T.E. Lawrence: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
TjBot (oerlis | bydragen)
L r2.7.2) (Bot - derby: nl:Thomas Edward Lawrence
wurkleas
Rigel 1:
{{wurk}}
[[Ofbyld:Te lawrence.jpg|thumb|Thomas Edward Lawrence]]
[[Ofbyld:Ljidda.jpg|thumb|Lawrence yn Rabigh, benoarden [[Jeddah]], 1917]]
Line 5 ⟶ 4:
 
== Libben ==
Lawrence wie in legindarysk persoan út de [[Earste Wrâldkriich]]. Meidat er in soad niget hie oan de [[Midsieuwen]], de [[Krústocht]]en en de ridderromantyk, reizge Lawrence 1909 foar it earst nei it [[Midden-Easten]] en learde dêr it [[Arabysk]]. By it útbrekken fan de oarloch yn [[1914]], wie er oan it wurk as argeolooch yn [[Karkemisj]], yn it suden fan it Turkije fan no. Lykas in soad Britten yn dy tiid naam er tsjinst yn it leger.
 
Hy waard offisier by de Britske ynljochtingestjinst yn Egypte en waard ferbiningsoffisier tusken it alliearde leger en it doetiids noch losse stammeferbân yn de krite fan de [[Hidjaz]] (no [[SaoedySaûdy-Araabje]]). DeIt bedoelingwie wasde bedoeling om de DuitsDútsk-OttomaanseOttomaanske alliantiealliânsje onderûnder druk te zettensetten doortroch eenin nieuwnij front inyn hetit Midden-Easten te openeniepenjen, richtingrjochting hetit [[Ottomaanske RijkRyk]].
 
It slagge him en helje [[Hoessein ibn Ali]], de [[sjariefsjaryf fan Mekka]], oer te om oan Britske kant tsjin de Ottomanen te fjochtsjen. Sa koe ûnder lieding fan dy syn soan [[Faisal I fan Irak|emir Faisal]] en rieplachte fan Lawrence de [[Arabyske opstân]] útbrekke. Lawrence liet sa syn aspiraasjes foar in pan-Arabyske naasje sjen. HijHy slaagdeslagge erinmei dankzijtroch zijnsyn persoonlijkheidpersoanlikheid grotegrutte Britse financiëleBritske steunstipe te verkrijgenkrijen en de onafhankelijkheidsgedachte,Arabieren omwaarm hette lossemeitsjen verbandfoar vanit stammenûnôfhinklikheidstinken, om teit vormenlosse totstammeferbân één doeltreffendta ien grut [[guerrilla]]leger, ingang bij de Arabieren te doen vindenmeitsjen. DitDat leger blies spoorlijnenit spoar op en verlamdeferlamme hetit Ottomaanske leger, dat vele malenfolle grotergrutter waswie.
 
InYn 1917 organiseerdeorganisearre Lawrence eenin gezamenlijkeaksje actie metmei de Arabieren onderlaat leiding vanfan [[Auda Abu Tayi]] (oant dan ta oanhinger fan de Ottomanen) tegentsjin de strategisch gelegenstrategyske haven vanfan [[Akaba (stêd)|Akaba]]. Op [[6 july]] valtfalt Akaba nanei eenin aanvaloanfal vanfan de Arabieren vanuitút it hetynlân binnenlandwei.
 
ZijnLawrence operatiessyn inoperaasjes yn de woestijnwoastyn eindigdeneinigen inyn 1918 metmei de veroveringferovering vanfan [[Damaskus]]. HijDoe't keerdedúdlik echterwaard verbitterddat terugde naarpolitike Groot-Brittanniëkaarten toenoars duidelijkkamen werdte datlizzen degie politiekeer kaartenferbittere anderswerom gelegdnei zouden wordenGrut-Brittanje; erder kwamkaam geengjin onafhankelijkheidûnôfhinklikens voorfoar de Arabieren: Grootefternei ferparten Grut-BrittanniëBrittanje en Frankryk verdeelden achteraf toch onderlingdochs de voormaligeeardere OttomaanseOttomaanske gebiedenkriten inyn hetit Midden-OostenEasten ûnder elkoar. TijdensBy de vredesconferentiefredeskonferinsje inyn ParijsParys werktewie hij alsLawrence adviseur vanfan [[Faisal I fan Irak|emir Faisal]]. In de periodeYn 1921-1922 waswie hijer nognoch enigein tijdskoft adviseur vanfan [[Winston Churchill]], de Britske minister fan Koloanjen. Yn dy jierren reizge er werom nei it Heine eastenEasten om te bemiddeljen by de foarming fan ferkate [[mandaatgebiet]]en.
[[Ofbyld:Lawrence of Arabia Brough Superior gif.gif|thumb|left|225px|''Lawrence of Arabia'' wie mâl op [[Brough Superior]]-motorfytsen]]
 
Nettsjinsteande syn befoardering ta de rang fan kolonel, naam er yn 1922 ûnder de namme John Hume Ross, yn 1923 weromferoare yn T.E. Shaw, as gewoan soldaat wer tsjinst yn it Britske leger by de doe koartlyn oprjochte [[Royal Air Force]] (RAF). MaarMar erder kwamkaam te veelfolle publiciteitpublisiteit toendoe't uitkwamútkaam dat dé kolonel Lawrence gewoongewoan soldaat waswie; en hijhy moestmoast de anonimiteit opzoekensykje bijby hetit ''Royal Tank Corps''. NaHy herhaaldelijkefrege persoonlijkefersakte verzoekenkearen aanoan de legerleidinglegerlieding om overplaatsingoerpleatsing naarnei de RAF werden datúteinlik verzoekwaard uiteindelijkdat ingewilligdtasein. Foar de RAF wurke er noch in stikmannich jierren yn wat no [[Pakistan]] is. MaarMar vanwegefanwege nieuwepraat speculaties inyn de media overoer spionageactiviteitenspionaazjeaktiviteiten aldaardêre, gie er werom nei Grut-Brittanje. Yn synSyn lêste warbere jierren dwiewie er, as ien fan de earsten, dwaande mei ûndersyk nei flugge rêdingsboaten.
 
Lawrence stoar yn 1935 mei 46 jier, mar in pear wike nei syn pinsjoenearringpinsjonearring, nei in ûngemak mei syn [[Brough Superior]]-motorfyts tichtby syn hûs ''Clouds Hill]]'' yn it Ingelske Moreton ([[Dorset]]), dêr't hy ek te hôf brocht waard.
 
== Film ==
Line 24 ⟶ 23:
 
== Bibliografy <small>(karút)</small>==
* ''Crusader Castles'', zijneinskripsje eindwerkfoar voor zijnde opleidingstúdzje geschiedenisskiednis aanoan de [[universiteit vanfan Oxford]]. VoluitFolút: ''The influence of the Crusades on European Military Architecture to the End of the XIIth Century''. (ISBN 019822964-X)
* ''Seven Pillars of Wisdom'', oer de Arabyske opstân. (ISBN 0954641809)
* ''The Forest Giant'', roman fan Adrien Le Corbeau, oerset út it Frânsk, 1924.