Grutte Heitelânske Kriich: ferskil tusken ferzjes

[[Ofbyld:RIAN archive 543 A battalion commander.jpg|250px|thumbnail|right|It Reade Leger yn 'e oanfal]]

De '''Grutte Heitelânske Kriich''' ([[Russysk]]: Великая; Отечественная; война, ''Velikaja Otetsjestvennaja voina'') fan 1941-1945 is de namme yn de steaten fan de eardere [[Sowjet-Uny]] foar de strideraasje yn de [[Twadde Wrâldkriich]] fan de Sowjet-Uny tsjin [[Nazi-Dútslân]] en syn bûnsgenoaten, dy't de feroveringskampanje mei de koadenamme [[Operaasje Barbarossa]] úteinsetten. De reden foar dy oanfal wie: it útrûgjen fan it [[bolsjewisme]], dat mense seachseagen as in komplot fan de [[Joaden]]; it ûnderwerpen, ferrinnewearjen en desimearjen fan de troch ferskate nazi's as rasiaalras minderweardich beskôge [[Slavyske folken|Slavyske]] befolking; it ynnimmen fan de natuerlike boarnen en it meitsjen fan libbensromte (Dútsk: ''Lebensraum'') foar kolonisaasje troch it sabeare superieure [[Germanen|Germaanske]] ras.

De kriich begûn foar de Russen yn de iere moarn flak foar sinne-opkommen op [[22 juny]] [[1941]], doe't Dútslân, nettsjinsteande it net-oanfalsferdrach, de Sowjet-Uny yn foel mei trije grutte legergroepen. De Dútske oanfal wie fûl en mei rom 3 miljoen mânskippenmanskippen feroveren hja de tsjintwurdige steaten [[Moldaavje]], [[Ukraïne]], [[Wyt-Ruslân]], [[Letlân]], [[Litouwen]], [[Estlân]] en in diel fan de [[Kaukasus]].

It Sowjetleger telde ek 3 miljoen mânskippenmanskippen oan de westgrins, mar wie net klear foar de oanfal en mocht boppedat fan [[Stalin]] gjin aksje ûndernimme, om't dizzedy oant op it lêste momint besocht Hitler te net provosearjen. Yn de earste 3 wiken kamen 2 miljoen soldaten om. Mar it leger kaam der al fluch boppe-op: doe't Stalin fernaam dat [[Japan]] [[Singapore]] ynfoel en dus net de Sowjet-Uny oanfalle soe, koe er in soad goed treende troepen út [[Sibearje]] helje.

It omslachpunt yn de Dútske fjildtocht wie de [[slach om Stalingrad]], wêrdêr't de Dútsers harren oerjoegen nei't hja yn de ferdigening werom dreaun wiene troch de farske troepenmachttroepemacht út Sibearje.

Yn [[1943]] luts de Russyske pânsere foarhoede oer de [[Dnjepr]] en werovereferovere it [[Reade Leger]] op 'e nij [[Kiev]].

Miljoenen Sowjetsoldaten stoaren yn de kriich tsjin Dútslân. Der wiene lykwols noch folle mear boargerslachtoffers.slachtoffers Deûnder kriichde boargers. Mei-inoar koste de kriich oan likernôch 26,6 miljoen Sowjet-minsken it libben.