Múnster: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
No edit summary
Rigel 27:
 
== Skiednis ==
De namme Münster komt fan it [[Latyn]]ske ''monasterium'' ('kleaster') en refereertreferearret aanoan de oprjochting fan it [[Prinsbisdom Münster|bisdom Münster]] troch [[Karel de Grutte]] yn [[793]]. De earste biskop wie [[Liudger]]. Yn de [[Midsiuwen]] wie Münster in bloeiende [[Hânzestêd]].
 
Yn [[1127]], [[1197]] en [[1383]] hie Münster te lijen fan grutte [[stedsbrân]]en.
 
In het jaarYn [[1382]] wordtwurdt Münster getroffenrekke doortroch de [[Pest|pest]] waardoormei duizendentûzenen burgersdeaden stervenfan gefolgen. InYn [[1383]] gaatbaarnt eenin grootgrut deelpart vanfan de stad in vlammenstêd op inyn de ergsteslimste stadsbrand]]brân sindssûnt [[1197]]. NogNoch iederalle jaarjierren houdtwurdt menyn in MünsterMunster de ''Grosse Prozession'' alshâlden ta nagedachtenisoantins aanfan dezedizze tweetwa noodlotsjarenneedlotsjierren<ref>{{aut|[[Jan Buisman|J. Buisman]]}}, [http://books.google.nl/books?id=gJQNUQGWHekC&pg=PA289&dq=Buisman+Munster+noodlotsjaren ''Pest en brand in Münster'' - 1382/3]</ref>.
 
InYn [[1534]] verjoegenferjoegen de wer[[anabaptisme|dopersken]] de toenmaligedoetiidske [[biskop]] [[Frans vanfan Waldeck]]. Toen zij de macht in handen hadden gekregen, verspreidde zich het bericht dat Münster it [[Nije Jeruzalem]] wie. De nije lieder fan de stêd, [[Jan Matthijs]], stond alleen toe dat [[Doop (sakramint)|gedoopte]] [[Wedergeboorte (christendom)|wedergeborenen]] zich vestigden in Münster; zij die dat niet waren werden verdreven. De verdreven bisschop stelde een nieuw leger samen met steun van zowel [[Protestantisme|protestanten]] als de [[Roomsk-katolike Tsjerke|katoliken]] en belegerde de stad. In Münster zelf radicaliseerde de beweging. [[Jan van Leiden]] werd uiteindelijk de leider en stelde gemeenschap van goederen en [[polygamy]] in. Een jaar later ([[1535]]) viel de stad, en hielden de troepen van de bisschop wreed huis. Jan fan Leien werd terechtgesteld en aan de [[Sint-Lambertustsjerke (Münster)|Lambertustsjerke]] hangt nog steeds de kooi waarin zijn lyk werd tentoongesteld.
 
De [[Frede fan Münster]] en [[Frede fan Osnabrück|Osnabrück]] inyn [[1648]] maaktemakke vanfan MünsterMunster eenin onafhankelijkûnôfhinklik bisdom: hetit gebiedgebiet bleefbleau hierdoordêrtroch roomsroomsk-katholiekkatolyk. Een ander belangrijk onderdeel van de Vrede van Münster was de beëindiging van de [[TachtigjierrigeTachtichjierrige Oarloch]] en de erkenning van de onafhankelijkheid van Nederland door Spanje. In [[1672]] viel Münster onder leiding van bisschop [[Christoph Bernhard von Galen|Bernhard von Galen]] de [[Republyk der Zeven Verenigde Nederlanden]] binnen. InYn [[Grins (stêd)|Grins]] wurdt noch alle jierren de overwinningoerwinning op de biskop fan Münster ("Bommen Berend") herdachtbetocht, metmei hetit [[GroningsGrinzer OntzetUntset]].
 
InYn [[1802]] werdwaard Münster veroverdferêvere doortroch de [[Prusen]] en totta haadstêd vanfan [[Westfalen (provinsje)|Westfalen]] gemaaktmakke. Under de [[Twadde Wrâldoarloch]] werdwaard MünsterMunster foar it grutste grotendeelspart verwoestferwoastge doortroch [[Alliëarden|alliëarde]] bombardeminten, mar nei de kriich waard Münster op'en nij yn âlde styl boud.
 
Münster hat tegearre mei [[Osnabrück]] in eigen fleanfjild: [[Lofthaven Münster-Osnabrück]].