Flavius Aetius: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
L r2.7.1) (Bot - oars: ko:플라비우스 아에티우스
L stikje red.
Rigel 1:
'''Flavius Aëtius''' (sa. [[390]] yn [[Durostorum]], † [[454]] yn [[Rome]]) wie ''[[magister militum]]'' (oerbefelhawwer''heechste befelhawwer) fan it leger yn it [[West-Romeinske Ryk]] ûnder keizer [[Falentinianus III]]. Hy is benammen bekend wurden troch syn oerwinning op de [[Hunnen]] yn de [[Slach op de Katalaunyske fjilden|slach op Katalaunyske fjilden]].
 
== Famylje en eardere jierren ==
Aëtius waard berne yn Durostorum yn de Romeinske [[Moesia Inferior]] (tsjintwurdich [[Silistra]], [[Bulgarije]]), om [[390]] hinne. Syn heit wie [[Flavius Gaudentius]], in Romeinsk soldaat fan [[Skyten|Skytysk]] komôf;<ref>[http://www.newadvent.org/cathen/01177b.htm Aëtius]. ''[[Catholic Encyclopedia]]''; ''Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology'', vol. 1, side 51; Tirnanog (1997).</ref> syn mem, har namme is net bekend, wie in rike en aristokratyske frou ôfkomstich út [[Itaalje]].<ref>[[Jordanes]], ''Getica'', 176; Merobaudes, ''Carmina'', iv, 42-43, en ''Panegyrici'', ii, 110-115, 119-120; [[Gregorius fan Toers]], ii.8; Zosimus, v.36.1; ''Chronica gallica 452'', 100. Siteare yn Jones, side 21.</ref> Foar [[425]] boaske hy de dochter fan Carpilio,<ref>Carpilio wie ''comes domesticorum'', kommandant fan de keizerlike garde (Gregory fan Toers, ii.8).</ref> dy't him in soan joech, ek neamd Carpilio.<ref>Carpilio gie nei [[Attila]] foar diplomaatsje (Kassiodorus, ''Variae'', i.4.11) en ferbleau in skoft as gizeler oan har hof (Priscus, fr. 8).</ref> Letter troude hy [[Pelagia]],<!-- PLRE Pelagia 1 --> de widdo fan [[Bonifasius (fjildhear)|Bonifasius]], by har hie hy in soan, [[Gaudentius (soan fan Aëtius)|Gaudentius]]. It is mooglik dat hy ek noch in dochter hie, de frou fan [[Thraustila]] dy't de dea fan Aëtius' wrake troch [[Falentinianus III]] te fermoardzjen.<ref>[[Gregorius fan Tours]], ii.8; Priscus, fr. 8; [[Kassiodorus]], ''Variae'', i.4.11; John of Antioch, fr. 201.3 en 204; Marsellinus comes, s.a. 432; [[Sidonius Apollinaris]], ''Carmina'', v.205; Hydatius, 167; Merobaudes, ''Carmina'', iv (gedicht makke foar de earste jierdei fan Gaudentius); ''Additamenta ad chron. Prosperi Hauniensis'', s.a. 455 (only source to cite Thraustila as son-in-law of Aëtius). Siteare yn Jones, p. 21.</ref>
 
As bern wie Aëtius diplomatyk gizeler fan de [[Hunnen]]. Op dizze wizeSa learde hy syn lettere fijânsfijannen goed kennen en rekke befreone mei harren lettere kening [[Rugula]]. Under syn keningskipIt slagge kening Aëtius derynom in bûnsmaatskip mei de Hunnen ta stân te bringen. Yn ruil foar frede joech hy de Romeinske provinsje [[Pannoanje]] oer oan de Hunnen fuort enmei alle jierren in jildskatting.
 
== Aëtius, Bonifatius en Placidia ==
Aëtius' syn earste wapenfeit wie it oanfieren in leger Hunnen yn Itaalje yn [[425]]. Hy stipe de upsurpator [[Jehannes (keizer)|Jehannes]] dy't himsels ta keizer útroppen hie. Lykwols arrivearre Aëtius mei syn leger yn [[Ravenna (stêd)|Ravenna]] trije dagen neidat Jehannes troch it offisjele Romeinske leger ferslein wie en deade. Nei gefjochten hin en wer komt Aëtius ta oerienstimming mei [[Galla Placidia]], de keizer-mem en regintesse fan Falentinianus III; de Hunske hierlingen wurde ôfbetelle en nei hûs stjoerd, en Aëtius krijt de posysje fan [[magister militum]] fan it westlike ryk, in posysje mei in protte macht.
 
Yn [[Galje]] wurde troch Aëtius de opstannige [[Fisigoaten]] ferslein yn de [[Slach by Arles]] en twingt hy se werom te kearen nei harren festigingsgebieten yn [[Akwitaanje]]. Hy werstelt de [[Limes]] en ferdigenet [[Norikum]] tsjin Germaanske ynfallen. Underwillens, wie de comes [[Bonifasius (fjildhear)|Bonifasius]] fan [[Afrika]] in ûngenede fallen by Plasidia, wierskynlik as gefolch fan yntriges troch Aëtius en oare Romeinske generaals.