IJ (Amsterdam): ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
No edit summary
It aai is lein
Rigel 1:
{{wurk}}
{{Koördinaten|52_22_51_N_4_56_38_E_type:waterbody_scale:30000_region:NL|52° 22' NB, 4° 56' EL}}
[[Ofbyld:Cornelis anthonisz vogelvluchtkaart amsterdam.JPG|thumb|300px|Amsterdam yn 1544, troch [[Cornelis Anthonisz]], mei it IJ foaroan.]]
[[Ofbyld:Hetij.jpg|thumb|300px|Drokte op it IJ yn de 17e ieu.]]
[[Ofbyld:Amsterdam regenboog2.JPG|thumb|300px|It IJ]]
[[Ofbyld:IJ_4.88665E_52.39839N.png|thumb|300px|Satellytfoto mei it IJ tusken it [[Noardseekanaal]] (lofts) en de [[IJmar]] (rjochts)]]
Line 15 ⟶ 14:
 
By [[Spaarndam]] leit benoarden de Spaarndammerdyk noch in [[IJ (Spaarne)|IJ]], dat in oerbleaun stik fan de oarspronklike seeëarm is.
 
== Eilannen yn it IJ ==
Op de hichte fan de eardere [[Amstel (rivier)|Amstelmûning]] waarden trije eilannen yn it IJ oanlein, mei sân út de dunen by IJmuiden, dat frijkaam wie by it dollen fan it Noardseekanaal. Op dy eilannen waard it Sintraal Stasjon boud (iepene yn [[1889]]). Dêrtroch waard de binnenstêd fan Amsterdam ôfskieden fan it IJ, en waarden de measte havenaktiviteiten nei oare plakken oerbrocht.
 
It eastlik part fan it tichte IJ waard ein [[19e ieu]] it [[Eastlik Havengebiet]] oanlein mei yn it IJ opsmiten skiereilannen. Ein [[20e ieu]] waard it in wenwyk, deun oan it wetter fan it IJ. De IJmar krige fierder de nijbouwyk [[IJburg]], ek op keunstmjittige eilannen. It sân dêrfoar waard út de omkriten fan [[Lelystêd]] helle.
 
Foar de oanlis fan de Afrika-haven waard in polder ynrjochte dêr’t trije eilannen yn leine. Dat wiene de eilannen [[Ruigoord]] (eartiids ek wol Kooijen eilân neamd), De Hoorn en Jan Rebellenwaard. Oant ein 20e ieu waard der bot protestearre tsjin it ôfbrekken fan Ruigoord.
 
Yn de IJmar leit ek [[Pampus|Fort Pampus]], dat ta de [[Stelling fan Amsterdam]] beheart.
 
It [[wetterpeil]] fan it Bûten-IJ wurdt mei de IJmar en de Markermar op in winterpeil fan [[Normaal Amsterdamsk Peil|NAP]] -0,40 m en in simmerpeil fan NAP -0,20 m holden middels [[Spuislûs|spuien]] en [[Gemaal|bemealen]]. It IJ spilet ek in rol by de drinkwetterfoarsjenning fan goed 1 miljoen Nederlanders omdat it yn ferbining stiet mei de Markermar en de Iselmar. De [[Iselmar]] is it grutste [[swietwetter]]bekken fan Nederlân.
 
==IJ-fearen==
Line 40 ⟶ 50:
[[Kategory:Amsterdam]]
[[Kategory:Wetter yn Noard-Hollân]]
[[ca:IJ (estany)]]
[[da:IJ]]
[[de:IJ (Amsterdam)]]
[[en:IJ (bay)]]
[[es:Bahía del IJ]]
[[fr:IJ (rivière)]]
[[gl:Río IJ]]
[[hu:IJ (folyó)]]
[[ja:アイ湾]]
[[nds-nl:IJ]]
[[nl:IJ (water)]]
[[nn:IJbukta]]
[[ru:Эй]]
[[sv:IJ (flod)]]