Skuorbot: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
SamoaBot (oerlis | bydragen)
L Bot: Migrating 50 interwiki links, now provided by Wikidata on d:Q163865
Yn 'e Wâlden (oerlis | bydragen)
omstavere 2015
Rigel 1:
{{Disclaimer medyske side}}
[[Ofbyld:Scorbutic gums.jpg|thumb|''It blieden fan toskfleis troch skuorbot'']]
'''Skuorbot''' of '''skuorbûk'''(ek wol ''scorbuut'' of asorbinesoerrdefisjinsje) is de namme foar in [[sykte]] dy't it gefolch is fan in lange tiid tekoart oan [[Fitamine C|fitamine-C]], sa't dat yn eardere ieuweniuwen by seelju op de [[grutte feart]] in protte foar kaam.
 
== Symptomen en behanneling ==
Rigel 13:
De Britske marinearts [[James Lind]] (1716-1794) wie ien fan de earsten dy't goed ûndersyk die nei it ferbân tusken de symptomen fan skuorbot en it iten fan sitrusfruchten. Lind syn ûndersyk, dêr't er de effektiviteit fan it fruit mei sjen liet, kin beskôge wurde as de earste ''[[randomized clinical trial]]''. Nuver wie wol dat er neat dien hat mei de ûndersyksresultaten. Om de sykte foar te kommen waard lang om let [[Sitroen (vrucht)|sitroensop]] of it goedkeapere limoensop brûkt, wat de Ingelske mariniers de bynamme 'Limeys' besoarge. <ref>Nederlands tijdschrift tegen de Kwakzalverij, Jaargang 118, 2007, nr. 3</ref>
 
Healwei [[18e ieuiuw]] waard ek dúdlik dat it iten fan it goed te bewarjen [[soerkoal]] skuorbot foarkomme koe. Kaptein [[James Cook]] naam op syn reis fan 1768/71 132 liter woartelmarmalade en 45 kilo soerkoal de man mei. Op dy reis stoar net ien oan skuorbot.<ref>{{aut|Bill Bryson}}, ''At home. A short history of private life'' 2010; s. 173</ref>
 
Earder waard ek wol in ôftreksel fan [[leppelblêd]] mei [[jenever]] brûkt.
 
Fatale foarmen fan skuorbot komme yn it Westen sûnt it begjin fan de [[20e ieuiuw]] net mear foar. De diagnoaze wurdt út en troch noch wolris steld by immen mei in tige ûnfolweardich dieet.
 
== Etymology ==