Falentinianus I: ferskil tusken ferzjes

'''Flavius Valentinianus''' ([[321]] - [[17 novimber]] [[375]]), bekend as '''Valentinianus I''', wie [[List fan Romeinske keizers|keizer]] fan it [[Romeinske ryk]] fan [[26 febrewaris]] [[364]] oant 17 novimber 375.

 

Valentinianus waard berne yn [[Cibalis]] (tjinwurdig Vinkovci), yn it súden fan [[Pannonia]]. Syn heit wie [[Gratianus de âldere]], in bekind en respektearje generaal. Valentinianus makke sels ek opgong yn it leger, hy wie kavalerieoanfierder by [[Julianus Apostata]], doe dizze noch [[Caesar]] wie ûnder [[Konstantius II]]. Dizze hienen lykwols in protte ruzie mei ienoar, wêrtroch Valentinianus ûntslein waard út it leger troch Konstantius. Valentinianus trouwde twa kear; earst mei Severa, dy`'t him in soan, [[Gratianus]] joech, en letter mei Jutina, dy't de mem waard fan [[Valentinianus II]] en twa dogters: Galla (de llettere frou fan [[Theodosius I]]) en Justa.

 

[[Jovianus]], dy't Julianus Apostata yn [[364]] as keizer opfolgde, helle Valentinianus wêrom by it leger. Jovianus stoar lykwols op [[17 febrewaris]] 364, en Valentinianus waard as syn opfolger koazen. It leger wie it net hielendal iens mei dizze gong fan saken, hy kaam dizze tagemoet troch syn broer [[Valens]] as meikeizer ta beneamen. Valens bestjoerde it easten, wylst Valentinianus it westen soe regeare fanút [[Milaan]]. Lykwols ûntsie er al gauris in opstân yn it ryk. Dizze opstân waard lieden troch [[Procopius]], moglik in familielid fan Julianus, mar Valens koe mei syn leger de opstân delsein. Procopius waard eksekuteard yn [[366]].

 

Yn [[367]] beneamde Valentinianus syn âldste soan [[Gratianus]], oant meikeizer. Mar dit wie gjin sukses want yn it leger ûntstie reboeje, om't de jonge Gratianus him net ïntresseare foar militaire saken. Valentinianus koe in ôpstân tsjinhalde en besike fan Gratianus in militair te meitjsen, lykwols sûnder sukses.

 

 

 

 

Yn it algemint wurd Valentianus beskogje as de lêste grutte keizer fan it West-Romeinske ryk. Hy wie in earlik en hurdwurkend persoan, dy't skoalen stifte wylst hy selfs amper lezze koe en gjin belêstingjild út joech oan onnoadige saken, mar foarten liet bouwen. It jild brûkte hy foar oare praktyske dingen, lykas fergese medyske sorg foar de armen minsken yn Rome. Valentinianus wie in [[kristen]], mar tiidens syn regear hearste der frijheid fan leauwen.