningstitel'' opeasket komt er yn konflikt mei syn stamgenoaten. Beide partijen hawwe ôfwikseljend sukses. Uteinlik komt hy troch ferried yn eigen kring om it libben.
 
 
 
{{boarnen|boarnefernijing=