Haggai (bibelboek): ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
L Ieneach fan 'e Esk moved page Haggai to Haggai (bibelboek): mear Haggai's
ynfoboks, boarnen
Rigel 1:
{{Literatuer
| ôfbylding =
| ôfbyldingstekst =
| ôfbyldingsbreedte =
| titel = ''Haggai''
| oarspr. titel = חגי ("Ḥagay")
| auteur = [[Haggai (profeet)|Haggai]]
| taal = [[Hebrieusk]]
| foarm = [[non-fiksje]]
| sjenre = [[religy|religiosa]]
| skreaun = ±520 f.Kr.
| 1e publikaasje =
| 1e opfiering =
| oarspr. útjouwer =
| rige = [[Alde Testamint]]
| foarich diel = ''[[Sefanja (bibelboek)|Sefanja]]''
| folgjend diel = ''[[Sacharja (bibelboek)|Sacharja]]''
| bondel = [[Bibel]]
| prizen =
| ISBN =
| Fryske titel = ''Haggai''
| publikaasje = [[1943]], [[Haarlim]]
| útjouwer = [[Nederlands Bijbelgenootschap]]
| oersetter = [[G.A. Wumkes|G.A. Wumkes]] en [[E.B. Folkertsma|E.B. Folkertsma]]
| prizen oers. =
| ISBN oers. =
}}
'''''Haggai''''', yn it oarspronklike [[Hebrieusk]]: '''חגי''', '''''Ḥagay''''', is in tekst út sawol de [[joadendom|joadske]] as de [[kristendom|kristlike]] [[Bibel]]. Yn 'e joadske ''[[Tenach]]'' makket it ûnderdiel út fan it boek תרי עשר, ''[[Lytse Profeten|Ṯrei Asar]]'', dat "De Tolve" betsjut (t.w. de tolve lytse profeten, dy't yn 'e joadske Bibel gearboske binne ta ien inkeld boek), it 13de fan 24, dat dan wer ûnder de ''Neḇi'im Aḥaronim'' (de "Lettere Profeten") falt. Yn it [[Alde Testamint]] fan 'e kristlike Bibel foarmet ''Haggai'' in bibelboek op himsels, it 37ste fan 39 (neffens de [[Nije Fryske Bibeloersetting]] fan [[1978]]), dat yn 'e offisjeuze ûnderferdieling fan 'e bibelboeken ta de ''[[Lytse Profeten]]'' heart (dy't sa neamd wurde om't dy teksten frij koart binne yn ferhâlding ta de saneamde ''[[Grutte Profeten]]'').
 
It koarte, út mar twa haadstikken besteande boek ''Haggai'' omfettet de [[profesije]]n fan 'e [[profeet]] [[Haggai (profeet)|Haggai]], oer wa't fierders net folle bekend is, al wurde hy en syn boadskip neamd yn ''[[Ezra (bibelboek)|Ezra]]'' 5:1 en 6:14. Syn namme komt fuort út 'e Hebrieuske woartel ''hgg'', mei de betsjutting "op pylgertocht gean", wat miskien wat oer de man seit. It bibelboek dat nei him neamd is, is troch saakkundigen datearre om 520 f.Kr. hinne, wêrmei't it nei de ein fan 'e [[Babyloanyske Ballingskip]], yn 538 f.Kr., falt, mar foàr de weropbou fan 'e [[Timpel fan Jeruzalim]]. De earste folsleine [[Frysk]]e oersetting fan ''Haggai'' stie yn 'e fertaling fan it Alde Testamint, fan dû. [[Geart Aeilco Wumkes]] en [[Eeltsje Boates Folkertsma]], dy't yn [[1943]] útkaam.
 
===Ynhâld===
It boek ''Haggai'' hat grutdiels mei de weropbou fan 'e Timpel fan Jeruzalim te krijen, nei't de [[Joaden]] weromkeard wiene út 'e Babyloanyske Ballingskip. Doe't it wurk dêroan troch de ûnmoed fan it folk en de tsjinwurking fan harren fijannen stilfoel, profetearre Haggai fjouwer kear, de earste kear om 'e bou wer op gong te krijen, en de oare trije kearen om 'e bouwers oan te trúnjen en meitsje oan. Dêrby wurke er (neffens ''[[Ezra (bibelboek)|Ezra]]'') nau gear mei de profeet [[Sacharja (profeet)|Sacharja]].
 
Haggai syn boadskip is ien en al oantrún om fierder te gean mei de werbou fan 'e Timpel. Hy leit in resinte droechte út as it gefolch fan it omlanterfantsjen fan 'e bouwers. Yn syn eagen is de Timpel de kaai ta de nije gloarje fan [[Jeruzalim]] en it symboal foar de trou fan 'e Joaden oan har ferbûn mei [[God]]. Hy beslút syn profesijen mei it ûnthjit dat God de troanen fan 'e buorfolken omreagje en it Joadske keninkryk op 'e nij ferheffe sil.
 
===Fryske oersetting===
Yn [[1919]] joech dû. [[Geart Aeilco Wumkes]], yn syn ''Ut 'e Heilige Dobbe'', û.m. in oersettingsfragmint fan eigen hân fan ''Hag.'' 2:2-10 út. De earste folsleine útjefte fan ''Haggai'' stie yn it Alde Testamint fan Wumkes en [[Eeltsje Boates Folkertsma]], dêr't dy yn [[1943]] de earste Fryske bibeloersetting mei foltôgen. Om't sawol [[teolooch|teologen]] as [[taalkundige]]n beswieren tsjin 'e fertaling Wumkes-Folkertsma hiene, waard fan [[1966]] ôf wurke oan in nije bibeloersetting, dy't yn [[1978]] útkaam as de [[Nije Fryske Bibeloersetting]] (mei stipe fan 'e provinsje [[Fryslân]], it ''[[Nederlands Bijbelgenootschap]]'' te [[Haarlim]] en de ''[[Katholieke Bijbelstichting]]'' te [[Bokstel]]). Dat is de fertaling dy't noch altiten yn gebrûk is, yn 'e foarm fan 'e trêde, ferbettere druk fan [[1995]]. De oersetting fan ''Haggai'' waard dêrby dien troch dû. [[Bernard Smilde]], dy't op taalkundich mêd ûnderstipe waard troch [[frisikus]] [[M.J. de Haan]].
 
Line 15 ⟶ 42:
* ''Bibel'' (oers. G.A. Wumkes en E.B. Folkertsma), Haarlim, 1943, sûnder ISBN.
* ''Bibel'' (Nije Fryske Bibeloersetting), Haarlim/Bokstel, 1978 (Nederlands Bijbelgenootschap/Katholieke Bijbelstichting), ISBN 9 06 12 60 817.
----
Foar sekundêre boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: [http://en.wikipedia.org/wiki/Book_of_Haggai ''References'', op dizze side].
}}
 
Line 21 ⟶ 50:
[[Kategory:Alde Testamint]]
[[Kategory:Bibel]]
[[Kategory:Joadendom]]
[[Kategory:Kristendom]]
[[Kategory:Joadske literatuer]]
[[Kategory:Kristlike literatuer]]