Grutte fibula fan Winaam: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
LNo edit summary
No edit summary
Rigel 1:
[[Ofbyld:Grote Fibula van WijnaldumWinaam.jpgjpeg|thumb|300px|right|GrutteNije fibulaôfbylding fanmei Winaamûntbrekkende stik.]]
[[Ofbyld:Grote Fibula van Wijnaldum.jpg|thumb|right|Grutte fibula fan Winaam]]
De '''Grutte Fibula fan Winaam''' ek wol neamd de ''keningsfibula fan Winaam'', is it [[7e ieu]]sk topstik út de argeologykolleksje fan it [[Frysk Museum]]. De [[fibula]] waard eartiids troch de frou fan in wichtige leider of kening droegen.
De '''Grutte Fibula fan Winaam''' is in [[fibula]] út de earste helte fan de 7e ieu. It earste diel fan de fibula of mantelspjelde waard yn 1953 yn in terp by Winaam fûn. Om 1990 hinne en yn 2009 binne oare dielen fan de fibula weromfûn. It sieraad wie fan immen mei in hege status en wurdt dêrom ek wol de ''keningsfibula fan Winaam'' neamd. De fibula leit yn it [[Frysk Museum]].
 
== De fynst by [[Winaam]] ==
Yn [[1953]] waard hjiryn de [[terp Tsjitsma]] by [[Winaam]] de fuotplaat fûn fan in grutte fibula. De spjelde wie lykwols troch in ploech skansearre en iswie dêrtroch net mear kompleet. [[Argeology|Amateurarcheologen]] hawwe jierrenlang mei [[metaaldetektor]]smetaaldetektors socht nei de ûntbrekkende dieltsjesdielen.
By Winaam, op de [[terp Tsjitsma]], inkele kilometers noardeastlik fan [[Harns (stêd)|Harns]], waarden fan 1991 oant 1993 argeologyske opgravings dien troch de universiteiten fan Grins en Amsterdam. Dat ûndersyk hie ynternasjonaal omtinken fanwege de bysûndere fynsten dy't hjir yn it ferline dien binne. De útkomsten fan it ûndersyk jout oanleiding om te tinken dat Winaam it haadplak west hat fan in Fryske kening.
 
By opgravings yn de njoggentiger jierren binne de sulveren brêge mei [[goud]]en beklaaiïng, de knier en dielen fan de kopplaat weromfûn. Yn augustus 2009 waard op in ikker by Winaam noch in ûntbrekkend stik fan de fibula weromfûn. It giet om in fragmint fan twa by trije sintimeter dat ûnderdiel wie fan de kopplaat. Troch dy fynst wie it mooglik en ûntsiferje de ôfbylding op de kopplaat.
[[Ofbyld:Fibula_GPTV.jpg|thumb|left|Nije ôfbylding mei ûntbrekkende stik.]]
Yn [[1953]] waard hjir de fuotplaat fûn fan in grutte fibula. De spjelde wie lykwols troch in ploech skansearre en is dêrtroch net mear kompleet. [[Argeology|Amateurarcheologen]] hawwe jierrenlang mei [[metaaldetektor]]s socht nei de ûntbrekkende dieltsjes.
 
== Undersyk ==
By opgravings fan de njoggentiger jierren binne de sulveren brêge mei [[goud]]en beklaaiing, de knier en dieltjes fan de kopplaat weromfûn. Stikje by stikje koe de spjelde rekonstruearre wurde. Allinnich fan de sierskiif is (noch) neat werom fûn.
Nei de lêste fynsten fan 2009 wie it sieraad foar in grut part kompleet. Neffens saakkundigen wie de fibula fan in keninginne of in frou mei hege status west. Troch dyselde fynst waard de ferskining fan [[Weda]] op de kopplaat sichtber.<ref>[http://www.vindmagazine.nl/Nieuws/75/koningsfibula-Wijnaldum/ vindmagazine.nl oer de keningsfibula fan Winaam]</ref><ref>[[Ljouwerter Krante]] webside 17 desimber 2009: [http://www2.lc.nl/friesland/regio/article12442201.ece/God-Wodan-op-fibula-Wijnaldum God Wodan op fibula Wijnaldum]</ref>
 
Yn 2012 waard de fibula ûndersocht troch it 'Sintrum foar Undersyk en Restauraasje fan Frânske Musea' yn [[Parys]]. Utkomst fan it ûndersyk wie dat de fibula fersierd is mei wol sa'n 300 granaatstikjes. Ut analyse die fierders bliken dat de reade granaatstiennen út [[Yndia]] komme.<ref>[[Omrop Fryslân]] webside 27 novimber 2012: [http://www.omropfryslan.nl/nijs/fibula-hat-stiennen-ut-india Fibula hat stiennen út India]</ref><ref>Webside [[Frysk Museum]] 27 novimber 2012: [http://www.friesmuseum.nl/persberichten/fibula-heeft-rode-granaten-uit-india fibula heeft rode granaten uit india]</ref>
In augustus 2009 waard op in ikker by Winaam noch in ûntbrekkend stik fan de fibula werom fûn. It giet om in fragmint fan twa by trije sintimeter dat part wie fan de kopplaat. Troch dizze fûnst is it mooglik wurden om de ôfbylding op de kopplaat te ûntsiferen en docht bliken dat om in ôfbylding giet fan de Fryske oergod [[Weda]] flankeare troch twa dierlike helpgeasten.
 
== Fryske kening ==
Al dizze fynsten suggerearje dat Winaam de delsetting west hat fan in [[Iere Midsieuwen|ier-midsieusk]] [[eallju]] skaai. Ek de fynst fan in muntstimpel mei de ynskripsje (AUDWULF FRISIA) begjin 2006 docht hiel bot tinken dat de Fryske kening [[Audulf]] hjir syn residinsje hie.
By Winaam, op de [[terp Tsjitsma]], inkele kilometers noardeastlik fan [[Harns (stêd)|Harns]], waarden fan 1991 oant 1993 argeologyske opgravings dien troch de universiteiten fan Grins en Amsterdam. Dat ûndersyk hie ynternasjonaal omtinken fanwege de bysûndere fynsten dy't hjirdêr yn it ferline dien binne. De útkomsten fan it ûndersyk jout oanleiding om te tinken dat Winaam it haadplak west hat fan in Fryske kening.
 
Al dizze fynsten suggerearje dat Winaam de delsetting west hat fan in [[Iere Midsieuwen|ier-midsieusk]] [[eallju]] skaai. Ek deDe fynst fan in muntstimpel mei de ynskripsje (AUDWULF FRISIA) begjin 2006 docht ek hiel bot tinken dat de Fryske kening [[Audulf]] hjirdêr syn residinsje hie.
==Literatuerferwizing==
* {{Aut|Arnold Carmiggelt}}, ''De 'Keningsterp' fan Winaam'', (Abcoude-2000).
 
== Keppeling om utens ==
* [http://www.youtube.com/watch?v=tNXzwndseBA útsindingUtstjoering oer ûntdekking fan in ûntbrekkend stik fan de Fibula fan Winaam op GPTV]
 
{{boarnen|boarnefernijing=
 
;Literatuer
* {{Aut|Arnold Carmiggelt}}, ''De 'Keningsterp' fan Winaam'', (Abcoude-2000).
 
;Referinsjes
<references/>
}}
 
[[Kategory:Argeology]]