Kabûl: ferskil tusken ferzjes
Content deleted Content added
L Bot - fuort: roa-rup:Kabul (deleted) |
No edit summary |
||
Rigel 1:
{{Universele ynfoboks stêd
| namme = Kabûl
| ôfbylding =
| ôfbyldingsbreedte = 260px
| ôfbyldingstekst =
| ynwennertal = 3.289.000 <small>(rûzing 2012/13)</small> <ref name="ynwennertal">[http://cso.gov.af/Content/files/Population%20of%20Kabul%20City%20by%20District%20and%20Sex.pdf ''Population of Kabul City by District and Sex 2012-13'', Central Statistics Organization Afghanistan] (PDF; 158 kB)</ref>
| oerflak =
| befolkingstichtens =
| stêdekloft = 425 km²
| hichte =
| lân = [[Afganistan]]
| bestjoerlike ienheid 1 = Provinsje
| namme bestjoerlike ienheid 1= Kabûl
| bestjoerlike ienheid 2 =
| namme bestjoerlike ienheid 2=
| boargemaster = Mohammad Yunus Noandesh
| stêdsyndieling =
| stifting =
| postkoade =
| tiidsône = Afghanistan Standard Time ([[UTC]]+4:30)
| simmertiid =
| koördinaten = </small>
| webside =
}}
'''Kabûl'''
▲'''Kabûl''' of '''Kaboel''' (Káboel) ([[Pasjtoe]], [[Perzysk]]: كابل Kābol) is [[haadstêd]] en grutste stêd fan [[Afganistan]]. Neffens de lêste folkstelling fan 1979 hie de stêd 913.164 ynwenners. Tsjintwurdich hâldt de Afgaanske Tsjinst foar de Statistyk dat tal op sa'n 2.536.300. De stêd leit yn it easten fan it lân, net fier fan de grins mei [[Pakistan]].
Kabûl leit strategysk oan de [[Kyberpas]], de wichtichste ferbining tusken Afganistan en Pakistan.
Rigel 39:
Nei de oanslaggen op de [[Feriene Steaten]] op [[11 septimber]] [[2001]] ferklearre de Feriene Steaten de kriich oan it terrorisme (Operation Enduring Freedom). Mei stipe fan oare lannen begûn de kriich tsjin de machthawwer fan Afganistan, de Taliban. Op 9 novimber 2001 slagge it de Noardlike Alliânsje, Afgaanske kriichshearen dy’t mei it westen fochten, om de stêd yn te nimmen. Yn desimber 2001 krige Afganistan in nij tydlik bestjoer mei Kabûl as haadstêd. Yn 2004 waarden de earste demokratyske ferkiezings fan Afganistan wûn troch [[Hamid Karzai]].
Nei de Russysk-Afgaanske Kriich, it
▲== Opbou ==
▲Nei de Russysk-Afgaanske Kriich, it Taliban bewâld en Operation Enduring Freedom, moast it lân troch it nij demokratysk keazen Afgaanske regear mei help fan [[International Security Assistance Force|ISAF]] opboud wurde.
== Befolking ==
Neffens de lêste folkstelling fan 1979 hie de stêd 913.164 ynwenners. Tsjintwurdich wurdt it ynwennertal rûsd op sa'n 3.289.000 minsken.<ref name="ynwennertal">[http://cso.gov.af/Content/files/Population%20of%20Kabul%20City%20by%20District%20and%20Sex.pdf ''Population of Kabul City by District and Sex 2012-13'', Central Statistics Organization Afghanistan] (PDF; 158 kB)</ref>
Kabûl hat in ryk ferskaat oan talen en befolkingsgroepen wat oerienkomt mei de demografyske ferhâldingen fan Afhanistan. Der binne gjin krekte sifers fan folkstellingen beskikber. Neffens rûzingen bestiet de befolking foar 45% út Tadzjiken, 25% Hazara en 25% Pasjtoen, 2% Oezbeken, 1% Beloetsjen, 1% Turkmenen en 1% Hindû.<ref>National Geographic: [http://ngm.nationalgeographic.com/ngm/0311/feature2/images/mp_download.2.pdf Befolkingskaart fan Afganistan út 2003] (PDF; 547 kB)</ref>
Dari en Pasjtoen binne de meast brûkte talen yn 'e stêd en hawwe sawat likefolle sprekkers. Lykwols is it Dari by de measte gelegenheden de [[lingua franca]].
== Ferkear en ferfier ==
Kabûl hat in ynternasjonaal [[fleanfjild]], [[Kabul International Airport]], dat sa'n 25 kilometer fan it sintrum fan de stêd leit. It fleanfjild hat ien ynternasjonale terminal dy't yn 2008 iepene waard. Minsken dy't út it bûtenlân wei nei Kabûl fleane wolle dogge dat meastal oer [[Dubai]]. Neist it ynternsjonale fleanfjild is der ek in militêre terminal dy't troch it Afgaanske en Amerikaanske leger brûkt wurde.
Kabûl hat gjin trein of metro. Yn de earste helte fan de 20e ieu wie der noch in treinferbining mei Jalalabad en in 7 kilometer lange tramferbining yn it stedsgebiet. Sawol de trein as de tram bestean hjoed-de-dei net mear. Yn de santiger jierren wienen der plannen foar in metro mar dy plannen binne net útfierd.
Der is wol in bustsjinst dy't hjoed-de-dei sa'n 800 bussen hat en dat oantal wreidet him stadichoan út. De besteande stedsbussen wurde stadichoan fernijd. Kabûl hat mei de measte grutte stêden yn Afganistan busferbiningen. Der ride ek minybussen en auto's yn privee-eigendom dy't as taksyservice brûkt wurde nei oare stêden ta.
Troch de hiele stêd hinne wurde de strjitten en diken fernijd, wat fangefolgen hat dat mear minsken in auto keapje. Mei ôfstân de meast populêre auto yn Kabûl is de Toyoto Corolla dêr't sawat 90 persint fan de befolking mei rydt.<ref>Washington Post: [http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2010/08/26/AR2010082606430_2.html?g=0 In Afghanistan, a car for the masses]</ref>
== Berne ==
* [[Khaled Hosseini]] (1965), skriuwer fan de twa bestsellers "[[De vliegeraar]]", en "[[Duizend schitterende zonnen]]"
* [[Farshad Bashir]] (1988), Nederlânsk aktivist en politikus (fan Afgaanske komôf)
{{CommonsBalke|Kabul}}
{{boarnen|boarnefernijing=
<references/>
}}
[[Kategory:Plak yn Afganistan]]
| |||