Stéphane Mallarmé: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
dien
Rigel 1:
{{wurk}}
[[Ofbyld:Mallarme.jpg|thumb|Mallarmé, foto [[Félix Nadar]], 1896]]
'''Stéphane Mallarmé''' ([[18 maart]] [[1842]], [[Parys]] – [[9 septimber]] [[1898]], Valvins (gemeente [[Vulaines-sur-Seine]], [[Seine-et-Marne]]), wiere namme, Étienne Mallarmé, wie in [[Frânsk]] [[dichter]] en [[kritikus]].
 
HijHy staatis bekend alsas eenin rechtstreeksestreekrjochte voorloperforrinner vanfan de [[symbolisme|symboalistyske]] beweging, diedy't inyn de jarenjierren 1880-90 ontstondyn inFrankryk Frankrijkûntstie. VanafFan de jarenjierren '60 ontwikkeldeôf hijûntwikkele eener in hermetyske styl getekenddy't skaaimerke wurdt doortroch intellectualismeintellektualisme en doorfan de abstractieabstraksje vanfan hetit DuitseDútske [[idealisme]].<br>
VolgensNeffens Mallarmé moetmoat dichtkunstdichtkeunst suggererensuggerearje en onbewustûnbewitten op de lezerlêzer inwerkenynwurkje. De dichter kankin de werkelijkheidwerklikheid omvormenomfoarmje doortroch hetit menselijkeminslik intellectintellekt consequent aankonsekwint te wendenbrûken en doortroch gebruikgebrûk te makenmeitsjen vanfan alle muzikale en magischemagyske krachtenkrêften vanfan de taal.<br>
InYn zijnsyn literairliterêr-esthetischeestetyske essays onderscheidtûnderskiedet Mallarmé hetit alledaagsedeistige, communicatievekommunikative taalgebruiktaalgebrûk ''(la parole immédiate)'' vanfan hetit poëtischepoëtyske taalgebruikbrûken fan taal ''(la parole essentielle)''. DitDat laatstelêste werkt inwurket op de lezerlêzer metyn middels klanken, agrammatikale associatiesassosjaasjes en (magyske) symbolensymboalen, opdatsadat de innerlijkeynderlike werklikheid werkelijkheidit hetbêst bestbenei zoukaam benaderdwurde wordensoe.
 
== BiografieBiografy ==
[[Ofbyld:Portrait of Stéphane Mallarmé (Manet).jpg|thumb|left|250px|[[Édouard Manet]], ''Portret van Stéphane Mallarmé,'' 1876]]
Mallarmé waard berne yn Parys. Nei de militêre tsjinst en in skoft yn Londen dêr't er ek boaske, wurke er in grut part fan syn libbeb as learaar Ingelsk yn Parys. Dêrtroch wie betreklik earm, mar dat hold syn ûntjouwing ta wichtich Frânsk dichter en kritikus net tsjin.
 
Hy hie kunde oan [[Edouard Manet|Manet]] en [[Émile Zola|Zola]] en hat yn 1873 sels [[Victor Hugo|Hugo]] moete. AanHy huisorganisearre organiseerdeby hijhim zijnthús toonaangevendesyn foaroprinnende ''Salon'' (gearkomst fan intellektuelen, dêr't praat waard oer [[poëzy]], [[keunst]] en [[filosofy]]). Fral troch dy gearkomsten hie Mallarmé bot ynfloed op in hiele generaasje fan Frânske skriuwers.
 
Oan de ein fan syn libben wie er ien fan de meast gevierdefierde dichters fan syn tiid. Dichters as [[Paul Verlaine|Verlaine]] skreaune lofsangen oer him en [[Edgar Allan Poe]] en [[Paul Valéry]] besochten rgeregeldwei syn salon op tiisdeijûn. Oan de ein fan syn libben keas er ek de kant fan Émile Zola yn de [[Dreyfusaffêre]], doe't dy syn iepen brief oan de presidint ''[[J'accuse|J'accuse...!]]'' publisearre.
 
Nei syn pinsjoen koe er noch by de begraffenis fan Paul Verlaine wêze, eardat er sels op 9 septimber 1898 stoar.
Line 22 ⟶ 21:
Syn [[fin-de-siècle|''fin-de-sièclestyl'']] rint lykwols al foarút op [[20e ieu]]ske keunstfoarmen as it [[dada]]ïsme en it [[surrealisme]]. Ien fan de skaaimerken fan Mallarmé syn poëzy is it ferranen fan de [[poëzy|dichtkeunst]] mei oare keunstfoarmen. Dat soe in oanset wêze foar it opgong meitsjen fan it dadaïsme, it surrealisme en it [[futurisme]] begjin 20e ieu. Dy streamings ûndersykje de spanning tusken de wurden sels en de wize wêrop der mei kommunisearre wurdt.
 
Yn syn lettere wurk wie er fral dwaande mei de [[Foarm (taalkunde)|foarm]], mar dochs is it sa dat it wurk fan Mallarmé yn it generaal skaaimerke wurdt fan wederzijdse beïnvloeding van stijl en inhoud. Dat is benammen dúdlik yn it fernijende ''Un coup de dés jamais n'abolira le hasard'' ('EenIn worpgoai metmei dein dobbelsteendobbelstien maaktmakket geengjin eindeein aanoan hetit risicorisiko') út [[1897]], syn lêste wichtige gedicht.
 
== Wurk ==