Prinsbisdom Utert: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
SamoaBot (oerlis | bydragen)
L Bot: Migrating 11 interwiki links, now provided by Wikidata on d:Q707767
Yn 'e Wâlden (oerlis | bydragen)
No edit summary
Rigel 1:
[[Ofbyld:Sticht-Oversticht Utrecht.png|right|340px|It gebiet fan it prinsbisdom Utert]]
It '''Prinsbisdom Utert''' (ek wol bekend as '''It Sticht''') wie it territoarium wêroer't de [[Biskoppen fan Utert]] yn de [[MidsieuwenMidsiuwen]] as [[foarst]] de [[lânshearlikheid]] útoefenen. In [[sticht]] wie in gebiet wêr't de [[Abt]] of [[biskop]] oer regearde.
 
Utert wie fan 1024 oant 1528 in foarstendom binnen it Hillige Roomske Ryk. Dat wol sizze dat de biskop as ryksfoarst en greve ek hearlike rjochten hie en dus ek wrâldlike macht besiet. Hy reagearde oer:
Rigel 10:
De earste biskop fan Utert wie de hillige Willibrord sûnt [[703]]. Dizze man wie ek de aartsbiskop fan de Friezen.
 
Karel de Grutte reorganiseare yn de [[9e ieuiuw]] de tsjerklike yndieling fan de Nederlannen. Tusken dizze tiid en [[1559]] hearde alles boppe grutte rivieren en Seelan ta it bisdom Utert. Utsûndere de gebieten om Grinslân en eastlik Gelderlân dy't by it bisdom Münster en it Bisdom Osnabruck hearden. It bisdom sels wie yndield by it aartsbisdom Keulen. De biskop wie dus in [[suffragaanbisdom]] fan Keulen.
Los fan de tsjerklike hearrigens wie de prinsbiskop in ûnôfhinklik ryksfoarst.
 
De biskoppen fan Utert krigen harren lânshearlikheden tusken de [[11e ieuiuw]] en de [[13e ieuiuw]].
De opfolgers fan Karel de Grutte skonken grutte dielen fan it ryk oan de tsjerklike foarsten om sa in tsjinwicht te foarmjen tsjin harren machtige lienhearen. By it Konkordaar fan Worms yn [[1122]] ferliende de keizer it rjocht om biskoppen en abten te beneamen. Dy taak kaam yn hannen fan de geastlikheid sels. In kandidaat foar in lege biskopssetel moast faak kostbere beloften dwaan om keazen te wurden. Dêrtroch ferswakke de posysje fan de biskop ta geunste fan de eallju.
 
Rigel 39:
* [[Izaak Hendrik Gosses]], ''De Bisschop van Utrecht, het Domkapittel en de Groninger Prefect'', yn: Bijdragen voor vaderlandsche geschiedenis en oudheidkunde, fjirde rige VII (1908), siden 25-135.
 
[[Kategory:MidsieuwenMidsiuwen]]