Polygoonsjoernaal: ferskil tusken ferzjes
Content deleted Content added
L Bot: Migrating 2 interwiki links, now provided by Wikidata on d:Q7226474 |
wurk |
||
Rigel 1:
{{
It '''Polygoon-sjoernaal''' is in sammelnamme foar twa Nederlânske bioskoopsjoernaals, nammentlik ''Neerlands Nieuws'' en ''Polygoon Wereldnieuws'', beide makke troch de firma Polygoon-Profilti.
[[File:Polygoon_1000ste_Hollands_Nieuws_speech_door_de_heer_Van_Staveren.ogv|thumb|right|250px|D. van Staveren sprekt by gelegenheid fan de 1000e ôflevering fan it Polygoon Hollânsk Nijs]]
==Skiednis==
Polygoon-Profilti is yn 1919 oprjochte fan [[Julius Stoop]] en maakte oorspronkelijk tussentitels voor [[stomme film]]s. In 1921 begon Polygoon-Profilti zelf opdrachtfilms te produceren, in navolging van buitenlandse ''newsreels'' als [[Pathé]] (Frankryk) en [[Fox Film Corporation|Fox Movietone News]] (Verenigde Staten). In januari 1924 begonnen de eerste wekelijkse filmjournaals onder de titel 'Hollandsch Nieuws'. Die waren aanvankelijk tweewekelijks en vanaf begin jaren dertig van de Twintigste eeuw wekelijks in de [[bioskoop]] te zien.
In dat decennium deed geluid in films zijn intrede, wat het geheel een extra dimensie gaf. "Waar zij niet zijn, is niets te doen" luidde het motto van Polygoon, met betrekking tot hun cameramannen. Het muzikale logo van het Polygoon-journaal was een variatie op de bekende wijs van ''[[Mijn Nederland]]''.
De nadruk lag steeds op de objectiviteit en betrouwbaarheid van het nieuws; anderzijds moest Polygoon als commercieel bedrijf - ook toen werd er al gestreden over contracten en uitzendrechten - ervoor waken zijn bioscooppubliek van zich te vervreemden. Daarom ging de voorkeur uit naar onderwerpen die aantrekkelijke beelden opleverden en niet al te moeilijk waren. Zo dreigde in 1935 een [[kabinetskrisis]], die in het journaal terechtkwam middels een toespraak van premier [[Hendrikus Colijn|Colijn]] die de kijker opriep maar rustig af te wachten: 'Laat uw vakantie niet in de war sturen door nieuwe zenuwachtigheid'. Ook was het vrijwel altijd goed weer in Nederland, afgaand op de beelden. Zelfs de [[Duitse aanval op Nederland in 1940|Duitse inval in Nederland in 1940]] leverde luchtige beelden op, bijvoorbeeld van een meisje dat een presentje gaf aan een Duitse soldaat.
Ook tijdens de besetting fan Nederlân yn de [[Twadde Wrâldkriich]] waarden der Polygoon-sjoernaals útstjoerd. Veelal bevatten deze [[propaganda]] voor de Duitsers. Teffens waarden der foar en yn de oarloch propagandafilms makke foarg de [[NSB]].
Na de oorlog kreeg Polygoon kritiek te verduren vanwege het blijkbaar in de pas hebben gelopen met de bezetter. Daarna begonnen echter de gloriejaren van het Polygoon-journaal in de bioscoop. Maar liefst 400 bioscopen toonden wekelijks het Neêrlands Nieuws en het Wereldnieuws. Vanaf 1946 was redacteur [[Philip Bloemendal]] (1918-1999) als commentator bij het Polygoon-sjoernaal betrokken en hij zou dat 40 jaar lang blijven. Zijn stemgeluid gaf het Polygoon-sjoernaal een onuitwisbaar stempel mee.
Bij de introductie van [[televisie]] in Nederland in de jaren 50 bleken de Polygoon-journaals een welkome bron voor [[dokumintêre]]makkers. Er was een Polygoonargyf ontstaan met beelden die voor allerlei producties konden worden gebruikt, een zogenoemd ''stock shot''-argyf. Via uitwisselingscontracten met buitenlandse bioscoopjournaals kon bovendien een gunstig beeld van Nederland worden verspreid. Veel elementen van de [[Ferpyldering|ferpyldere]] samenleving en andere oneffenheden bleven buiten de uitzendingen. Ook werden, met uitzondering van toespraken, natuurlijke geluiden meestal in de studio nagebootst.
Het journaal bevatte bijzondere beelden, zoals het bezoek van [[The Beatles]] aan Amsterdam en de sluiting van de [[Ofslútdyk]], it [[bombardemint op Rotterdam]] en veel filmbeelden van het [[Nederlandse koningshuis]].
Het publieke belang van Polygoon was gevestigd. Toen in 1963 vanwege teruglopende inkomsten en het uitblijven van overheidssteun het Polygoon-journaal gestaakt dreigde te worden, ontstond er grote verontwaardiging in de filmwereld en onder de publieke opinie. Uiteindelijk had dit succes en ging de overheid overstag: door middel van subsidies werd het journaal tot 1984 in stand gehouden.
Tot 1987 bleef het Polygoon-journaal bestaan. Toen stopte het omdat het bioscoopjournaal definitief was 'ingehaald' door de dagelijkse televisiejournaals. Het programma heeft honderdduizenden meters film achtergelaten, waarvan de vooroorlogse periode alleen al 191 kilometer beslaat. Het archief werd in 1984 voor vier miljoen gulden overgenomen door de [[Nederlandse Omroep Stichting]], later het [[Nederlands Omroepproduktie Bedrijf|NOB]] en wordt thans beheerd door het [[Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid]] in Hilversum. In het kader van het Open Beelden-project, voegt het instituut met enige regelmaat Polygoon-journaals toe aan [[Wikimedia Commons]].
== Foarbylden fan Polygoonsjoernaals ==
<gallery>
| |||