Poldermole: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
Yn 'e Wâlden (oerlis | bydragen)
Yn 'e Wâlden (oerlis | bydragen)
omstavere 2015
Rigel 14:
 
== Skiednis ==
De ierste oant no bekende wynoandreaune poldermole wurdt fermelden yn de Bourgoyenmeersen yn Gint yn [[1316]] as de "hoesse molen" (Hoosmolen). Yn it begjin fan de [[15e ieuiuw]] waard yn de omkriten fan [[Alkmar]] foar it earst yn Nederlân gebrûk makke fan poldermoles; de earste waard yn [[1407]] yn gebrûk nomd. It idee bliek yn de praktyk súksesfol en al gau ferskynden der troch hiel Nederlân mear eksimplaren. Yn de ieuweniuwen dêrnei waard de poldermole in wichtich ynstrumint by de behearsking fan de Nederlânske [[wetterhúshâlding]]. Oant de komst fan de stoomgemalen yn de [[19e ieuiuw]] en de elektryske gemalen yn de [[20e ieuiuw]] wienen de poldermoles it wichtichste helpmiddel om polders droechdrûch te meallen.
 
== Ferskate types ==
Rigel 20:
 
== Wurking ==
In poldermole makke oarspronklik gebrûk fan in [[skeprêd]] om it wetter nei in heger nivo te skeppen. Mei dizze technyk kin in mole it wetter sawat oardel meter fersette. Mei de tapassing fan de [[fizel (wetterskroef)|fizel]] ([[skroef fan Argimedes]]) nei de [[19e ieuiuw]] koe de opfierhichte fergrutte wurde ta 4 à 5 meter.
 
== Molegong ==
Rigel 32:
[[Nederlân]]sk bekendste molegong stiet yn [[Kinderdijk]].
 
== DroechmakkingDrûchmakking fan grutte marren ==
Molebouwer [[Jan Adriaenszoon Leeghwater]] ferbettere yn de [[17e ieuiuw]] de technyk fan de poldermole. Hjirtroch en tanksij de tapassing fan molegongen, koenen fan de [[17e ieuiuw]] ôf ek gruttere marren droechleindrûchlein wurde. It earste grutte projektwie de [[Beemster]], dy't yn [[1612]] mei inkele tsientallen moles droechmealddrûchmeald waard. Fanwege súkses waard dizze formule by mear poldrs tapast. In Noard-Hollân by de [[Skermer]] binne noch altyd inkele molegongen te finen. Ek yn Súd-Hollân steane noch molegongen yn: Aarlanderveen, Zevenhuizen, Leidschendam en it wrâldferneamde Kinderdijk.
 
== Gemalen ==