|
Polygoon-Profilti is yn 1919 oprjochte fan [[Julius Stoop]] en makke oarspronklik tuskentitels foar [[stomme film]]s. Yn 1921 sette Polygoon-Profilti útein mei it sels meitsjen fan opdrachtfilms, lykas yn it bûtenlân [[Pathé]] (Frankryk) en [[Fox Film Corporation|Fox Movietone News]] (Feriene Steaten) al diene. Jannewaris 1924 begûne de earste wyklikse filmsjoernaals ûnder de titel 'Hollandsch Nieuws'. Yn't earstoan wiene dy om de twa wike en fan begjin jierren tritich (20e ieu) ôf oan wiene dy alle wiken te sjen yn de [[bioskoop]]. Yn dy jierren kaam ek de lûdsfilm op. ''"Waar zij (de kameramannen) niet zijn, is niets te doen"'' wie it biedwurd fan Polygoon. De ''tune'' fan it Polygoon-sjoernaal wie in fariaasje op de bekende wize fan ''[[Mijn Nederland]]''.
De klam lei hieltyd op objektiviteit en betrouberens fan it nijs; anderzijdsoan moestde Polygoonoare alskant commercieelmoast bedrijfPolygoon -as ookkommersjeel toenbedriuw werdoppasse erfoar alit gestredenfan overhim contractenferfjemdzjen enfan uitzendrechtenit -bioskooppublyk. ervoorDêrom wakenhiene zijnsy bioscooppubliekin vanfoarkar zichfoar teûnderwerpen vervreemden.dy't Daaromnet gingal dete voorkeurmoeilik uit naar onderwerpen die aantrekkelijke beelden opleverdenwiene en nietdy't almoaie tebylden moeilijk warenopleveren. ZoSa dreigdedrige inder 1935yn een [[kabinetskrisis]], dieyn in1935, hetdy't journaalit terechtkwamsjoernaal helle middels eenin toespraaktaspraak van premierfan [[Hendrikus Colijn|Colijn]] diedy't de kijkersjogger opriepoproep maarom rustigmar afkalm ôf te wachtenwachtsjen: ''Laat uw vakantie niet in de war sturen door nieuwe zenuwachtigheid''. OokEk waswie hetit vrijwelbenei altijdaltyd goedmoai weerwaar inyn Nederland,Nederlân afgaand opneffens de beeldenbylden fan it sjoernaal. ZelfsSels de Dútske ynfal yn Nederlân yn [[1940]] leverdewaard luchtigebrocht beeldenyn loftige opbylden, bijvoorbeeldsa vanliet eenmen meisjein datfamke eensjen presentjedy't gafin aanpresintsje eenoan Duitsein Dútske soldaat jout.
OokEk tijdensûnder de besetting fan Nederlân yn de [[Twadde Wrâldkriich]] waarden der Polygoon-sjoernaals útstjoerd. VeelalDy bevattenjoegen dezemeast [[propaganda]] voorfoar de DuitsersDútsers. Teffens waarden der foar en yn de oarloch propagandafilms makke foargfoar de [[NSB]].
NaNei de oorlogoarloch kreegkaam dat Polygoon kritiekop krityk te verduren vanwege het blijkbaar in de pas hebben gelopen met de bezetterstean. DaarnaDêrnei begonnenbegûn echterlykwols degloarjetiid gloriejarenfan van hetit Polygoon-journaalsjoernaal inyn de bioscoopbioskoop. Maar liefstLeafst 400 bioscopenbioskopen brochten toondenalle wekelijkswiken hetit ''Neêrlands Nieuws'' en hetit ''Wereldnieuws''. VanafFan 1946 wasôf redacteurwie redakteur [[Philip Bloemendal]] (1918-1999) alsas commentatorkommintator bijby hetit Polygoon-sjoernaal betrokkenbelutsen en hijdat zousoe dater 40 jaarjier lang blijvenbliuwe. ZijnSyn stemgeluidstimlûd gafhat hetin Polygoon-sjoernaalûnferjitlik eenstimpel onuitwisbaarop stempelit Polygoon-sjoernaal meeset.
BijDoe't de introductie van [[televisietelevyzje]] inyn NederlandNederlân inopgong makke yn de jarenjierren 50 blekenwaarden de Polygoon-journaalssjoernaals eenin welkomewolkomme bronboarne voorfoar [[dokumintêre]]makkers. ErDer waswie eenin Polygoonargyf ontstaanûntstien metmei beeldenbylden diedy't voorfoar allerleiallerhanne productiesproduksjes kondenbrûkt wordenwurde gebruiktkoene, eenin zogenoemdsaneamd ''stock shot''-argyf. ViaFia uitwisselingscontractenútwikselingskontrakten metmei buitenlandseútlânske bioscoopjournaalsbioskoopsjoernaals konkoe bovendienboppedat eenin gunstiggeunstich beeldbyld vanfan NederlandNederlân wordenferspraat verspreidwurde. VeelIn protte elementeneleminten vanfan de [[Ferpyldering|ferpyldere]] samenlevingmienskip en andereoare oneffenhedenhulten blevenen bulten bleaune buitenbûten de uitzendingenútstjoerings. OokUtsein werdenby taspraken, metwaarden uitzonderingnatuerlike vanlûden toespraken,faak natuurlijke geluiden meestal inyn de studio nagebootstneidien.
HetIt journaalsjoernaal bevattebrocht bijzonderebysûndere beeldenbylden, zoalslykas hetde bezoekbesite vanfan [[The Beatles]] aanoan Amsterdam en deit sluitingtichtsjen vanfan it lêste gat fan de [[Ofslútdyk]], it [[bombardemint op Rotterdam]] en veelin filmbeeldensoad vanfilmbylden hetfan it [[NederlandseNederlânsk koningshuiskeningshûs]].
Het publieke belang van Polygoon was gevestigd. Toen in 1963 vanwege teruglopende inkomsten en het uitblijven van overheidssteun het Polygoon-journaal gestaakt dreigde te worden, ontstond er grote verontwaardiging in de filmwereld en onder de publieke opinie. Uiteindelijk had dit succes en ging de overheid overstag: door middel van subsidies werd het journaal tot 1984 in stand gehouden.
TotIt 1987Polygoon-sjoernaal bleefbestie hetoant Polygoon-journaal bestaan1987. Toen stopte het omdat het bioscoopjournaal definitief was 'ingehaald' door de dagelijkse televisiejournaals. Het programma heeft honderdduizenden meters film achtergelaten, waarvan de vooroorlogse periode alleen al 191 kilometer beslaat. Het archief werd in 1984 voor vier miljoen gulden overgenomen door de [[Nederlandse Omroep Stichting]], laterletter hetit [[Nederlands Omroepproduktie Bedrijf|NOB]] en wordt thans beheerd door het [[Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid]] in Hilversum. In het kader van het Open Beelden-project, voegt het instituut met enige regelmaat Polygoon-journaals toe aan [[Wikimedia Commons]].
== Foarbylden fan Polygoonsjoernaals ==
| 