Transendintalisme: ferskil tusken ferzjes

{{wurk}}

 

It '''transendintalisme''' is in filosofyske en literêre beweging dy't yn de jierren 1830 en 1840 yn de regio [[Nij Ingelân]] fan de [[Feriene Steaten]] ta stân kaam en nije ideeën ferkundige op it mêd fan [[literatuer]], [[religy]], [[kultuer]] en [[filosofy]]. De beweging ûntstie as reaksje op de algemene staat van de cultuur en de maatschappij, en in het bijzonder, het [[yntellektualisme]] van [[Harvard-universiteit|Harvard]] en de doctrine van de [[Unitarisme (teology)|unitaristische]] kerk zoals die aan het seminarie van Harvard werd verkondigd. Geïnspireerd en gestimuleerd door de Ingelske en Dútske [[Romantyk|romantyk]], de bibelkrityk fan [[Johann Gottfried von Herder|Herder]] en [[Friedrich Schleiermacher|Schleiermacher]], en het scepticisme fan [[David Hume|Hume]], handelden de transcendentalisten vanuit de gedachte dat er een nieuw tijdperk was aangebroken. Ze leverden kritiek op de gedachteloze conformiteit van hun samenleving, en drongen erop aan dat elke persoon op zoek ging naar wat Emerson "in oarspronkelike relaasje mei it universum" noemde. Centraal in het transcendentalisme is het geloof in de inherente goedheid van zowel de mens als de natuur. Transcendentalisten geloofden dat de maatschappij en haar instellingen, met name [[religy|organisearre religy]] en [[politike partij]]en, de onschuld van het individu corrumpeerden. De transendintalisten leauden dat de minske op z'n best was wanneer hij zelfstandig en zelfvoorzienend leefde. Een echte gemeenschap kan alleen uit zulke individuen samengesteld zijn.