Henry David Thoreau: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
Xqbot (oerlis | bydragen)
L Robot: nl:Henry David Thoreau is een etalage-artikel; tekstwiziging
Rigel 1:
[[Ofbyld:Henry David Thoreau.jpg|thumb|right|Henry David Thoreau]]
'''Henry David Thoreau''' ([[Concord (Massachusetts)|Concord]], [[12 july]] [[1817]] - dêre, [[6 maaie]] [[1862]]) wie in [[Feriene Steaten|Amerikaansk]] skriuwer en filosoof. Hy is yn it earste plak ferneamd wurden om syn ''Walden'', dêr't er syn ûnderfinings mei it neistribjen fan in ienfâldige libbensstyl. Hy hat ek in ferneamd essay skreaun oer [[ boargerlike oerhearrigens]] (''civil disobedience)''. Thoreau wie aktivist tsjin de [[slavernij]], foar it behâld fan wyldernis, en guonts beskôgje him as in [[pasifisme|pasifist]].
 
Thoreaus [[filosofy]] slacht foar in part op de ferhâlding tusken minske en natuer. Hy wie belutsen by it [[transendintalisme]], in filosofyske streaming dy't ek oanhinge waard troch syn freon [[Ralph Waldo Emerson]].
Rigel 10:
Op [[4 july]] [[1845]] sette Thoreau útein mei in eksperimint om ienfâdich te libjen dat twa jier duorje soe. Hy sette him nei wenjen in in selsboud hûske yn de bosk oan de igge fan de Waldenmar (''Walden Pond''), in pear kilometers fan syn famylje en kunde yn Concord. Op [[6 septimber]] [[1847]] feliet er Walden en gie er by syn freon en mentor Ralph Waldo Emerson en syn famylje yn. Thoreau wegere [[1846]] om belesting te beteljen, omdat hy tsjinstanner fan de [[Meksikaanske Oarloch|oarloch]] tusken de Feriene Steaten en [[Meksiko]] wie<ref>[http://thoreau.eserver.org/theory.html Lawrence Rosenwald: The Theory, Practice & Influence of Thoreau's Civil Disobedience]</ref> en as protest tsjin de slavernij. Hy waard dêrfoar letter in skoft fêstset, oars troch syn freon [[Sam Staples]], dy't belestingûntfanger wie. Tegearre mei [[Abraham Lincoln]] wie hy de iennige Amerikaan dêr't fan witten is dat er tsjin de kriich wie. Hy hat it barren beskreaun yn de populêre ferhanneling ''Civil Disobedience'' ('Boargerlike Oerhearrigens'), in geskrift dat letter ûnder oaren [[Leo Tolstoy]], [[Mahatma Gandhi]] en [[Martin Luther King]] ynspirearre hat.
 
Yn [[1854]] publisearret hy ''Walden; or, Life in the Woods''; dêryn ferhellet hy oer de twa jier en twa moannen dy't er oan de Waldenmar trochbrocht hie. It boek beskriuwt it barren as hie it ien jier duorre. De seizoenen hawwe ek in synmboalyske funksje yn it wurk. ''Walden'' is foar in part memoires, hat in soad feitlike ynformaasje oer de natuer om de mar, mar in protte fan de ynhâld kin ek synboalysk opfette wurde. Thoreau hat der njoggen jier oer dien om it boek te skriuwen. De Nederlânske arts [[Frederik van Eeden (skriuwer)|Frederik van Eeden]], dy't [[1898]] by [[Bussum]] de koloanje [[Walden (koloanje)|Walden]] oprjochte hie, joech it boek fan Thoreau yn [[1894]] yn it Nederlânsk út, en skreau der in foarwurd foar.
 
Thoreau fertsjinne faak by troch it jaan fan lêzingen, die leanarbeid by oaren en wurke yn it potleadfabryk fan syn famylje. Hy fûn in masine út dy't de fabrikaazje fan potloden effisjinter makke. Letter ferboude hy it fabryk om grafyt te produsearjen foar it gebrûk yn setmasines.
Rigel 26:
 
=== Publikaasjes ===
* [[A Week on the Concord and Merrimac Rivers]] ([[1849]])
* " [[Civil Disobedience (Thoreau)|Civil Disobedience]]" ([[1849]])
* "[[Slavery in Massachusetts]]" ([[1854]])
* [[Walden (boek)|Walden]] ([[1854]])
* "[[A Plea for Captain John Brown]]" ([[1860]])
* Excursions ([[1863]])
* ''[[Life Without Principle]]''
* The Maine Woods ([[1864]])
* Cape Cod ([[1865]])
* Early Spring in Massachusetts ([[1881]])
* Summer ([[1884]])
* Winter ([[1888]])
* Autumn ([[1892]])
* Miscellanies ([[1894]])
* The [[Journal of Henry David Thoreau]] ([[1906]])
 
=== Online teksten (Ingelsktalich) ===
* [[s:en:Autumnal_Tints|Autumnal Tints]] - (op Wikisource).
* [http://onlinebooks.library.upenn.edu/webbin/gutbook/lookup?num=71 On the Duty of Civil Disobedience]
* [[s:en:Civil_Disobedience|Civil Disobedience]] - (op Wikisource)
* [[s:en:The_Highland_Light|The Highland Light]] - (op Wikisource)
* [[s:en:The_Landlord|The Landlord]] - (op Wikisource)
* [[s:en:Life_Without_Principle|Life Without Principle]] - (op Wikisource)
* [[s:en:Night_and_Moonlight|Night and Moonlight]] - (op Wikisource)
* [http://onlinebooks.library.upenn.edu/webbin/gutbook/lookup?num=2567 A Plea for Captain John Brown]
* [http://onlinebooks.library.upenn.edu/webbin/gutbook/lookup?num=205 Walden]
* [[s:en:Walking|Walking]] - courtesy of Wikisource.
* [http://onlinebooks.library.upenn.edu/webbin/gutbook/lookup?num=1022 Walking]
* [http://onlinebooks.library.upenn.edu/webbin/gutbook/lookup?num=4232 A Week on the Concord and Merrimack Rivers]
* [http://onlinebooks.library.upenn.edu/webbin/gutbook/lookup?num=4066 Wild Apples: The History of the Apple Tree]
 
{{boarnen|boarnefernijing=
Rigel 74:
 
{{Link FA|fr}}
{{Link FA|nl}}