Sparta: ferskil tusken ferzjes

'''Sparta''' ([[Gryksk]]: Σπάρτη) wie eartiids de haadstêd fan [[Lakoanje]] yn it âlde [[Grikelân]] en wie ieuwenlangiuwenlang ien fan de wichtichste "poleis" (stêdstaten) fan Grikelân. De stêd lei yn it noarden fan de sintrale Lakoanyske flakte op de [[Peloponnesos]], op de rjochterouwer fan de rivier de [[Jerotas]].

Yn de [[10e ieuiuw f. Kr.]] waard Sparta troch de [[Doarjers]] stifte, dy't de oarspronklike befolking ûnderwurpen. De stêdssteat waard oprjochte troch in fiifresom buorstêden en de hiele skiednis lang behâlde Spart it útsjoch fan in samling doarpen. It grûngebiet wie feitlik nochal útstrekt, wol 7700 kante kilometer grut. De Spartanen wennen yn tige ienfâldige wenten en beskikten net oer grutte iepenbiere gebouwen.

Yn de [[8e ieuiuw f. Kr.]] feroveren de Spartanen [[Lakoanje]], it fruchtbere lân om Sparta hinne. Dêrnei besetten sy in njonkenlizzende steat [[Messeenje]]. Dizze oermasteringen makke fan Sparta ien fan de machtichste stêdsteaten fan har tiid. De Spartanen makken fan eltsenien dy't sy oerwûnen [[heloaten]] of horigen, dy't twongen waarden te wurjen op it lân fan de Spartaanske oerhearskers. De allegeduerigende driging fan in heloatenopstân makke fan Sparta in militêre steat. De libbenswize fan de Spartanen wie der op rjochte om de heloaten ûnder de knipe te hâlden.