|
In '''dyk''' is in troch minsken oanleine [[wetterkearing]] dy't in gebiet beskermet tsjin in hege wetterstân en weagen. In grûnlichem dat permanint belêste wurdt troch in wetter mei relatyf fêst peil wurdt in [[kaaidyk]] neamd.
Binnen Nederlân binnehat twa (bestjoerlike) typen diken: de [[primêre wetterkearing]]s en regionale wetterkearings dy't meastentiids [[sekundêre wetterkearing]]s neamd wurde.
De primêre wetterkerings beskermje ús tsjin it [[bûtenwetter]], it wetter dat ûnkontrolearber stige kin lykasfan opde [[see]], de grutte [[rivier]]en, de [[Markermar]] en de [[Iselmar]].
De regionale wetterkearings beskermje ús tsjin it [[binnenwetter]] yn marren, [[boezem (wetter)|boezems]] en [[kanaal (wetterwei)|kanalen]]. Yn it westen fan Nederlân binne dit faaks boezemkaaien. Under de regionale kearingen falle ek [[slieperdyk|slieperdiken]].
De [[feankaai]] fan [[Wilnis]] is in foarbyld fan in regionale wetterkearing.
== Wierdyk ==
Oan de súdlike ouwer fan it eartiidske eilân [[Wieringen]], dat skol ôfrint, waard yn de [[Midsieuwen]] in seewarring oanlein besteande útfan in dûbele rige peallen, dy't oanienslutend fertikaal yn de grûn setten waarden. Yn de tuskenromte fan likernôch 2 meter waard [[seegers]] propke en ôfdekt mei sân. Dat seegers waard, ticht yn'e buert, yn de [[Waadsee]] ôfmeand. It bliek de wûndelike eigenskip tedie hawwenbliken dat it net fergiet of ferrottet. Sa'n dyk bliek bûtengewoan stoarmfêst omdatmeidat it seegers ek in fearjende eigenskip hat. Dêrom waard it seegers oant yn it begjin fan de 20e ieu, ek in soad brûkt as bêde- en kessenfolling. Soksoarte dyk wurdt in wierdyk neamd, der -by fersin- fan útgeande dat it seegers ta de seewieren hearde.
DyDe wierdyk funksjonearre lange tiid goed, oant yn de 18e ieu de [[pealwjirm]] tasloech, dy't de houten balken opfriet en dêrmei it skelet fan de dyk ferneatige. Doe waard besluten de bûtenside fan de dyk te ferstevigjen mei opsteapele [[basalt]]blokken, dy't út [[Noarwegen]] oanfierd waarden.
FolleEarst letterfolle pasletter, krige men yn'erder aan gatenfan dat in dyk mei in grutte deldracht oan de seekant better bestand wie tjin it bûtsen fan de weagen. Doe waarden de basaltblokken skol tsjin'e dyk oanlein.
De wierdyk oan de súdkant fan Wieringen waard de ôfrûne jierren foar in part rekonstruearre, wêrby't de trije fazes fan de ûntwikkeling fan de dyk edukatyf tentoansteld binne. It seegers dat foar de rekonstrukje nedich wie, groeit net meaer yn de Waadsee en moast ymportearre wurde fan de Dútske Eastseekust.
| 