Talmoed: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
ynfoboks, boarnen
Pierlala (oerlis | bydragen)
No edit summary
Rigel 6:
| oarspr. titel = תַּלְמוּד ("Ṯalmūd")
| auteur = ferskaat
| taal = [[HebrieuskHebriuwsk]] en [[Arameesk]]
| foarm = [[non-fiksje]]
| sjenre = [[religy|religiosa]]
| skreaun = [[2e ieuiuw f. Kr.|2e ieuiuw f.Kr.]] – [[500]] n.Kr.
}}
De '''''Talmoed''''', yn it [[HebrieuskHebriuwsk]]: '''תַּלְמוּד''', '''''Ṯalmūd''''', wat "Underrjocht" betsjut, is ien fan 'e wichtichste religieuze teksten fan it rabbinale [[joadendom]], dy't yn dy sin inkeld ûnderdocht foar de ''[[Torah]]''. It is de skriftlike fêstlizzing fan 'e ''[[Mûnlinge Torah]]'', besteande út 'e tradysjonele ynterpretaasjes en beklammings fan 'e skreaune ''Torah'' dy't ieuwenlangiuwenlang fan generaasje op generaasje [[oerlevering|oerlevere]] binne ûnder de joadske skriftlearden.
 
De ''Talmoed'' wurdt ek wol oantsjut as ''Šas'', wat in ôfkoarting is fan ''šiša sedarīm'', dat "seis oarders" betsjut en ferwiist nei de seisfâlde yndieling fan 'e âlde ''Mûnlinge Torah''.
 
Der besteane twa ''Talmoeds'', dy't parallel gearstald binne yn 'e beide sintra fan joadske leardheid, [[Jeruzalim]] en [[Babyloanje]]. De ''[[Jeruzalimske Talmoed]]'' of ''Ṯalmūd Yěrušalmi'' stammet út 'e fjirde ieuiuw f.Kr. wylst de ''Babyloanyske Tamoed'' of ''Ṯalmūd Bavli'' om 500 f.Kr. hinne ûntstien is, hoewol't er oant fier yn 'e [[hellenisme|hellenistyske tiid]] bewurke en redigearre waard. As men it oer dé ''Talmoed'' hat, wurdt de ''Babyloanyske Talmoed'' bedoeld, of it moat oars oanjûn wurde.
 
De ''Talmoed'' is opboud út twa dielen, de ''[[Mishnah]]'', de earste skreaune kompilaasje fan 'e mûnlinge wet fan it joadendom, dy't om it jier [[200]] (n.Kr.) syn hjoeddeiske foarm krige, en de ''[[Gemara]]'', in beljochting fan 'e ''Mishnah'' en besibbe wurken, dêr't om [[500]] hinne de lêste hân oan lein waard. De termen ''Talmoed'' en ''Gemara'' wurde gauris trochinoar brûkt. Mei-inoar besteane de ''Mishnah'' en de ''Gemara'' út 63 traktaten mei in totale lingte fan mear as 6200 siden.
 
De ''Talmoed'' is skreaun yn it [[HebrieuskHebriuwsk]] en it [[Arameesk]] en der binne de mienings fan tûzenen [[rabbyn|rabbinen]] yn fêstlein oangeande de religieuze wet, [[etyk]], [[filosofy]], seden en pligen, [[skiednis]], [[teology]], folkswiisheden en in ferskaat oan oare ûnderwerpen. De ''Talmoed'' foarmet de basis fan 'e hiele [[rabbinale wet]] en wurdt oates en toates oanhelle yn [[rabbinale literatuer]].
 
{{boarnen|boarnefernijing=