De Reis fan Sint Brandaan: ferskil tusken ferzjes

| skreaun = [[12e ieuiuw|12e]] en [[13e ieuiuw]]

'''''De Reis fan Sint Brandaan''''', yn it oarspronklike [[Midnederlânsk]]: '''''Van Sente Brandane''''' of '''''De Reis van Sint Brandaen''''', is in [[gedicht]] dêr't in stikmannich anonime skriuwers út 'e tolfde en trettjinde ieuiuw efterinoar oan wurke hawwe, oer de [[leginde|legindaryske]] seereis fan 'e [[Ierlân (eilân)|Ierske]] tsjerkfaar en [[hillige]] [[Brandaan fan Clonfert|Brendan (of Brandaan) fan Clonfert]] (±[[484]]-±[[577]]), deselde nei wa't û.m. de [[Brandaris]], op [[Skylge]], neamd is. De [[Frysk]]e oersetting fan [[Klaas Bruinsma (oersetter)|Klaas Bruinsma]] waard yn [[2012]] útjûn as ûnderdiel fan 'e bondel ''Sint Brandaan yn Fjouwerfâld''.

''Van Sente Brandane'', ek wol bekend as ''De Reis van Sint Brandaen'', is in Midnederlânsk ferhaal yn berime foarm, mei 2.288 fersregels, dat syn oarsprong fûn yn it tolfde-ieuskeiuwske [[Rynlân]], yn in gebiet dat no ûnderdiel fan [[Dútslân]] útmakket, mar dêr't doe in [[taal]] (of eins in groep [[dialekt]]en) sprutsen waard dy't tichter by it [[Nederlânsk]] stie as by it [[Heechdútsk]]. It is oerlevere wurden yn twa hânskriften, it Comburchske hânskrift en it Hulthemske hânskrift. It Comburchske hânskrift tanket syn namme oan it eardere Súddútske ''Ritterstift'' Comburg am Kocher, dêr't tsjintwurdich de ''Württembergische Landesbibliothek'' fêstige is en dat no ûnderdiel foarmet fan 'e stêd [[Stuttgart]].

Dit manuskript moat tusken [[1350]] en [[1410]] skreaun wêze troch teminsten sân ûnderskate skriuwers, en omfettet net inkeld ''Van Sente Brandane'', mar teffens seis oare dicht- en [[proaza]]wurken, mei dêrûnder ''[[Van den Vos Reynaerde]]''. It Hulthemske hânskrift is neamd nei in eardere eigner derfan, de [[Gint|Gintske]] boekeman Karel van Hulthem ([[1764]]-[[1832]]), dy't it yn [[1811]] op 'e kop tikke op in feiling fan 'e besittings fan in [[Brussel|Brusselske]] [[notaris]]. Nei syn dea kaam it yn [[1838]] yn 'e hannen fan 'e ''Koninklijke Bibliotheek'' te Brussel. It Hulthemske hânskrift is om [[1410]] hinne kopiëarre fan in earder, nei't men oannimt, tolfde-ieuskiuwsk orizjineel. It befettet allinne mar ''Van Sente Brandane'', mar trije siden derfan binne weiwurden of sa slim skansearre dat se ûnlêsber binne.

[[Ofbyld:Elikser-Sint Brandaan yn Fjouwerfâld.jpg|thumb|left|200px|''Sint Brandaan yn Fjouwerfâld'', de [[Frysk]]e oersetting fan fjouwer [[MidsieuwenMidsiuwen|MidsieuskeMidsiuwske]] teksten oangeande [[Sint Brandaan]], wêrûnder ''De Reis fan Sint Brandaan''.]]

Oarspronklik wie de [[leginde]] oer de reis fan Sint Brandaan, sa't dat optekene wie yn it [[Latyn]]ske proazaferhaal de ''[[Navigatio Sancti Brendani Abbatis]]'', bedoeld foar kleasterlingen, dy't de reis opfetsje koene as byldspraak foar de drege geastlike ûntjouwing dy't fan har ferwachte waard. Mei de berymde ferzje yn 'e folkstaal krige it ferhaal yn 'e tolfde ieuiuw in nij doel, nammentlik om by in breder publyk ûntsach te wekjen foar de skepping fan [[God]] en dúdlik te meitsjen dat sels foar de slimste sûnders ferjouwing noch altiten mooglik is. Nei de [[Reformaasje]], ta ein beslút, tsjinne it fral om oan te tsjutten hoe goederleausk oft "dy roomske papen" wol net wiene.

[[Kategory:MidsieuskeMidsiuwske literatuer]]