Sint-Eustasius: ferskil tusken ferzjes

eigennamme = Sint EustaasjesStatia |

namme = Sint Eustaasjes -Eustasius|

'''Sint Eustaasjes-Eustasius''' is in bysûndere gemeente fan [[Nederlân]]. Tegearre mei [[Saba]] en [[Sint Maarten-Marten (eilângebietlân)|Sint Maarten-Marten]] foarmet it de [[SSS-eilannen]] en heart it ta de [[Boppewynske Eilannen]]. It haadplak fan Sint Eustaasjes-Eustasius is [[Oranjestêd (Sint Eustaasjes-Eustasius)|Oranjestêd]]. Pleatslik wurdt it eilân Statia neamd. It eilân hat in lingte fan 4,5 kilometer en in breedte fan 9 kilometer, it is sa’n 21 kante kilometer grut. Op Sint Eustaasjes-Eustasius wenje likernôch 3.300 minsken.

[[Kristoffel Kolumbus]] seach Sint Eustaasjes-Eustasius yn [[1493]] foar it earst. Yn de oardel ieu dêrop waard it eilân troch tal fan mogendheden opeaske. Yn [[1636]] waard it kolonisearre troch [[Nederlân]], benammen troch ynwenners fan [[Seelân]]. De Frânsen hienen yn [[1629]] in fort op it eilân bout, dat fort waard troch de Sieuwen letter útwreide en [[Fort Oranje]] neamd. Sint Eustaasjes-Eustasius is it plak dêr’t de earste [[Joaden|Joadske]] delsetting stifte waard yn de [[Nije Wrâld]]. Dizze delsetting giet werom oan't begjin fan de [[18e ieu]]. De synagoge fan de Joaden, de Honen Dalim Synagoge waard bout yn [[1739]]. Yn distiid is dizze synagoge net mear as in ruïne.

[[Ofbyld:StEustatius.jpg|thumb|left|300px|De haven fan Sint Eustaasjes-Eustasius.]]

Sint Eustaasjes-Eustasius waard yn de rin fan de tiid in wichtige trochfierhaven en wie it meast winstmeitsjende besit fan de [[West-Yndyske Kompanjy]]. Yn dy tiid waard it eilân wol de Gouden Rots neamd. Yn [[1779]] leinen mear as 3.000 skepen út [[Jeropa]], [[Amearika]] en [[Afrika]] oan yn de haven fan Oranjestêd. Somtiden kamen der mear as 20 skippen deis oan. Yn de haven koenen 200 skippen tagelyk lizze en wennen der doe goed 25.000 minsken op Sint Eustaasjes-Eustasius.

Doe’t de Amearikanen harren frijheidsstriid tsjin de [[Ingelân|Ingelsen]] begûnen, leveren de Nederlanners de wapens fia Sint Eustaasjes-Eustasius. Dizze goede relaasje tusken de beide gebieten resultearre yn it ferneamde ‘Flagge ynsidint’ fan [[16 novimber]] [[1776]]. Op die dei hie it Amerikaanske skip de [[USS Andrew Doria]], de nije [[Amerikaanske flagge]] yn top, Gallows Bay yn. It skip waard, yn opdracht fan gûverneur [[Johannes de Graeff]], ynhelle mei 11 salútskotten. Hjirmei is Nederlân it earste lân dat de [[Feriene Steaten fan Amearika]], de fakto, as ûnôfhinklik lân erkende. Dit barren wurdt elts jier fierd op de feestdei fan it eilân, [[Statia Day]].

De Ingelsen ferklearren hjirop Nederlân de oarloch ([[Fjirde Ingelske Kriich]]). Dizze kriich wie tige min foar de hannel fan Nederlân. De oarloch liede der ta dat de Ingelsen op [[3 febrewaris]] [[1781]] Sint Eustaasjes-Eustasius bemasteren. Gûverneur De Graaff, dy’t doe noch nea ôfwist fan de kriichsferklearing, joech him oer oan de Britske admiraal [[George Brydges Rodney]]. Tsien moannen letter waarden de Ingelsen oermastere troch it Frânske leger, bûnsgenoaten fan de Nederlanners tsjin de Ingelsen. Yn [[1784]] krige Nederlân it kommando oer it eilân werom.

