Earste Brief fan Jehannes: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
Nije side
 
ynfoboks, boarnen
Rigel 1:
{{Literatuer
[[Ofbyld:Hans Memling 039.jpg|right|thumb|180px|De [[apostel]] [[Jehannes (apostel)|Jehannes]], op in skilderij fan [[Hans Memling]] (±[[1433]]-[[1494]]).]]
| ôfbylding =
| ôfbyldingstekst =
| ôfbyldingsbreedte =
| titel = ''Earste Brief fan Jehannes''
| oarspr. titel = Α' Επιστολή του Ιωάννου <br>("Alfa Epistoli tou Ioannou")
| auteur = [[Jehannes (evangelist)|Jehannes]]
| taal = [[Aldgryksk]]
| foarm = [[non-fiksje]]
| sjenre = [[religy|religiosa]]
| skreaun = [[98]] – [[99]] n.Kr.
| 1e publikaasje =
| 1e opfiering =
| oarspr. útjouwer =
| rige = [[Nije Testamint]]
| foarich diel = ''[[Twadde Brief fan Petrus]]''
| folgjend diel = ''[[Twadde Brief fan Jehannes]]''
| bondel = [[Bibel]]
| prizen =
| ISBN =
| Fryske titel = ''Earste Brief fan Jehannes''
| publikaasje = [[1933]], [[Haarlim]]
| útjouwer = [[Nederlands Bijbelgenootschap]]
| oersetter = [[G.A. Wumkes|G.A.&nbsp;Wumkes]]&nbsp;en&nbsp;[[E.B. Folkertsma|E.B.&nbsp;Folkertsma]]
| prizen oers. =
| ISBN oers. =
}}
It '''''Earste Brief fan Jehannes''''', yn it oarspronklike [[Gryksk]]: '''Α' Επιστολή του Ιωάννου''', '''''Alfa Epistoli tou Ioannou''''', ek wol koartwei '''''1 Jehannes''''' neamd, is it 23ste boek fan it [[Nije Testamint]] fan 'e [[kristendom|kristlike]] [[Bibel]]. It is de 18de fan 'e [[brieven yn it Nije Testamint|brieven]], en de fjirde fan 'e ''[[Algemiene Seinbrieven]]''. ''1 Jehannes'' wurdt tradysjoneel taskreaun oan 'e [[apostel]] [[Jehannes (apostel)|Jehannes]] (±[[6]]-±[[100]]), en de tekst komt kwa taaleigen en skriuwstyl sa bot oerien mei it ''[[Evangeelje fan Jehannes]]'' en de oare beide Jehanninyske brieven, dat de grutte mearderheid fan 'e saakkundigen it deroer iens is dat se fan 'e hân fan deselde [[skriuwer]] binne (de ''[[Iepenbiering fan Jehannes]]'' wykt folle mear ôf en oer it auteurskip dêrfan besteane dan ek mear twifels). Wêr't bibelwittenskippers en [[teolooch|teologen]] it lykwols net oer iens binne, is oft de [[evangelist]] [[Jehannes (evangelist)|Jehannes]], dy't dus dizze fjouwer geskriften skreaun hawwe moat, wol deselde wie as de apostel Jehannes. ''1 Jehannes'' wurdt yn 'e regel datearre om [[98]] of [[99]] hinne. De earste folsleine [[Frysk]]e oersetting fan ''1 Jehannes'' wie fan 'e hân fan [[Eeltsje Boates Folkertsma]], dy't him yn [[1913]] publisearre yn it tydskrift ''[[Yn ús eigen tael]]''.
 
===Ynhâld===
[[Ofbyld:Hans Memling 039.jpg|rightleft|thumb|180px160px|De [[apostel]] [[Jehannes (apostel)|Jehannes]], op in skilderij fan [[Hans Memling]] (±[[1433]]-[[1494]]).]]
''1 Jehannes'' is eins in preek of in traktaat ynstee fan in brief, en opskrift, adressearring en groetnis ûntbrekke dan ek. Men is fan tinken dat er rjochte is oan 'e kristenen yn it algemien. De tekst fettet in stikmannich wichtige saken op it mêd fan it kristlik [[leauwe]] gear, wêrby't de tematyk draait om leafde foar en mienskip mei [[God]]. Jehannes omskriuwt in ferskaat oan selsbeproevings dy't leauwenden dwaan kinne om te sjen oft harren leauwe oprjocht is, en leart dat it bewiis fan spirituële groei in libben fan aktive frommens is. Hy makket ek ûnderskie tusken de wrâld (dy't fol fan kwea is en regearre wurdt troch de [[duvel]]) en de bern fan God, de wiere leauwenden (dy't har fan 'e wrâld losmakke hawwe).
 
It is klear te sjen oan 'e opbou fan it brief dat de skriuwer in oplieding yn 'e [[retoarika]] folge hat, mei't de betingsten dy't yn 'e [[Aldheid]] oan 'e retoarika ferbûn waarden (doel, struktuer, styl en ûnthâld) der dúdlik út nei foarren komme. ''1 Jehannes'' iepenet mei in tsjûgenis dat God ljocht is, mei dêrby in fermoanning oan 'e leauwenden om "yn syn ljocht" te libjen (''1 Jeh.'' 1:1-2:14). Dan folget der in oprop om net fan 'e wrâld te hâlden mei ierdske redens en op ierdske manearen (''1 Jeh.'' 2:15-3:10). It lykwicht dêrmei hâldt it trêde diel fan it brief, dat beklammet dat men ynstee fan jins neiste hâlde moat (''1 Jeh.'' 3:11-4:13). It brief einiget mei in nij tsjûgenis, diskear fan God dy't leafde is: it ivige libben is fan harren dy't har libben liede mei fan God te hâlden (''1 Jeh.'' 4:14-5:20).
 
===Fryske oersetting===
[[Gerben Colmjon]] sette yn [[1863]] ''1 Jeh.'' 1:8-9 oer yn it [[Frysk]], dat útjûn waard as taheakke by dy syn ''Beknopte Friesche Spraakkunst''. Yn [[1913]] sette [[Eeltsje Boates Folkertsma]] alle trije brieven fan Jehannes yn har gehiel oer en publisearre se yn it tydskrift ''[[Yn ús eigen tael]]''. Dû. [[Geart Aeilco Wumkes]] joech yn [[1919]] yn syn ''Ut 'e Heilige Dobbe'' û.m. oersettingsfragminten fan ''1 Jeh.'' 1:8-10 en 2:1-6 út.
 
Line 16 ⟶ 43:
* ''Bibel'' (oers. G.A. Wumkes en E.B. Folkertsma), Haarlim, 1943, sûnder ISBN.
* ''Bibel'' (Nije Fryske Bibeloersetting), Haarlim/Bokstel, 1978 (Nederlands Bijbelgenootschap/Katholieke Bijbelstichting), ISBN 9 06 12 60 817.
----
Foar sekundêre boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: [http://en.wikipedia.org/wiki/First_Epistle_of_John ''Notes'' en ''References'', op dizze side].
}}
 
Line 23 ⟶ 52:
[[Kategory:Nije Testamint]]
[[Kategory:Brieven yn it Nije Testamint|Jehannes, Earste Brief fan]]
[[Kategory:Kristendom]]
[[Kategory:Kristlike literatuer]]
[[Kategory:Fryske oersetting]]