Kortikosteroïde: ferskil tusken ferzjes
Content deleted Content added
LNo edit summary |
sa kin't earst wol |
||
Rigel 1:
{{Disclaimer medyske side}}
[[Ofbyld:Corticosterone.svg|thumb|right|225px|Gemyske struktuer van [[kortikosteron]]]]
'''Kortikosteroïden''' binne in gemyske fariant fan it lichemseigen bynierskorshormoan. Dy groep fan stoffen ûnderdrukt ferskate reaksjes fan it lichem by ûntstekkingen, al as net by ynfeksjes. Teffens hawwe hege doseringen (in meast stimulearjende) ynfloed op de psyche.
De '''bynierskorshormonen''' wurde makke troch de skors fan de [[bynier]]en. Dy [[hormoan|hormonen]] kinne twa soarten
* [[Glukokortikoïde]]n
* [[Mineralokortikoïde]]n
== Glukokortikoïden ==
In foarbyld is it hormoan [[kortisol]].<br>
[[Glukokortikoïde]]n wurde ûnder ynfloed fan it [[ACTH]] (AdrenoKortikoTroop Hormoan) makke, in hormoan dat ôfjûn wurdt troch it foarste part fan de [[hypofyse]], de [[adenohypofyse]]. Sy befoarderje it omsetten fan [[proteïne|aaiwiten]] en [[fet]]ten yn [[glukoaze]] (glukoneogenese). Dêrtroch
As medisyn wurde yn it plak fan it natuerlike kortisol fral syntetyske derivaten foarskreaun. De neifolgjende middelen binne registrearre foar it gebrûk as genêsmiddel: [[Kortison]], [[Hydrokortison]], [[Prednisolon]], [[Prednison]], [[Metylprednisolon]], [[Triamsinolon]], [[Betametason]], [[Deksametason]]. De earste 2 hawwe ek in frij sterke mineralokortikoïde wurking, prednisolon al minder, de lêste 3 hast net. Foar lokale tapassingen ([[eachdrippen]], [[eardrippen]], [[noasspray]], ynhalaasje (by [[astma]] en [[COPD]]), [[dermatokortikosteroiden|hûd]]) binne der noch mear middelen beskikber.
Kortikosteroïden kinne op ferskate wizen tatsjinne wurde<ref name="fk kompas">[http://www.fk.cvz.nl/ Farmacotherapeutisch Kompas]</ref>:
Rigel 18:
* Oraal: opnimme troch de mûle (systemysk opnimmen)
* Dermaal: fia de hûd (fral by hûdoandwanings)
* Ynhalatoir: in aerosol of
* Yntraveneus: fia in
* As eachdrippen
* Per
De wichtichste bywurkingen fan kortikoïden op de lange doer binne:
Rigel 28:
* Tinner wurden fan de hûd ([[atrofy]]) en bliedingen ûnder de hûd
* Hûd: [[striae]]
* Typyske nije ferdieling fan fetweefsel (yn nekke, antlit)
* Spier[[atrofy]] (benammen in neidiel by [[COPD]])
* [[
* Fermindere genêzing fan wûnen
* Hege bloeddruk ([[hypertensy]])
* [[Diabetes mellitus|Sûkersykte]]
* [[
Om dy lêste reden mei it brûken fan orale kortikoïden net yn ien kear stoppe wurde, mar ôboud wurde neffens in ôfbouskema. (sjoch [[Addisonkrisis]])
|