Václav Havel: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
Dexbot (oerlis | bydragen)
L Removing Link GA template (handled by wikidata)
oanfolling
Rigel 1:
[[Ofbyld:Vaclav Havel IMF.jpg|thumb|''Václav Havel'']]
 
'''Vaclav Havel''', ([[Praach]], [[5 oktober]] [[1936]] - Hrádeček, [[18 desimber]] [[2011]]) wie in [[Tsjechje|Tsjechysk]] [[skriuwer]], [[toanielskriuwer]] en [[politikus]].
 
== Jonkheid (1936-1959) ==
Havel kaam út in begoedige húshâlding. Doe't de [[Kommunisme|kommunisten]] yn [[1948]] oan de macht kamen, die bliken dat syn ''[[bourgeoisie|bourgeois]]''-komôf in neidiel wie. Hy moast in soad muoite dwaan om him ynskriuwe te meien foar in goede hegere oplieding. Nei de middelbere skoalle yn [[1951]] waard er laboratoariumassistint. Wilens folge er jûnskursussen. Fan 1954-1956 studearre er in skoftke er oan de de Technyske Universiteit, folge troch it foldwaan fan de militêre tsjinsplicht (1957-1959).
 
Fan syn fyftjinde ôf oan hie er niget oan poëzy, en krige er kunde oan de lettere Nobelpriiswinner [[Jaroslav Seifert]].
 
== Teäter (1959-1968) ==
Fan 1959 ôf wurke er yn ferskate teäters, ynearsten as toanieltechnikus, letter ek as toanielskriuwer. Wilens studearre er oan de Hegeskoalle foar Drama.<br>
In 1963 vond de eerste openbare opvoering van een toneelstuk van zijn hand plaats, ''Zahradní slavnost'' ('It Túnfeest'). It is in satire op de moderne burokrasy. Havel syn toanielstikken steane yn de tradysje fan it absurde teäter mei ynfloeden fan [[Franz Kafka]]. Yn 1964 troude er mei Olga Šplíchalová. Yn 1967 wie er klear mei syn stúdzje.
 
Havel skreau gereldwei foar tydskriften, en wie redakteur fan it literêre blêd ''Tvář''.
 
== Politike karriêre ==
Havel wie ien fan de oprjochters fan [[Charta 77]], dat it kommunistyske rezjym bestried yn [[Tsjechoslowakije]]. Nei de 'Flewielen Revolúsje', dat de fal fan it kommunisme in Tsjecho-Slowakije feroarsake yn [[1989]], wie hyer haad fan de brede, demokratyske partij Civic ForumBoargerforum ( ''Občanské fórum'' ). Hy waard yn 1989 de lêste presidint fan Tsjechoslowakije en yn 1993 de earste presidint van de Tsjechyske Republyk - in funksje dy't hy beklaaide oant hyer yn 2003 ferfongen waard troch [[Vaclav Klaus]].
[[Ofbyld:Národní třída (2010).jpg|thumb|left|Václav Havel (2010)]]
 
== Auteurskip ==
Havel is earst en benammen toanielskriuwer, mar hy hat ek poëzij en essayistyske boeken skreaun. Krige syn trochbraak as toanielskriuwer yn [[1963]] mei it spul ''Garden Festival'Túnfeest' (''Zahradní slavnost''). It waard folge troch 'Memorandum' (''Vyrozumění'') út 1965, ien fan syn ferneamdste stikken. In sintraal tema yn syn geskriften is de ferfrjemding fan it yndividu ferfrjemding foar de omlizzende wrâld oer. Syn geskriften binne ek tige kritysk oer de totalitêre systemen lykas it kommunisme, wêrom't hy band waard út it teaterteäter en ynstee dêrfan oan syn politike karriêre begûn.
 
[[Ofbyld:Národní třída (2010).jpg|thumb|left|Václav Havel (2010)]]
== Underskiedings ==
* 1986 - [[Erasmuspriis]]