Fertelperspektyf: ferskil tusken ferzjes
Content deleted Content added
No edit summary |
lytse stilistyske oanpassingen en tafoeging twa foarbylden út de Fryske literatuer |
||
Rigel 1:
In '''fertelperspektyf''', ek wol '''fertelynstânsje''' of gewoan de '''ferteller''' neamd, is in term út 'e [[narratology]] dy't oanjout hoe't in ferhaal ferteld wurdt. Oer it algemien kin steld wurde dat dêr trije foarmen fan binne.
* It [[auktorieel perspektyf|auktoriële perspektyf]]: der is in alwittende ferteller dy't bûten it ferhaal stiet en dy't altiten op 'e hichte is fan 'e motiven, tinzen en gefoelens fan alle personaazjes. Hy kin him manifestearje yn it ferhaal troch kommentaar te jaan of te oardieljen oer wat personaazjes dogge of tinke. Hy kin gebeurtenissen ironisearje of relativearje, of in koarte gearfetting jaan. Der bestiet in ûnderskie tusken
* It [[personeel perspektyf|personele perspektyf]]: de ferteller kin identifisearre wurde mei de (of ien fan 'e) haadpersoanen; de lêzer kriget allinne mar te hearren wat dy iene persoan wit en tinkt. Dit perspektyf kin ek fan persoan ta persoan ferspringe, mar ornaris bart dat dan per haadstik of
* It [[ik-perspektyf]]: it ferhaal wurdt ferteld yn 'e ik-foarm en de lêzer kriget
Oare perspektiven besteane wol, mar binne tige seldsum. Sa binne der boeken dy't yn 'e wy-foarm skreaun binne, lykas yn ''Het dikke schrift'' van [[Ágota Kristóf]], dat in libbensbeskriuwing fan in twilling is, of de roman ''Grutte wurden'' fan [[Akky van der Veer]], dat ferteld wurdt troch in kollektyf 'wy'. In 'do'-perspektyf is te finen yn de novelle ''[http://www.sirkwy.nl/titel/604 Bertegrûn]'' fan [[Durk van der Ploeg]].
[[Kategory:Narratology]]
| |||