Fjetnam: ferskil tusken ferzjes

namme = FietnamFjetnam |

taal = [[FietnameeskFjetnameesk]] |

'''FietnamFjetnam''' is in lân yn [[Aazje|Súdeast-Aazje]]. De haadstêd is [[Hanoi]] en de president fan de republyk is sûnt [[1997]] [[Tran Duc Luong]].

FietnamFjetnam wurdt begrinzge troch:

[[Ofbyld:Thác Bản Giốc.jpg|thumb|left|200px|Ban Giok Wetterfallen yn it noarden fan FietnamFjetnam]]

FietnamFjetnam beskikt oer sânstrannen, berchwâlden en in protte kultuermoniminten. Oan de [[Golf fan Tongking]] leit de delta fan de [[Reade Rivier|Reade-]] en [[Swarte Rivier]]. Te suden hjirfan leit [[Annam]], it sintrale diel fan FietnamFjetnam, dat foarme wurdt troch in langhalige kuststripe dy't op him smelst amperoan 40 km breed is. Noch fierder nei it suden leit de 70.000 km² grutte [[Mekong]]-delta. As gefolch fan in lange reintiid binne de kustgebieten bedekt mei tropyske reinwâlden en mangrovebosken.

Yn FietnamFjetnam komme trije klimatensônes foar. It suden fan FietnamFjetnam hat in tropysk klimaat, trochsneed is it dêr 32 °C. Fan juny ôf oant en mei septimber is it dêr it reinseizoen. Meastentiids falle der dan op de ein fan de middei swiere reinbuien. It oare part fan de dei is dêr droech.

Yn it midden fan it lân rint it reinseizoen fan septimber oant novimber. Alle jierren wurdt FietnamFjetnam in kear of acht troffen troch in [[Orkaan|tyfoon]]. In tyfoon doare meastal twa oant fjouwer en binne it faakst yn juny oant oktober.

Foar it begjin fan de jiertelling wie yn it noarden fan it tsjintwurdige FietnamFjetnam, yn de delta fan de Reade rivier, in keninkryk neamd "''Nam Fiet"Viet'', wat lân fan it suden ynhâldt. Dat keninkryk foel sawat tûzen jier ([[111 f. Kr.]]-[[939|939 n. Kr.]]) ûnder [[Sina|Sineeske]] hearskippij. Yn de [[10e ieu]] waard troch FietnameeskeFjetnameeske opstannelingen in ein makke oan dat bewâld en ûntstie in eigen steat. Twastriid tusken twa wichtige famyljes soarge derfoar dat yn de [[15e ieu]] it lân midstwa opdield waard yn noard en súd. Pas yn [[1802]] mei help fan de [[Frankryk|Frânsken]] waard it lân werienige. Nei de [[Twadde Wrâldkriich]] waard it lân ferdield yn in [[kommunisme|kommunistysk]] regeard [[Noard-FietnamFjetnam]] en in [[diktatuer|diktatoriaal]] regeard [[Súd-FietnamFjetnam]]. De [[FietnamoarlochFjetnamoarloch]] ([[1957]]-[[1975]]) einige mei in machtsoername troch de [[FietkongFjetkong]] yn Súd-FietnamFjetnam en de weriening ûnder kommunistysk bewâld. De ynminging fan FietnamFjetnam yn [[Kambodja]] yn [[1979]] late ta in wapene konflikt mei [[Sina]].

De befolking fan FietnamFjetnam is konsintrearre yn de twa wichtige rivierdelta's, dêr't de etnyske [[FietnamezenFjetnamezen]] mei 85% fan grutste groep fan foarme. Yn totaal binne yn it lân om-ende-by 50 minderheidsgroepen, dy't foaral yn de heechlânnen libje, û.o. de [[Muong]], [[Tai (folkeren)|Tai]], [[Hmong]], [[Dao (folk)|Dao]], [[Sedong]], [[Jarai]], [[Bahnar]], [[Rhade]], [[Sjam (folk)|Sjam]] en noch in grut tal lytsere groepen. Yn de stêden wenje grutte tallen Sinezen.

Yn FietnamFjetnam wurdt [[FietnameeskFjetnameesk]] sprutsen as offisjele taal. Dizze taal waard oant en mei de [[17e ieu]] skreaun mei in op it Sineesk likend skrift. Troch de Frânske [[Jezuïet]] [[Alexandre de Rhodes]] waard yn de 17e ieu it Westerske alfabet yntrodusearre.

Yn FietnamFjetnam wurdt in grut ferskaat oan religys oanhongen, dêr't it [[boedisme]] de grutste godstsjinst fan foarmet. Oare leauwen binne it [[konfusianisme]], tradysjonele lokale leauwen en it [[kristendom]], fral de [[Roomsk-Katolike Tsjerke]].

[[Kategory:FietnamFjetnam| ]]