Feriene Eastyndyske Kompanjy: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
Xqbot (oerlis | bydragen)
L Robot: fr:Compagnie néerlandaise des Indes orientales is een etalage-artikel; tekstwiziging
Yn 'e Wâlden (oerlis | bydragen)
omstavere 2015
Rigel 1:
[[Ofbyld:VOC.svg|100px|thumb|right|It VOC-logo]]
[[Ofbyld:VOC Octrooigebied 2.jpg|thumb|right|300px|It feitlik oktroaigebiet fan de FEK]]
De '''Feriene Eastyndyske Kompanjy''', ''FEK'' (''Vereenigde Oostindische Compagnie'', ''VOC'') wie in bedriuw dat yn de [[17e ieuiuw]] en de [[18e ieuiuw]] it Nederlânsk monopoalje op hannel mei [[Nederlânsk-Ynje|East-Ynje]] hie. It wie opset foar it permanint finansierjen fan East-Ynjereizen, yn stee fan it finansierjen fan aparte reizen sa't dat oant dan ta dien waard. Hjirta waarden seis keamers oprjochte, yn fiif plakken en ien provinsje dy't hannel mei East-Ynje hienen. Dy keamers brochten kaptaal yn troch de útjefte fan oandielen. Mei dat kaptaal waarden de skippen finansiere, en letter ek alle fêstigings fan it bedriuw yn East-Ynje. Mei dy fêstigings waard de FEK ta in multynasjonaal bedriuw, net folle oars as hjoeddeiske multinasjonale bedriuwen.
 
De eartiids yn seefeart en hannel útblinkende Friezen hawwe net in grut oandiel hân yn de VOC (1621-1800). Se hienen oandielen, namen tsjinst op VOC-skippen en emigrearden soms nei [[Súdeast-Aazje]].
Doe't yn [[1602]] ynskreaun wurde koe op de oandielen, skreau Fryslân mar foar sa'n F 8000.000 yn en krige ien fan de keamers. De Friezen wienen hjiroer fergrime. Se kearden har tsjin de Hollânske en SieuskeSiuwske kapitalisten en de Hollânske hegemony (1603-1665). In eigen Fryske VOC bestie sûnt [[1642]], mar allinnich op papier. Fryske keaplju, dêrby steund troch harren Steaten en [[steedhâlder]] [[Willem Freark]] hawwe omdochs besocht tusken de nei frijheid stribjende kolonisten en de monopolistyske bewâldhawwers fan de VOC in kyl te driuwen. Hollân ferwite de Friezen gebrek oan aksje by de oprjochting. Boppedat krigen se de rie de te keap oanbeane oandielen oer te nimmen.
 
== VOC-stêden ==