Lingua franca: ferskil tusken ferzjes

Yn de westerske wrâld hawwe it [[Koinee]], Latynsk en [[Frânsk]] allegear lingua francas west yn ferskate tiidrekken. Frânsk wie al yn de [[17e ieuiuw]] de diplomatike taal fan [[Jeropa]] en is júst dêrom de wurktaal wurden fan in soad ynternasjonale ynstellings. Ek it Dútsk hat yn de [[19e ieuiuw|19e]] en [[20e ieuiuw]] yn guon parten fan Jeropa de lingua franca west. [[Ingelsk]] is de hjoeddeiske ynternasjonale lingua franca fan de westerske wrâld, it Frânsk wurdt bot bedrige as lingua franca fan de diplomatike wrâld.

Yn oare wrâlddielen hawwe oare talen de funksje fan lingua franca hân of hawwe it noch hieltyd. Sa is it [[Swahily]] yn East-Afrika de lingua franca, [[Russysk]] yn gebieten fan de âlde [[Sowjet-Uny]], [[Hindy]] (tegearre mei Ingelsk) yn [[Yndia]], [[Maleisk]] yn Súdeast[[-Aazje]], [[Bislama]] op de Pasifyske eilannen en ferskate oare Kreoal-Ingelske talen op oare plakken en yn oare tiden. [[Portegeesk]] wie de lingua franca yn [[Afrika]] en [[Aazje]] yn de [[15e ieuiuw]] en [[16e ieuiuw]]. It [[Mandarijnsk Sineesk]] is de lingua franca fan [[Sina]] wurden as taal dy’t sprutsen wurdt troch minsken mei Sineeske dialekten dy’t ûnderling net te ferstean binne.

[[Arabysk]] is mei de tiid de lingua franca fan it Islamityske Ryk wurden, dat him ea útrekt fan Yndia oant Spanje. Yn de [[midsieuwenmidsiuwen]] wie it Arabysk de taal fan de gelearden en der waarden in soad boeken skreaun yn de taal. It hat in soad ynfloed hân op talen as it Perzysk, Turksk, Spaansk en Portegeesk.

It [[Frânsk]] is de âlde lingua franca fan Jeropa. It ûntwikkele harren as lingua franca fan de 17e ieuiuw ôf en wurdt ek op it stuit noch wol brûkt by ynternasjonale ynstituten. Tsjintwurdich wurdt de taal noch hieltyd as lingua franca brûkt yn parten fan West- en Sintraal-Afrika.

Op it stuit is it [[Ingelsk]] oer de hiele wrâld de lingua franca. De taal hat dizze posysje ferkrige trochdat [[Feriene Keninkryk|Ingelân]] yn de [[19e ieuiuw]] it machtichste lân op ierde waard en dat bleau oant en mei de earste helt fan de [[20e ieuiuw]]. Dizze foaroansteande posysje waard dêrnei oernommen troch it allyksa Ingelsktalige [[Feriene Steaten|Amearika]]. It brûken fan Frânsk rûn yn dy tiid stadich tebek. Letter hat it brûken fan de Ingelske taal him noch fierder útwreide troch de [[globalisearring]].