Oant [[1983]] foarme Sint Eustaasjes-Eustasius, tegearre mei Saba en Sint -Marten, de Boppewynske Eilannen. Yn [[1983]] krige it eilân de status as selsstannich eilângebiet. It eilân hat ien sit yn de [[Steaten fan de Nederlânske Antillen]].

Sint Eustaasjes-Eustasius bestiet út in, fermoedlik, sliepende fulkaan yn it súdeasten fan it eilân, [[The Quill]] neamd, in [[Ingelsk|feringelsking]] fan it Nederlânske ‘De Kuil’. Offisjeel heart de berch Mount Mazinga, it hat in hichte fan 602 meter. Yn it noarden fan it eilân leit in útdôve fulkanysk gebiet dat likernôch 200.000 jier âld is. Dêrtusken yn leit in relatyf plat gebiet, dêr't Oranjestêd leit.

Op Sint Eustaasjes-Eustasius wenje hjoed de dei likernôch 3.300 ynwenners. By de lêste folkstelling yn [[2001]] hie 78% fan de ynwenners de Nederlânske nasjonaliteit. Mar 45% fan de ynwenners is berne op it eilân.

[[Ingelsk]] is de taal dy’t it meast sprutsen wurdt op Sint Eustaasjes-Eustasius; 83% hat dizze taal as memmetaal. Foar 6% is dit [[Spaansk]] en foar mar 4% it [[Nederlânsk]].

Yn de rin fan de tiid hat Sint Eustaasjes-Eustasius grutte ferskillen hân yn it ynwennertal. Yn [[1665]] wennen der 1.600 minsken op it eilân. Mei de grutte bloeiperioade fan it eilân, rûn 1780, wennen der tusken de 20.000 en 25.000 minsken. Nei de bemastering fan [[Ingelân]] yn [[1781]] sakke it ynwennertal hurd nei likernôch 7.600 ynwenners yn [[1786]]. It tal ynwenners bleaun dêrnei noch lange tiid sakjen. Yn [[1914]] wennen der noch mar 1.437 minsken op it eilân, 20.000 minder as yn [[1780]].

Op Sint Eustaasjes-Eustasius binne net echt ferskate doarpen en plakken te ûnderskieden. Sawat de hiele befolking wennet yn Oranjestêd oan de súdwestkust, of yn it gebiet dêr omhinne.

[[Ofbyld:Caribbean - SSS Islands.PNG|thumb|right|300px|De omkriten fan Sint Eustaasjes-Eustasius.]]

Sint Eustaasjes-Eustasius hat ien sit ien de [[Steaten fan de Nederlânske Antillen]].

|[[Democratische Partij (Sint Eustaasjes-Eustasius)|Democratische Partij]] (DP)||[[Julian Woodley]]||align="right"|626||align="right"|55,35||align="right"|4

Yn it [[referindum]] fan [[8 april]] [[2005]] keazen de bewenners fan Sint Eustaasjes-Eustasius foar it behâld fan de Nederlânske Antillen. Omdat alle oare eilannen derfoar keazen om de Nederlânske Antillen as steatkundige ienheid te ferlitte, waard keazen foar de opsje mei it twadde oantal stimmen, rjochtstreekse bannen mei Nederlân.

Yn [[desimber]] [[2006]] waard bekend dat [[Noard-Hollân]] Saba, Sint Eustaasjes-Eustasius en Bonêre by diedy provinsje ha wol.

Sint Eustaasjes-Eustasius is net, lykas in protte oare eilannen yn de Karibyske See, in tradisjoneel toeristysk eilân omdat it net beskikt oer grutte sânstrânen en akkommodaasjes. Dochs probearret de oerheid it toerisme de stimulearje mei atraksjes as The Quill en it histoarysk sintrum. Op Sint Eustaasjes-Eustasius leit in lyts fleanfjildsje, it [[Franklin D. Roosevelt Airport]], mei ien lâningsbaan.

Op Sint Eustaasjes-Eustasius wurkje relatyf folle minsken by de oerheid. Ek Statia Oil Terminals is in grutte wurkjouwer op it eilân.

* [http://www.statiagovernment.com/ Webstee fan de oerheid fan Sint Eustaasjes-Eustasius.]

* [http://www.statiatourism.com/ Webstee fan it buro foar toerisme fan Sint Eustaasjes-Eustasius.]

[[Kategory:Sint Eustaasjes-Eustasius| ]]