Dalmaasje (Romeinske Ryk): ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
Aliter (oerlis | bydragen)
L Dalmatia feroare ta Dalmaasje (Romeinske Ryk): Konsekwinter
Aliter (oerlis | bydragen)
Oanpast oan oerlis
Rigel 1:
'''DalmatiaDalmaasje''' is(''Latyn: deDalmatia'') ierewie de namme fan de RomeinseRomeinske provinsje dy't tsjin [[Itaalje]] oer oan de oare kânt fan de [[Adriatyske See]] leitlei. DeOars Romeinske provinsje Dalmatia moat net betiisd wurde meias de hjoeddeiske regio [[Dalmaasje (regio)|Dalmaasje]]. Dalmatiaomfieme bestriekDalmaasje de hiele kuststreek fanyn de [[AdriatyskeRomeinske See]],tiid wylst ''Dalmaasje''gâns de nammeeastlike isAdriatyske fan in regio yn [[Kroatje]]kust.
 
== Skiednis ==
=== Foar de Romeinen ===
De skiednis fan de Romeinske provinsje Dalmatia begûn yn [[168 f. Kr.]] doe't de Romeinen de kuststrook dy't troch de [[Grieken]] koloniseare waard, oermasteren. Dy krieg doe de namme [[Illyrikum]], nei harren echte namme. Yn [[156 f. Kr.]] foelen de Romeinen ek it binnenlan yn en fersloegen de Dalmaasjers, de oarspronklike bewenners. De Dalmaasjers waarden twongen belêstings te beteljen. Oan it begjin fan de [[1e ieu]] folgde de rest fan it binnenlan en om-ende-by [[10|10 n. Kr.]], ûnder keizer [[Augustus]], waard Illyrikum yn twa provinsjes splitst: ''Dalmatia'' yn it súden, [[Pannonia]] yn it noarden. Sûnt dy tyd kaam de [[romanisering]] fan dizze provinsje goed op gong.
Ear't de Romeinen nei it gebiet kamen hienen de [[Illiirjers]] dêr in eigen ryk hân. Dat hie in skoftke by it ryk fan [[Aleksander de Grutte]] heard, mar nei syn dea wer frij wurden wie. De [[Dalmaasjers]] hienen harsels yn [[180 f. Kr.]] losmakke fan dit Illiryske ryk.
 
Op it ein fan it [[West-Romeinske ryk]] makke Dalmatia noch hyltiid diel út fan it ryk. Yn [[475]] waard [[Julius Nepos]] ôfsetten as keizer en kaam [[Romulus Augustulus]] op de troan. Dizze keizer waard yn [[476]] op syn bar ofsetten, troch de [[Germanen|Germaanske]] generaal [[Odoaker]]. Keizer Julius Nepos flechte nei Dalmatia en bleau der hearskjen oant syn dea yn [[480]], wernei it by Odoaker syn ryk foege waard. Odoaker krieg te meitsjen mei ynfallen troch de [[Eastgoaten]] en moast him út Dalmatia fuortlûke. Fan [[488]] oant [[526]] herske de Eastgoatyske kening [[Diderik de Grutte]] oer Dalmatia en dernei yn [[535]] waard it wer beset troch de Romeinske keizer [[Justinianus I]]. Sûnt dy tiid makke it gebiet wer diel út fan it Romeinske ryk, dat letter it [[Byzantynske Rijk]] neamd waard.
=== Romeinske provinsje ===
De skiednis fan de Romeinske provinsje Dalmatia begûn yn [[168 f. Kr.]] doe't de Romeinen de kuststrook dy't troch de [[Grieken]] koloniseare waard, oermasteren. Dy krieg doe de namme [[Illyrikum]], nei harrenit echtefolk nammedat dêr wenne. Yn [[156 f. Kr.]] foelen de Romeinen ek it binnenlanbinnenlân yn en fersloegen de Dalmaasjers, de oarspronklike bewennersdefinityf. De Dalmaasjers waarden twongen belêstings te beteljen. Oan it begjin fan de [[1e ieu]] folgdefolge de rest fan it binnenlan en om-ende-by [[10|10 n. Kr.]], ûnder keizer [[Augustus]], waard Illyrikum yn twa provinsjes splitst: ''Dalmatia'' yn it súden, ''[[Pannoonje|Pannonia]]'' yn it noarden. SûntFan dy tydtiid kaamôf oerspielde de [[romanisering]]Romeinske fankultuer dizzeit Illiryske gebiet en de Dalmaasjers namen dy provinsjesûnder goedfierdere optsjinstân gongoer.
 
=== Ein fan it ryk ===
Op it ein fan it [[West-Romeinske ryk]] makkewie DalmatiaDalmaasje hieltiid noch hyltiidin diel útpart fan it ryk. Yn [[475]] waard [[Julius Nepos]] ôfsetten as keizer en kaam [[Romulus Augustulus]] op de troan. Dizze keizer waard yn [[476]] op syn bar ofsetten, troch de [[Germanen|Germaanske]] generaal [[Odoaker]]. Keizer Julius Nepos flechte nei DalmatiaDalmaasje en bleau der hearskjen oant syn dea yn [[480]], wernei it gebiet by Odoaker syn ryk foege waard. Odoaker krieg te meitsjen mei ynfallen troch de [[Eastgoaten]] en moast him út DalmatiaDalmaasje fuortlûke. Fan [[488]] oant [[526]] herske de Eastgoatyske kening [[Diderik de Grutte]] oer Dalmatia en dernei yn [[535]] waard it wer beset troch de Romeinske keizer [[Justinianus I]]. Sûnt dy tiid makkewie it gebiet wer diel útpart fan it Romeinske ryk, dat letter it [[Byzantynske Rijk]] neamd waard.
 
==Geografysk==
[[Ofbyld:REmpire-Dalmatia.png|thumb|DalmatiaDalmaasje yn it Romeinske Ryk.]]
In grut part fan de [[Dinaryske Alpen]] leinen op it grûngebiet fan DalmatiaDalmaasje. Derbûten hjeardehearde ek it grutstepartmearpart fan de Adriatyske kust by Dalmatiade provinsje. De haadstêd wie [[Salonae]], it tsjinwurdige [[Solin]]. Keizer [[Diokletianus]] makke de provinsje ferneamd trochdat er in pear kilometer besuden Salonae in fersterk paleis bouwe liet, op it stee dêr't no it hjoeddeiske [[Split]] leit. Oare wichtige stêden wienen yn de Romeinske tiid wienen:
* Zagabria ([[Zagreb]])
* Sadrum ([[Zadar]])
Line 22 ⟶ 27:
* Malari ([[Makarska]])
* Pula ([[Pula]])
 
 
[[kategory:Romeinske provinsje]]