Armeenske Genoside: ferskil tusken ferzjes
Content deleted Content added
L r2.5.1) (Bot - derby: arc:ܩܛܠܥܡܐ ܐܪܡܢܝܐ |
No edit summary |
||
Rigel 1:
{{wurk}}
{{wrapper}}
[[Ofbyld:Armenian_population_map_1896.jpg|thumb|right|260px|De regio's mei Armeenske befolking yn it easten fan [[Anatoalje]] en de [[Transkaukaazje]] yn 1896.]]
Line 17 ⟶ 18:
Westerske histoarisy, dêr't ferskate [[Turken|Turkske]] ûnder binne, ûnder oaren [[Taner Akçam]], [[Fatma Muge Gocek]] en [[Halil Berktay]], en de fermoarde [[Hrant Dink]], binne it der yn it generaal oer iens dat in [[genoside]] plak fûn hat. Turkske en oare Westerske wittenskippers, skiedkundigen dy't har spesjaal talein hawwe op de skiednis fan it Ottomaanske Ryk, sa as [[Bernard Lewis]], [[Justin McCarthy]] en [[Gilles Veinstein]], hâlde it op [[deportaasje]] en [[massamoard]] fan Armeenjers, mar wolle faak wol in [[etnyske suvering]] tajaan. Turkije wol formeel neat witte fan genoside en ferset him tsjin ynternasjonale erkenning dêrfan. In oantal wittenskippers mient dat der te min wittenskiplik bewiis fûn is om definitive konklúzjes te lûken. De ynternasjonale diskusje rjochtet him meast op wat no krekt de definysje fan genoside is en wa't yn dat gefal sizze sil dat it genoside west hat.
== Eftergrûn ==
Armeenje hat fan de [[15e ieu]] ôf diel útmakke fan it [[Ottomaanske Ryk]]. Yn de [[19e ieu]] wie dat ryk yn ferfal rekke en troch ferskillende krigen mei de tsaar fan [[Ruslân]] grûn kwyt rekke. Nei de [[Russysk-Turkske Oarloch (1877-1878)|Russysk-Turkske Oarloch]] yn [[1878]] easken de meast [[Arameensk-ortodokse Tsjerke|Armeensk-ortodokse]] herfoarmingen wêrûnder stimrjocht en in ein oan de diskriminaasje fan kristenen. Doe't dy winsken net ynwillige waarden kamen de Armeenjers yn East-[[Anatoalje]] yn opstân. De opstân waard delslagge en op befel fan [[sultan]] [[Abdul Hamid II]] waarden tûzenen Armeenjers yn it lân fermoardende.
Yn 1908 waard yn Turkije de macht grepen troch de [[Jonge Turken]]. Dy machtsoernamme waard ynearst troch de Armeenjers stipe. Yn de [[Earste Wrâldkriich]] keas it Ottomaanske Ryk de side fan [[Dútslân]] en rekke yn oarloch mei [[Ruslân]]. De Armeenjers woenen ûnôfhinklik bliuwe yn it konflikt, mar sleaten letter ferdragen mei de Britten en de Russen. Deze verdragen hielden in dat de oostelijke Ottomaanse provincies aan een onafhankelijk Armenië toegevoegd zouden worden.
Rondom de frontlinie (in Oost-Turkije) woonden veel Armeniërs en een deel van Armenië viel al geruime tijd onder Russisch bestuur. Het Russische leger had in 1915 in totaal zeven grote Armeense vrijwilligersbrigades.
Daarnaast waren verschillende Armeense [[guerilla]]-organisaties (of terroristische) actief. Ook kwamen verschillende groepen Armeniërs in opstand, onder andere in de steden [[Van (stad)|Van]] en [[Zeytun]] ([[Süleymanli]]).
Op [[24 april]] 1915 werden honderden tot enkele duizenden leden van de Armeense elite zonder enkele vorm van proces vermoord in [[Constantinopel]] (Istanboel). Deze dag wordt nog altijd herdacht door de Armeniërs als het begin van de volkerenmoord.
Uit angst dat meer Armeniërs zich bij de Russen zouden aansluiten, besloot de Turkse regering tot deportatie van de Armeniërs naar de Syrische woestijn en begint de volkerenmoord.
[[Afbeelding:armenia6as.jpg|right|frame|Lijken van Armeniërs die vermoord werden op [[28 februari]] [[1919]] in [[Aleppo]] voor het Armeense ziekenhuis aldaar]]
In mei 1918 wordt een onafhankelijk Armenië gesticht dat vocht aan de zijden van de Geallieerden. De Noordoostelijke provincies van het Ottomaanse Rijk werden aan Armenië toegevoegd. Met de overgave van de Ottomanen werden de grenzen van het nieuwe Armenië bekrachtigd in het [[Verdrag van Sèvres]] in 1920. De Ottomanen zagen de samenwerking van de Armeniërs op Ottomaans grondgebied als verraad, temeer omdat ze eerst hadden verklaard neutraal te blijven in de oorlog.
== Bibliografy ==
| |||