1625: ferskil tusken ferzjes

Content deleted Content added
Pierlala (oerlis | bydragen)
→‎Bouwkunst: korr. kopkes
L red+ oanf
Rigel 3:
{{Kalinders}}{{Kalinderjier}}
== Foarfallen ==
* [[febrewaris]] - [[Ingelân]] ferklearret [[Spanje]] de [[oarloch]]; dit is it begjin fan 'e [[Ingelsk-Spaanske Oarloch (1625-1630)]].
* [[Epemastate]] wurdt boud.
* [[Freark Hindrik]] folget syn healbroer [[Maurits fan Oranje|Maurits]] op as steedhâlder en kaptein-generaal fan de Steatske troepen. Hy besiket [[Breda]] te rêden by it [[Belis fan Breda]], mar de stêd is twongen him yn Spaanske hannen oer te jaan. Noardwest-Brabân is no wer ûnder Spaansk gesach.
* [[Ingelân]] is no ek yn oarloch mei [[Spanje]].
* [[Rembrandt van Rijn|Rembrandt]] foltôget syn ''Steniging van Stefanus''. In soad sjogge der in ferwizing nei de dea fan [[Johan van Oldenbarnevelt]] yn.
* [[Vondel]] jout de ''Palamedes'' út. Dat dichterlik drama oer in gerjochtlike moard, mei Agamemnon yn de rol fan Maurits, giet sels de Amsterdamske ried te fier en hy wurdt beboete.
* [[13 april]] - [[Johannes Faber]] betinkt in nij wurd: "[[mikroskoop]]".
* [[23 april]] - De [[Hollân]]ske [[steedhâlder]] [[Maurits fan Oranje-Nassau]] stjert sûnder [[wet]]tige neiteam. Syn jongere [[healbroer]] [[Freark Hindrik fan Oranje-Nassau|Freark Hindrik]] is syn erfgenamt.
* [[5 juny]] - Spaanske troepen ûnder [[Ambrogio Spinola]] feroverje [[Breda]] nei in belis fan njoggen-en-heale moanne.
* [[Ernst2 Kasimir fan Nassau-Dietzjuny]] wurdt- neist[[Freark steedhâlderHindrik fan FryslânOranje-Nassau]] nowurdt ekbeneamd ta [[steedhâlder]] fan [[GrinslânHollân]] en [[DrinteSeelân]].
* [[5 juny]] - [[Spanje|Spaanske]] troepen ûnder [[Ambrogio Spinola]] feroverje [[Breda]] nei in [[Belis fan Breda|belis fan njoggen- en- in heale moanne]].
* De [[Hoogeveen]]ske Feart wurdt groeven, en der wurdt begûn mei de [[turfstekke|turfwinning]] yn de Ychtense Feanen.
* [[6 july]] - [[Freark Hindrik fan Oranje-Nassau]] wurdt beneamd ta [[steedhâlder]] fan [[Oerisel]].
* [[9 july]] - [[Freark Hindrik fan Oranje-Nassau]] wurdt beneamd ta [[steedhâlder]] fan [[Utert (provinsje)|Utert]].
* [[26 july]] - [[Freark Hindrik fan Oranje-Nassau]] wurdt beneamd ta [[steedhâlder]] fan [[Gelderlân]].
* [[6 augustus]] - De [[Fryslân|Fryske]] [[steedhâlder]] [[Ernst Kasimir fan Nassau-Dietz]] wurdt beneamd ta steedhâlder fan [[Grinslân]].
* [[16 augustus]] - De [[Fryslân|Fryske]] [[steedhâlder]] [[Ernst Kasimir fan Nassau-Dietz]] wurdt beneamd ta steedhâlder fan [[Drinte]].
* ''sûnder datum'' - [[Rembrandt van Rijn|Rembrandt]] foltôget syn ''StenigingStienniging van Stefanus''. In soad sjogge der in ferwizing nei de dea fan [[Johan van Oldenbarnevelt]] yn.
* ''sûnder datum'' - [[Vondel]] jout de ''Palamedes'' út. Dat dichterlik[[dichter]]lik [[drama]] oer in gerjochtlike [[moard]], mei [[Agamemnon (mytology)|Agamemnon]] yn de rol fan [[Maurits fan Oranje-Nassau|Maurits]], giet sels de Amsterdamske[[Amsterdam]]ske ried te fier en hy wurdt [[jildboete|beboete]].
* ''sûnder datum'' - [[Epemastate]] yn [[Ysbrechtum]] wurdt boud.
* ''sûnder datum'' - De [[Hoogeveen]]ske Feart wurdt groeven, en der wurdt begûn mei de [[turfstekke|turfwinning]] yn de Ychtense[[Ychten]]se Feanen[[Fean]]en.
 
==Berne==
* [[8 juny]] - [[Giovanni Domenico Cassini]], Italjaansk astronoom († [[astronoom1712]].)
* [[24 septimber]] - [[Johan de Witt]], Nederlânsk politikus ([[riedspinsjonaris]]) († [[1672]]).
* mids [[novimber]] - [[Paulus Potter]], Nederlânsk keunstskilder († [[1654]])
;''datum ûnbekend''
*[[Miguel de Barrios]], Spaansk dichter, toanielskriuwer en skiedkundige († [[1701]])
 
== Ferstoarn ==
* [[23 april]] - [[Maurits fan Oranje-Nassau]], steedhâlder fan [[Hollân]], [[Seelân]], [[Utert (provinsje)|Utert]], [[Gelderlân]], [[Oerisel]], [[Grinslân]] en [[Drinte]] (* [[1567]])
* [[9 desimber]] - [[Ubbo Emmius]], Eastfrysk predikant en heechlearaar (* [[1547]])
 
== Literatuer ==
;poëzij
* [[Constantijn Huygens]] skriuwt, ''Otiorum libriLibri sexSex en Otia, of Ledighe Uren''
* [[Joost van den Vondel]] skriuwt ''Palamedes''
;toaniel
* [[Joost van den Vondel]] skriuwt, ''Palamedes''
 
== Byldzjende keunst ==
Line 27 ⟶ 45:
Ofbyld:Detail of mansion-Coymans.JPG|''[[Coymanshuis]]'' Amsterdam, [[Jakob fan Campen]]
</gallery>
 
==Berne==
* [[8 juny]] - Giovanni Domenico Cassini, Italjaansk [[astronoom]].
* [[24 septimber]] - [[Johan de Witt]], Nederlânsk politikus ([[riedspinsjonaris]]) († [[1672]]).
* [[20 novimber]] - [[Paulus Potter]], [[Nederlân]]sk [[keunstskilder]] (eigentlik de datum fan syn doop).
 
== Ferstoarn ==
* [[23 april]] - [[Maurits van Oranje|Prins Maurits]], [[Steedhâlder]]
* [[9 desimber]] - [[Ubbo Emmius]], earste [[rektor magnifikus]] fan de Akademy yn [[Grins (stêd)|Grins]].
 
{{JiersideUnder}}