Dei fan de Arbeid: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
Swarte Kees (oerlis | bydragen)
Swarte Kees (oerlis | bydragen)
→‎Marx: oers
Rigel 28:
 
== Marx ==
[[Karl Marx]] (1818-1883), schreefskreay inyn hetit derdetredde deeldiel vanfan [[HetIt Kapitaal|Das Kapital]], dat inyn [[1894]] doortroch Friedrich Engels (1820-1895) werdútjûn uitgegevenwaard, overoer de verkortingferkoarting vanfan de arbeidsdagarbeidsdei:
:''Das Reich der Freiheit beginnt in der Tat erst da, wo das Arbeiten, das durch Not und äussere Zweckmässigkeit bestimmt ist, aufhört: es liegt also der Natur der Sache nach jenseits der Sphäre der eigentlichen materiellen Produktion. (Da) beginnt die menschliche Kraftentwicklung, die sich als Selbstzweck gilt, das aber nur auf jenem Reich der Notwendigkeit als seiner Basis aufblühen kann. Die Verkürzung des Arbeitstages ist die Grundbedingung.''<ref>[http://www.marx-forum.de/marx-lexikon/lexikon_f/freiheit.html Marx-forum.de]</ref>
 
InYn de [[Sovjet-UnieUny]] en de voormaligeeardere communistischekommunistyske landen inyn [[OostEast-Europa]] werdwaard 1 meimaaie jaarlijksjierliks gevierdfierd metmei eenin [[optocht|parade]], waaraandêr't behalveneist arbeiders ookek legereenhedenlegerienheden deelnamenoan mei dienen, diedy't de productenprodukten vanfan de [[wapenindustriewapenyndustry]] lietensjen zienlieten.
 
Minder bekend is dat op 10 april [[1933]] de regeringregearing vanfan [[Adolf Hitler|Hitler]] 1 meimaaie per wet totta betaaldebetelle "FeestdagFeestdei vanfan de nationalenasjonale arbeid" verklaartferklearret. Middels dezedy doortroch [[Joseph Goebbels|Goebbels]] voorgesteldefoarstelde maatregel wist Hitler eenin grootgrut aantaloantal vakbondsleidersfakbûnslieders naarnei [[BerlijnBerlyn]] te lokken om zese vervolgensd6ernei gevangenfinzen te kunnen nemennimmen en naarnei [[concentratiekampkonsintraasjekamp]]en afôf fiere te laten voerenlitten.
{{wurk}}
InYn [[Nederland]]Nederlân is de "DagDei vanfan de Arbeid" alleenallinnich op de [[BES-eilandeneilannen]] eenin officiëleoffisjele feestdagfeestdei. WelWol werdenwaarden erder vanoudsfanâlds grotegrutte bijeenkomstengearkomsten georganiseerdorganisearre doortroch de [[SociaalSosjaal DemocratischeDemokratyske Arbeiders Partij|SDAP]] (laterletter [[Partij van de Arbeid (Nederland)|PvdA]]) en de [[Communistische Partij van Nederland|CPN]]. Tot in de [[1980-1989|jaren tachtig]] hield de CPN op 1 mei een jaarlijkse betoging in [[Amsterdam]]. Voor de werknemers van de [[Amsterdam (gemeente)|Gemeente Amsterdam]] is 1 mei sinds vele decennia een vrije dag geweest.
 
InYn veelin landensoad lannen (onder andereûnder oare BelgiëBelgje en FrankrijkFrankryk) is 1 mei een doorbetaalde vrije dag. In Nederland geldt dit niet voor arbeiders, maar wel voor een kleine groep ambtenaren. Ook werknemers van [[vakbond]]en zijn op deze dag vrij.
In [[Nederland]] is de "Dag van de Arbeid" alleen op de [[BES-eilanden]] een officiële feestdag. Wel werden er vanouds grote bijeenkomsten georganiseerd door de [[Sociaal Democratische Arbeiders Partij|SDAP]] (later [[Partij van de Arbeid (Nederland)|PvdA]]) en de [[Communistische Partij van Nederland|CPN]]. Tot in de [[1980-1989|jaren tachtig]] hield de CPN op 1 mei een jaarlijkse betoging in [[Amsterdam]]. Voor de werknemers van de [[Amsterdam (gemeente)|Gemeente Amsterdam]] is 1 mei sinds vele decennia een vrije dag geweest.
 
In veel landen (onder andere België en Frankrijk) is 1 mei een doorbetaalde vrije dag. In Nederland geldt dit niet voor arbeiders, maar wel voor een kleine groep ambtenaren. Ook werknemers van [[vakbond]]en zijn op deze dag vrij.
De grondtoon van de Dag van de Arbeid is heden ten dage het gevoel van internationale verbondenheid.