Feriene Eastyndyske Kompanjy: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
Mysha (oerlis | bydragen)
L Ik haw wat redaksje dien.
Rigel 1:
[[Ofbyld:VOC.svg|100px|thumb|right|It VOC-logo]]
[[Ofbyld:VOC Octrooigebied 2.jpg|thumb|right|300px|It feitlik oktroaigebiet fan de FEK]]
De '''Feriene Eastyndyske Kompanjy''', ''FEK'' (''Vereenigde Oostindische Compagnie'', ''VOC'') wie in bedriuw dat yn de [[17e iuw]] en de [[18e iuw]] it Nederlânsk monopoalje op hannel mei [[Nederlânsk-Ynje|East-Ynje]] hie. It wie opset foar it permanint finansierjen fan East-Ynjereizen, yn stee fan it finansierjen fan aparte reizen sa't dat oant dan ta dien waard. Hjirta waarden seis keamers oprjochte, yn fiif plakken en ien provinsje dy't hannel mei East-Ynje hienen. Dy keamers brochten kaptaal yn troch de útjefte fan oandielen. Mei dat kaptaal waarden de skippen finansiere, en letter ek alle fêstigings fan it bedriuw yn East-Ynje. Mei dy fêstigings waard de FEK ta in multynasjonaal bedriuw, net folle oars as hjoeddeiske multinasjonale bedriuwen.
 
De eartiids yn seefeart en hannel útblinkende Friezen hawwe net in grut oandiel hân yn de VOCFEK (1621-1800). Se hienen oandielen, namen tsjinst op VOCFEK-skippen en emigrearden soms nei [[Súdeast-Aazje]].
Doe't yn [[1602]] ynskreaun wurde koe op de oandielen, skreau Fryslân mar foar sa'n F 8000.000 yn en krige ien fan de keamers. De Friezen wienen hjiroer fergrime. Se kearden har tsjin de Hollânske en Siuwske kapitalisten en de Hollânske hegemony (1603-1665). In eigen Fryske VOCFEK bestie sûnt [[1642]], mar allinnich op papier. Fryske keaplju, dêrby steundstipe troch harren Steaten en [[steedhâlder]] [[Willem Freark]] hawwe omdochs besocht tusken de nei frijheid stribjende kolonisten en de monopolistyske bewâldhawwers fan de VOCFEK in kyl te driuwen. Hollân ferwite de Friezen gebrek oan aksje by de oprjochting. Boppedat krigen se de rie de te keap oanbeane oandielen oer te nimmen.
 
== VOCFEK-stêden ==
[[Ofbyld:Heraldy at the Castle of Good Hope.JPG|thumb|300px|[[Wapenkunde|Wapens]] vanfan VOCFEK-stêden (Kastiel teyn [[Kaapstêd]])]]
[[Ofbyld:Voc.jpg|thumb|300px|SkipswerfWerf dan de VOCFEK op OostenburgEastenboarch yn Amsterdam]].
* [[Amsterdam]]
* [[Delft]]
Rigel 15:
* [[Middelburch (stêd)|Middelburch]], fêstigingsplak fan de keamer [[Seelân]].
* [[Rotterdam]]
 
=== Inkelde VOCFEK-retoerskippen ===
* [[Amsterdam (skip)|Amsterdam]]
* [[Hendrick Cornelisz Schaep|Breskens]]
* [[Batavia (skip)|Batavia]]
* [[Concordia (VOC-skip)|Concordia]]
* [[Maarten Vries|Castricum (skip)]]
* [[De Dry Heuvels]]
* [[De Dry Papegaijtiens]]
* [[Duyfken]]
* [[Eendracht (skip út 1615)|Eendracht]]
* [[Geldermalsen (skip)|Geldermalsen]]
* [[Gouden Buys]]
* [[Meermin (skip)|Meermin]]
* [[Nijenburg]]
* [[Prins Willem (skip)|Prins Willem]]
* [[Westerbeek (skip)|Westerbeek]]
* [[Wimmenum (skip)|Wimmenum]]
 
== KeppelingKeppelings om utens ==
[[Ofbyld:Duyfken replica, Swan River.jpg|thumb|300px|''Replika fan deNeiboude Duyfken'']]
 
* [http://www.kb.nl/dossiers/voc/voc.html KB.nl: Keninklike Bibleteek, dossier 400 jier FEK]