Joris Ivens: ferskil tusken ferzjes

'''Joris Ivens''' ([[Nymwegen]], [[18 novimber]] [[1898]] – [[Parys]], [[28 juny]] [[1989]]) wie in Nederlânske [[filmregisseur]] en filmmakker, benammen rjochte op [[dokumintêres]]s. Hy wie lange tiid omstredenomstriden om syn film ta ûndersteuning fan de ûnôfhinklikheidsbeweging yn [[Yndoneezje]].

Ivens waard bekend mei avant-garde dokumintêres as ''De brug'' (1928) (oer [[De Hef]] yn [[Rotterdam]]), ''[[Regen (film)|Regen]]'' (1929) en ''Zuiderzee'' (1930), wêryn hy eksperimintearre mei bewegingen en ritmes. Hy hearde ta de foaroanmannen fan de ynternasjonale filmavant-garde fan dy jierren. Letter rekke hy geande wei mear ynteressearre yn sosjale kwestjes en waard hy oertsjûge [[kommunisme|kommunist]]. Hy makke ûnder mear films oer in mynwurkersstaking yn Belgje (''Borinage'', 1934), oer de [[Spaanske Boargerkriich]] (''Spaanse aarde'', 1937) en oer de striid dy't SjinaSina fierde tsjin Japanske besetting (''De vierhonderd miljoen'', 1939). Yn de Twadde Wrâldoarloch makke hy ferskate films yn de Feriene Steaten, wêrûnder ''Power and the Land'' (1941) foar it Amerikaanske ministearje fan Lânbou en ''Action Stations!'' (1943) foar de Kanadeeske marine.

Ivens hat syn talint meardere kearen yn tsjinst steld fan totalitêre rezjyms. Yn 1931 sette hy ôf nei de [[Sovjet-Uny]] om foar it bewâld fan [[Jozef Stalin|Stalin]] de propagandafilm ''Het lied van de helden'' te meitsjen, oer de bou fan de nije stêd [[Magnitogorsk]] yn de Oeral. Dizze stêd waard foar in belangryk diel boud troch [[Goelag]]twangarbeiders, faak slachtoffers fan Stalin syn kollectivisearringkollektivisearring fan de lânbou ('[[koelakken]]'). Ivens rjochte syn kamera leaver selektyf op de tûzenen [[Komsomol]]-frijwilligers en partijleden dy't ek yn Magnitogorsk wurken. De twangarbeiders soe hy letter fergelykje mei 'ûntúch'<ref>[http://www.dbnl.org/tekst/iven003aanw01_01/index.htm Joris Ivens en Robert Destanque, ''Aan welke kant en in welk heelal, De geschiedenis van een leven'', DNBL (2008)], Sitaat op side 107: "Ik vervloekte ze (koelakken in de Goelag van Magnitogorsk) ook wel eens, zoals je onkruid in je tuin vervloekt. Volgens de mensen in Moskou waren ze daar om het socialisme te ‘leren’, in werkelijkheid zonnen ze slechts omp midddelen om het te vernietigen."</ref><ref>''Magnitogorsk, jeugd van de hoogovens'', [[Pieter Jan Smit]] (1996; dokumintêre)</ref>,<ref>''Gevaarlijk leven'', Hans Schoots</ref>. Ek it Maoistyske [[Folksrepublyk SjinaSina|SjinaSina]] hat Ivens tsjinne; yn 1976 foltôge hy ''[[Hoe Yukong de bergen verzette]]'', in film wêryn Mao's [[Kulturele Revolúsje]] ferhearlike wurdt.

Ivens waard 'persona non grata' inyn zijnsyn geboortelandbertelân nadatneidat hijhy inyn AustraliëAustraalje eenin film maaktemakke terta ondersteuningûndersteuning vanfan de onafhankelijkheidsbewegingûnôfhinklikheidsbeweging inyn [[IndonesiëYndoneezje]]. ZijnSyn aanvaringoanfarring metmei de koloniale autoriteiten bijby hetit makenmeitsjen vanfan de film [[Indonesia calling]] leiddelate ertoederta dat hijhy vanfan 1948 totoant 1957 verplichtferplichte werdwaard elke drietrije of vierfjouwer maandenmoannen zijnsyn paspoortpaspoart opnieuwopnij teferlingje latente verlengenlitten. EenIn handelwijzehannelwize waarvoordêr't de NederlandseNederlânske StaatSteat inyn 1985 haarhar ferûntskuldigingen verontschuldigingenfoar heeftoanbean aangebodenhat.