Noardsee: ferskil tusken ferzjes

Yn de periode fan de Romeinen waard de Noordsee ek wol Mare Frisicum neamt. Dit kaam om't de Friezen om een grut diel fan dy see wennen en sy ek folle op de see farren. Yn klassike tiden waard de Noardsee ek as ''Oceanum Germanicum'' of ''Mare Germanicum'' oantsjutten, wat ''Germaanske Oseaan'' as ''See'' betsjutte. Dizze namme waard gewoanwei brûkt yn it Ingelsk en oare talen nêst de namme Noardsee, oant it begjin fan de [[18e ieuiuw]]. Tsjin de tiid fan de lette [[19e ieuiuw]] wie ''Germaanske See'' in seldsume, wittenskiplike term wurden. Yn it [[Deensk]] hjit de Noardsee nêst ''Nordsøen'' ek ''Vesterhavet'', ''de Westsee'', om't de Noardsee west fan Denemark leit.

Yn de tuskenperioaden, mei in heger seenivo, ferdwynt de Tekselspoar ûnder wetter en wurdt sa in seerichel dy't it bêd fan de Noardsee yn twa bekkens opdielt. In perioaden mei in leech seenivo falle de bekensbekkens droechdrûch. It súdlike bekken wetteret dan ôf op it Kanaal, wylst it Noardlike bekken ôfwetteret op de Noarske See. Yn guon iistiden hat it part noard fan de Tekselspoar ûnder it iis lein wylst it part besuden de richel [[tûndra]] wie.

Foar it lânskip fan Fryslân hat de Noardsee ek tige wichtich west. De [[balstienliemlagen]] en it [[sân]] dat it iis fan de iistiden efterlitten hie, kamen tegearre mei it sân fan de doetiidsk droegedrûge Noardsee yn Fryslân te lizzen. Under it [[Holoseen]] ûntstiene oan de râne fan de Noardsee dêr't it sân opwaaide strânwâlen. Efter dizze strânwâlen besonk sân en wat fierderop [[klaai]]. Doe't oan de lânkant ek plantegroei him goed festige hie, en it hjirfan ôfstoarne plantemateriaal ûnder wetter kaam te stean, ûntstie der ek noch [[fean]]. Troch it opwaarmjende klimaat kaam it seenivo hieltyd heger te lizzen, mar der wiene altyd wer tiidrekken dat it wer efkes leger lei. Dizze perioade fan transgresje en regresje makken dat der in wikselwurking tusken it lân en de Noardsee wie dy't der foar soarge dat der op Fryslân hieltyd wer sân, klaai of fean kaam te lizzen, of fuortslein waard troch de see. Dit kombinearre mei de ôfwetterings fan rivieren en slinken, en lâns dizze plakken ûntstiene [[kwelderwâl]]en dêr't de ofsettings wat dikker lizze as earne oars. Sa is it Fryslân fan foar de ynpolderings ta stân kaam, mei tank oan de Noardsee.