Utjouwerij: ferskil tusken ferzjes

In '''útjouwerij''' is in [[organisaasje]] dy't de skeakel foarmet tusken de [[skriuwer]] en synit publyklêzerspublyk, troch it [[útjaan]] fan boeken[[boek]]en en tiidskriften[[tydskrift]]en. By útwreiding wurdt it begryp ek tapast op oare mediumsmedia, faak mei dat medium as foarheaksel, bygelyks by in '[[muzyk]]útjouwerij'Muzykútjouwerij', dy't [[blêdmuzyk]] útjout. Dejinge dy't it yn dein organisaasje wat it útjaan oangietútjouwerij foar it sizzen hat is in [[útjouwer]]. De measte útjouwerijen binne [[ûndernimming]]s, mar soms kin it ek om [[feriening]]s of [[stifting]]s gean. Trochdat yn it ferline, útjouwerijen faak ienmansbedriuwen[[ienmansbedriuw]]en wienenwiene, wurdt de oantsjutting '''útjouwer''' ek wol brûkt foar de hiele organisaasje.

DeIn útjouwerij begeliedt wêrdêr't dat nedich is en/of op priis steld wurdt de skriuwer, of oare makker, en hat kontakten mei printers[[drukker]]s, ferkeapers[[boekhannel]]s, [[nasjonale bibleteek|nasjonale bibleteken]], [[oersetter]]s, ensafuorthinneensfh. Nei ûnderlinge oerienstimming mei de makkerskriuwer joutpublisearret de útjouwer it wurk útyn kwestje. Meastentiids wurdt de makkerskriuwer dan betelle neffens it tal ferkochte eksimplaren: itde honorarium[[royalty]]s. De finansjele risiko's wurde op dy wize troch de útjouwer oernommen. By min rinnende útjeften krijt de makkerskriuwer minder betelle en hat de útjouwer mear skea, by better rinnende útjeften springe se der beide goed út. Ornaris kinkinne allinnich by goed rinnende útjeften itde honorariumroyaltys heech genôch wurde om de'e oeren dy't de makker derskriuwer yn syn wurk stutsen hat goed, te meitsjenfergoedzjen. It komt ek foar dat útjouwer en makkerskriuwer yn 't foar in priis ôfprate dêr't itde honorariumroyaltys mei ôfkocht wurdtwurde. Der binne net in soad minsken dy't mei har kreativiteit in goede deihier fertsjinje kinne.

It kin by útjaan as aktiviteit om ferskate produkten gean: boeken[[boek]]en, kranten[[e-boek]]en, tydskriften[[krante]]n, [[tydskrift]]en en by útwreiding om [[cd's]], [[dvd's]], harkboeken[[audioboek]]en, [[blêdmuzyk]], websiden[[webside]]n, ensfh.. Binnen dy skiften spesjalisearje útjouwers har gauris. Sa binne der útjouwers dy't benammen berneboeken[[berneboek]]en útjouwe, oaren dy't [[literatuer]] útjouwepublisearje en wer oaren dy't wittenskiplik[[wittenskip]]like wurk[[non-fiksje]] útjouweop 'e merk bringe. EkAs yn in boek of oare publikaasje stiet: 'útjûn yn eigen behear', of oare wurden fan dy strekking, dan wol dat sizze dat de skriuwer it sels op 'e merk brocht hat, sûnder tuskenkomst fan in útjouwer. Foarhinne kaam dat nochal ris foar, benammen as de oareskriuwer skiftengjin isútjouwer safine koe dy'nt ferdielingbrea teseach meitsjenyn syn skriuwwurk. Tsjintwurdich binne der útjouwerijen dy't har talizze op it saneamde ''[[publishing on demand]]'' of P.O.D., in [[Ingelsk]]e [[jargon]]term dy't safolle betsjut as "útjaan op oanfraach". By sokke útjouwerijen (yn [[Fryslân]] bgl. [[Utjouwerij Elikser]]) wurde de saken omdraaid, en betellet de skriuwer de útjouwer foar it útjaan fan syn wurk.