Romeo en Julia: ferskil tusken ferzjes

'''''Romeo en Julia''''', yn it oarspronklike [[Ingelsk]]: '''''Romeo and Juliet''''', is in [[toanielstik]] fan 'e hân fan 'e wiidferneamde [[Ingelân|Ingelske]] [[skriuwer]] en [[dichter]] [[William Shakespeare]] (de folute titel is: ''The Most Excellent and Lamentable Tragedy of Romeo and Juliet'' - "De Aldertreflikste en Alderbeklaachlikste Trageedzje fan Romeo en Julia"). It is in [[trageedzje]] wêryn't de ûnmooglike leafde fan Romeo Montague en Julia Capulet beskreaun wurdt, telgen út rivalisearjende famyljes dy't al sûnt minskewitten in fete útfjochtsje. Mei ''[[Hamlet]]'' is ''Romeo en Julia'' nei gedachten ien fan 'e bekendste en populêrste stikken fan Shakespeare. De nammen fan 'e haadpersoanen binne troch de iuwen hinne sprekwurdlik wurden foar jonge minners. Men is fan tinken dat it stik skreaun wêze moat tusken [[1591]] en [[1595]]. De [[Frysk]]e oersetting is fan [[Douwe Kalma]].

 

 

''Romeo and Juliet'' is nei alle gedachten skreaun tusken 1591 en 1595, en is dêrmei ien fan Shakespeare syn ierdere stikken. It waard foar it earst opfierd yn Londen op [[29 jannewaris]] 1595, en publisearre yn [[1597]], mar de tekst fan dy earste útjefte wie fan sa'n skeamele kwaliteit dat der yn lettere edysjes withoefolle korreksjes oanbrocht wurde moasten. It gebrûk dat Shakespeare yn ''Romeo and Juliet'' makket fan effekten lykas it ôfwikseljen fan komyske mei tragyske ferhaaleleminten om 'e spanning oanboazje te litten, syn útwreidzjen fan 'e rollen fan mindere personaazjes en syn gebrûk fan subplots om it stik te ferfraaien wurde beskôge as hantwizings nei syn lettere masterskip op it mêd fan toanielskriuwerij.

 

== Ynhâld ==

 

Underwilens praat Benvolio mei syn neef Romeo, de soan fan Montague, oer Romeo syn resinte swiermoedigens. Hy ûntdekt dat dy feroarsake wurdt troch in ûnbeäntwurde leafde foar in famke dat Rosaline hjit, ien fan Capulet syn omkesizzers. Dêrta oerhelle troch Benvolio en Mercutio giet Romeo nei it bal by de Capulets, yn 'e hope dat er Rosaline dêr moetsje sil. Ynstee dêrfan wurdt er lykwols smoarfereale op Julia. Nei it bal, yn wat tsjintwurdich bekend stiet as "de balkonsêne", glûpt Romeo de wyngerd fan 'e Capulets yn en heart er troch har iepen finster hoe't Julia har leafde foar him ferklearret, nettsjinsteande it feit dat er in hate Montague is. Romeo oppenearret him dêrop en hja wurde it deroer iens om te trouwen. Mei de help fan frater Laurence, dy't hopet om 'e beide famyljes mei-inoar te fermoedsoenjen troch it houlik fan harren bern, trouwe se de oare deis temûk.

 

Julia har neef Tybalt, dy't poermâl is om't Romeo it bal fan 'e Capulets binnenglûpt is, daget Romeo út ta in duël. Mar Romeo, dy't Tybalt no as famylje beskôget, wegeret om mei him te fjochtsjen. Mercutio, dy't him yn syn eare oantaast fielt troch sawol de ûnbeskamme Tybalt as troch de lêfe Romeo, akseptearret dan de útdaging foar Romeo yn 't plak. As Romeo it duël dêrop mei fysike middels besiket tsjin te hâlden, rekket Mercutio deadlike ferwûne. Breinroer fan fertriet en skuldgefoelens deadet Romeo dan Tybalt.

 

Montague, Romeo syn heit, wol hawwe dat Romeo Tybalt mei rjocht deadien hat foar de moard op Mercutio. Mar de prins, dy't no in famyljelid kwytrekke is oan 'e fete, ferballet Romeo út Verona; as er weromkeart, sil er de deastraf krije. Foar't er ôfset, bringt Romeo temûk de nacht troch yn Julia har keamer, dêr't se de leafde bedriuwe. De oare deis, nei syn ôfreis, is Julia drôvich. Capulet, har heit, begrypt har fertriet ferkeard en giet akkoart mei har houlik mei greve Paris; op har wegering driget er har te ûntervjen. As se dan smeket om it houlik út te stellen, wiist har mem dat ôf.

 

Julia besiket frater Laurence en freget him om help. Dêrop biedt dy har in middel oan dat har twa etmiellen lang yn in op 'e dea lykjend koma hâlde sil. De frater ûnthjit har om een boadskipper nei Romeo ta te stjoeren, sadat dy him by har jaan kin as se wer wekker wurdt. Op 'e jûn foar har houlik mei greve Paris nimt se it middel yn, en as se yn har steat fan skyndea ûntdutsen wurdt, wurdt se nei de grêfkelder fan 'e Capulets brocht.

{{boarnen|boarnefernijing=

* Shakespeare, William, ''Shakespeare's Wurk Dl. VI: Titus Andronicus, Romeo en Julia, Julius Caesar, Troilus en Cressida, Hamlet'', Drachten, 1966 (Fryske Shakespeare Stifting), gjin ISBN-nûmer.

}}