Easterlittens: ferskil tusken ferzjes

Easterlittens is bestie oarspronklik út de bewenning fan fiif terpen. Ien fan dy fiif terpen moat al om 800 hinne opkrune wêze, en wie dêrmei grutter as de oaren. Op dy terp waard yn de 12e ieuiuw de tsjerke boud, en it is hjir dat de buorren fan it doarp har foarmen. Dit doarp waard it earst neamd yn [[1275]], mei de namme ''Lechenghe''. Op de oare fjouwer terpen binne de hieltyd noch besteande [[buorskip]]pen [[Langwert (buorskip)|Langwert]], [[Wieuwens (buorskip)|Wieuwens]], [[Wammert]] en [[Skrins]] ûntstien. Ta de himrik fan Easterlittens heart fierders it buorskip [[Weakens]].

De doarpstsjerke in grif yn de [[12e ieuiuw]] stifte en wie doe wijd oan de hillige Margaretha. De tsjerke is foar it grutste part oplutsen út bakstien mei oan de healrûne skip oan de noardkant in [[sakristy]] út de [[15e ieuiuw]]. Yn de sakristykeamer by it alter waard yn de roomske tiden alles bewarre dat mei de mis, fesper of prosesje te krijen hie en net yn de tsjerke hearde. Hjir ferklaaiden de geastliken har en it wie tagelyk de skat- of argyfkeamer. Letter waard it ek faak brûkt foar gearkomsten. Under de sakristy sit in ûne, dy't al yn 1742 neamd wurdt. Hjir waarden de koaltsjes foar de tsjerkestoven makke. Yn skip en koar sitte noch restanten [[dowestien]] en oan de noardkant sit in saneamde [[noarmannepoarte]] mei profylstienen.

Neist ferbliuwplak wie in herberch foar de befolking ek in moetingsplak foar fertier. Yn de [[19e ieuiuw]] groeide it ferieningslibben en ûntstie ferlet fan sealromte. Fanâlds wie binnen de buorren mar ien herberch, want de doarpsgearkomst hie yn 1629 besletten dat om ''dronkerieen, partijschappen en andere onheilen weg te nemen'' der mar ien herberch wêze soe. De herberch by de Terp (no it Plein 2) is al âld. Yn 1511 wurdt ''Ulba Tapper'' as kastlein neamd. Nei 1745 is der fan elke kastlein wol in byberop bekend. Sa wie Hendik de Bruin ek eksekuteur (doarwarder). De saneamde [[adstint]]en wienen oan him ûnderhearrich, sadat hy beskôge wiurde kin as haad fan de 'plysje'fan it nedergerjocht, yn dit gefal [[Baarderadiel]]. Yn de 19e ieuiuw is fan de herberch in diel fan it wengedielte ôfskieden, dit hat duorre oant 1884, doe't de herberch yn twaen ferkocht waard. Op in sneintejûn yn novimber 1887 spruts hjir de bekende politikus [[Pieter Jelles Troelstra]]. Yn it kafee hinget in muorreskildering dy't nei de [[Twadde Wrâldoarloch]] makke waard troch Nanne Giezing.

De jiermerk wie alear wijd oan de dei fan tsjerkehillige St. Margriet op 20 july. De measte merken wiene femerken,mar der wienen ek typyske hynstemerken Yn Heech en Easterlittens wie in bargemerk, op 1 oktober. Nei it midden fan de [[18e ieuiuw]] is dit feroare yn de earste moandei fan septimber. Nei 1900 binne dit merkedagen wurden, en wol de earste woansdei en tongersdei fan septimber as oerbliuwsel fan de bargemerk. By de merke waard eartiids,lykas yn oare doarpen yn de greid- en bouhoeke, troch de pletslike kafeehâlder in keatswedstryd organisearre. Yn 1792 waarden foar 3 en 4 septimber foar de earste kear yn de [[Ljouwerter Krante]] keatspartijen oankundige. Yn de Ljouwerter fan waard sels in hurddraverij oankundige foar hynders dy't noch net folle wûn hienen. De priis wie fyftich gûne. Omdat de kreammen op grûn fan de tsjerke stiene, krige dy der ek jild fan. De tsjerkefâdij fertsjinne dus oan de merke, mar stelde letter ek wol jild foar in draaimole foar skoalbern beskikber.

* ''De Langebaan'' - Namme foar in stripe oan de westkant fan it tsjerkhôf dêr't ieuwenlangiuwenlang in pear diakonij- en tsjerkefâdij-earmenkeamers stiene. Yn 1864 hat de tsjerkefâdij de earmenkeamers ôfbrekke litten om it tsjerkhôf útwreidzje te kinnen. It is no de namme fan in lange stege fan de Brân nei de Flaamske Banken ôf.