Fenysjers: ferskil tusken ferzjes
Content deleted Content added
L kat oars |
wurk |
||
Rigel 1:
[[Ofbyld:Phoenicia map-en.svg|thumb|250px|Kaart fan Foenysje]]
De '''Foenysjers''' of '''Fenysjers''' wienen eartiids de ynwenners fan [[Foenysje]], in streek yn it [[Midden-Easten]] dat sawat oerienkaam mei it tsjintwurdige [[Libanon]]. De oarsprong fan de Foenysjers is ûndúdlik, mar nei alle gedachten wienen sy in gearsmelting fan [[nomaden]] út it neistlizzende [[Kanaän]] en kustbewenners. Nei de delgong fan de Minoyske beskaving, waarden de Foenysjers tusken [[2e ieu f. Kr.|1500]] en [[400 f. Kr.]] de wichtichste seefarders en hannelers fan de [[Middellânske See]]. Oeral by de kust del waarden troch har koloanjes stifte,
== Taal en godstsjinst ==
Rigel 6:
De religy fan de Foenysjers hie in protte oerienkomst mei dat fan de heidenske Kanaäniten. Bekende goaden wienen [[Baäl]] ("de hear", ek wol "Melkart", "kening fan de stêd", neamd en [[Astarte]] (of Isjtar).
== Hannel en seefeart == {{wurk}}
De Foenysjers waarden de wichtichste en meast suksesfolle seefearders en hannelers fan de Middellânske See. Oeral stifte sy koloanjes om harren hannel oersee yn stân hâlde te kinnen. In Liga fan selsstannige [[stêdsteat]]havens op de eilannen en lâns de kust wie tige geskikt foar hannel tusken de [[Levant]], dat ryk wie oan natuerlike boarnen mei de rest fan de antike wrâld.
De Foenysjes hannelen sederhout (ôfkomstich fan statige afkomstig van de statige [[Libanonceder]]), foar it meitsjen fan skippen en oare saken. It Grykske wurd ''Tyrysk [[Purper (kleur)|purper]]'' ferwiist nei de kleurstof dêr't sy benammen om bekend stiene en ek nei de haven fan Tyrus. Mooi textiel behoorde ook tot de Fenicische weelde, en Fenicisch [[glas]]. Zij hadden blijkbaar als eersten de techniek ontdekt om het glas doorschijnend te maken. Alhoewel de Feniciërs geen landbouwers waren, werden er wel schapen gefokt en werden die evenals hun wol verkocht. Grote cederstammen werden eveneens als vanouds naar Egypte vervoerd. Zoals de [[Amarna brieven]] suggereren betaalde Fenicië hiermee tribuut in de [[14e eeuw v.Chr.]]
It hichtepunt fan Foenysje as seemacht wurdt meastentiids it tiidrek tusken [[13e ieu f.Kr.|1200]] – [[8e ieu f. Kr.|800 f. Kr.]] sjoen.
In de tijd van de Feniciërs werden in [[Ugarit]] ateliers ingericht voor eigen beheer van export zoals Fenicisch purper. Ivoorsnijkunst was er ook van hoog niveau. Een [[godin]] die op een dergelijk opgegraven ivoorplaket staat afgebeeld was [[Ishtar (godin)|Ishtar]] of [[Potnia Theron|Potnia]]. De stijl van de kunstvoorwerpen verraadt de internationale invloeden vanuit alle windstreken. Op dat punt is de rol van de stad Ugarit vergelijkbaar met die van huidige drukke handelssteden als [[Hongkong]] en [[New York]].
Invoer van artikelen van elders waren vooral [[tin (element)|tin]] en [[zilver]] uit [[Spanje]], dat samen met Cyprisch koper tot brons werd verwerkt. Volgens [[Strabo (historicus)|Strabo]] was er ook al een lucratieve tinhandel met [[Bretagne]] en de Britse eilanden ([[Cornwall]]). De Aziatische [[zijderoute|handelsroutes]] convergeerden ook op de Fenicische kusten. Hierdoor kon Fenicië de handel tussen Mesopotamië en verder Azie aan de ene kant en Egypte, Noord-Afrika en Arabië aan de andere kant regelen. Ook hielden de Feniciërs zich bezig met [[Wijnbouw in Libanon|wijnbouw]] en de handel hierin.
== Foenysyske stêden ==
| |||