Soroästrisme: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
Addbot (oerlis | bydragen)
LNo edit summary
L red
Rigel 1:
[[Ofbyld:Yazd fire temple.jpg|right|thumb|Zoroastristyske [[fjoertimpel]] yn de Iraanske stêd [[Yazd]].]]
[[Ofbyld:Faravahar.png|right|thumb|De [[faravahar]] is in bekend symboal fan it zoroastrisme.]]
[[Ofbyld:De leden der zoroastrische gemeente te Kirman.jpg|thumb|Zoastriaanske gemeente yn [[Kerman (stêd)|Kerman]], begjin 20e ieu.iuw]]
 
It '''Zoroastrisme''' wie de [[steatsgodstsjinst]] fan it eardere [[Perzyske Ryk]] en is tsjintwurdich noch in lytse [[religy]] yn [[Iran]], [[Yndia]] en [[Azerbeidzjan]].
 
De godstsjinst is neamd nei de ûnderstelde stifter, de profeet [[Zaratoestra]] (''[[Latyn]]: ''Zoroaster''). Syn lear stipetskoarret op trije pylders: goede wurden, goede dieden en goede tinzen. De godstsjinst is basearre op it [[dualisme]]. It komt derop del dat de minsk ynklamme sit tusken [[Ahoera Mazda]], de [[god]] fan it goede, en [[Ariman]], de god fan it kwea. Yn de ivige striid tusken beide goaden moat de minsk de side fan it goede kieze.
 
Sûnt de tiid fan [[Sirus de Grutte]] (likernôch 600 - 530 f. Kr.) wie it Zoroastrisme it oerhearskjende leauwen yn it Perzyzke Ryk. Dat bleau sa, mei ûnderbrekkings, oant de oermastering fan Iran troch de [[Islam]] yn de [[7e ieuiuw]]. In protte folgelingen besleaten doe út te wiken nei Yndia, dêr't tsjintwurdich om-ende-by 90.000 (2000) [[parsy]]'s wenje dy't in foarm fan dit leauwen oanhingje. Ek [[Freddy Mercury]], de sjonger fan [[Queen]], wie in parsy en oanhinger fan it Zoroastrisme.
 
De Parsys drage gjin karakteristike klean, alhoewol't se in koarde om de mul drage. Bysûnder is de wize dêr't sy harren deaden mei behandelenbehannelen. Sy lizze de deaden boppe-op in toer en wachtsje oant it lyk opiten is troch [[rôffûgel]]s. Neffens de Parsy meie de deaden net ferbaarnd wurde, omdat de rookreek foar harren hillich is, krektsa is it mei de deaden bedobje of yn it wetter lizze, om't ek de ierde en it wetter harren hillich binne.
 
It hillige boek fan it Zoroastrisme is de [[Avesta]]. Yn de rin fan de ieuweniuwen hat de religy grutte feroarings meimakke. Yn it begjin wie it in monoteïstyske godstsjinst, mar yn letter tiden hawwe de âlde Perzyske goaden in hieltyd gruttere plak ynnaam, as [[ingel]] of [[Amshaspand]] ([[aartsingel]]).
 
De enerzjy fan de skepper wurdt yn it Zoroastrisme werjûn troch ljocht en fjoer. Dêrom nimme ljocht en fjoer by gearkomsten in wichtich plak yn en wurde Zoroastryske gebouwen [[fjoertimpel]]s neamd.
 
Yn it Zoroastryske leauwenleauwe is der gjin libben nei de dea. Neffens dit leauwen is it sa dat de geast fan in minsk yn dit libben of yn in takommend libben him hieltyd mear ferbetterje moat oant er ynby steat is om by Ahoera Mazda komme te kinnen.
 
== Keppelings om utens ==