Marije Magdalena: ferskil tusken ferzjes

[[File:Mariya Magdalena.jpg|thumb|300px|MariaMarije Magdalena<br><small>skildere troch [[Frederick Sandys]]</small>]]

'''MariaMarije Magdalena''' (ek: '''Marije fan Magdala''', '''Maria Magdalena''' en '''Maria fan Magdala''') is in persoan út it [[Nije Testamint]]. MariaMarije Magdalena wie oanwêzig by it krúsigjen fan [[Jezus Kristus|Kristus]] en wie njonken de [[MariaMarije (mem fan Jezus)|hilligeFaam jongfaam MariaMarije]] en [[MariaMarije Salomé]] ien fan de trije Maria'sMarijes, dy't tsjûge wiene fan de ferrizenis fan [[Jezus Kristus|Jezus]]. De namme Magdala ferwiist nei it plak [[Magdala]] oan de [[Mar fan Tiberias|Mar fan Galilea]] yn [[Israël]]. Har feestdei is op 22 july fêststeld.

[[File:Brooklyn Museum - The Magdalene Before Her Conversion (Madeleine avant sa conversion ) - James Tissot - overall.jpg|thumb|250px|left|MariaMarije Magdalena foar har bekearing ([[James Tissot]])]]

[[File:Ivanov, Alexander - The Appearance of Christ to Mary Magdalene - 1834-1836.jpg|thumb|250px|left|De ferskining fan Kristus foar MariaMarije Magdalena (Alexander Ivanov, 1834-1836)]]

[[File:Magdalena by Julio Romero de Torres.JPG|thumb|250px|left|MariaMarije Magdalena (Julio Romero de Torres)]]

MariaMarije Magdalena wie ien fan de froulju dy't Kristus en syn apostelen folge, wylst Kristus it bliid boadkip ferkundige. Neffens [[Evangeelje fan Lukas|Lukas]] 8:2 en [[Evangeelje fan Markus|Markus]] 15:47 hie Kristus earder by har sân demonen útband. De [[Bibel|Skrift]] jout fierder net folle ynformaasje oer MariaMarije Magdalena, mar hja fersoarge mei in tal oare froulju Jezus en syn dissipels en bleau Jezus oant [[Jeruzalim]] folgjen.

Tegearre mei inkelde oaren seach MariaMarije Magdalena op in ôfstân ta hoe't Jezus oan it krús stoar (Markus 15:40, [[Evangeelsje fan Mattéus|Mattéus]] 27:56). It boek [[Evangeelje fan Jehannes|Jehannes]] (19:25) stelt dat MariaMarije Magdalena tegearre mei Jezus' mem en MariaMarije Klopas by it krús stiene. MariaMarije Magdalena wie ien fan de froulju, dy't de grêflizzing bywennen (Markus 15:47 en Mattéus 27:61). Ek wie hja ien fan de froulju dy't trije dagen letter, op peaskesnein, nei it grêf reizge om it lichem fan Kristus te salvjen en ûntdiek dat it grêf leech wie. Yn it grêf troffen de froulju in ingel oan, dy't tynge die dat Jezus net dea wie en dy't sei wêr't Jezus te finen wie. Dêrnei ferskynde de Hear sels oan MariaMarije Magdalena. MariaMarije fertelde doe de oaren wat hja meimakke hie, mar it woe harren ynearsten net oan dat Jezus wer libbe (Markus 16:5-11).

Jehannes skriuwt oer it lege grêf dat der twa ingels oan MariaMarije Magdalena ferskynden, nei't hja earder yn panyk guon apostels warskôge hie dat it lichem fan Jezus der net mear wie. As MariaMarije Magdalena in andert jout op de fraach fan de ingels wêrom't hja sa oerémus is, heart hja de stim fan de man dy't hja yn it grêf socht. Hja sjocht en wol Him oanreitsje. Mar Jezus sei: ''reitsje my net oan, want ik moat noch opfarre nei myn Heit''. Dêrnei gyng MariaMarije Magdalena nei de learlingen mei it boadkip dat hja de Hear sjoen hie (Jehannes 20:1-18).

== MariaMarije Magdalena yn de [[Gnostyske evangeeljes|gnostyske]] [[Apokryf|apokryfen]] ==

Utsein yn it Nije Testamint, komt MariaMarije Magdalena ek yn fjouwer gnostyske boeken foar:

Okkerlêsten hat it [[Fatikaanstêd|Fatikaan]] MariaMarije Magdalena opwurdearre en har lyksteld oan de apostels. De dei dat MariaMarije Magdalena betocht wurdt is feroare yn in feestdei. De paus hat him hjir sels foar yn set en de stap moat sjoen wurde yn it ramt fan de ferbettering fan de posysje fan de frou yn de tsjerke.<ref>https://vrouwensynode.nl/nieuws/366-paus-stelt-maria-magdalena-gelijk-aan-apostelen</ref>

Oars as yn de [[Eastersk-otterdoksy|ottordokske]] tsjerken krige MariaMarije Magdalena yn it westerske kristendom al yn de 3e iuw in reputaasje fan in beroufolle prostituee. Nearne yn de fjouwer evangeeljes is lykwols in ekplisite ferwizing fan MariaMarije Magdalena nei in sûndich libben te finen. Mooglik waard MariaMarije Magdalena fertiisd mei de sûndige frou dy't yn Lukas 7:36-50 Jezus' fuotten salve. Ek is der betizing mei MariaMarije fan Betanië, de suster fan Marta, dy't yn Jehannes 11:1-2 ek de fuotten fan Jezus salve en lang waarden MariaMarije van Betanië en MariaMarije Magdalena troch guon as ien en deselde persoan sjoen.

Oan de betizing is û.o. ek in preek fan [[paus Gregorius I]] yn 591 skuldich. Yn dizze ynfloedrike preek identifisearre de paus MariaMarije Magdalena as de sûnderes sûnder namme dy't Kristus's fuotten mei balsem salve. De sân demoanen dy't Jezus út MariaMarije Magdalena bande waarden sân haadsûnden.<ref>http://www.heiligen.net/heiligen/07/22/07-22-0100-maria.php</ref> Alhoewol't de tsjerke hjir al lang ôfstân fan nommen hat, komme der om de persoan fan MariaMarije Magdalena hinne ek tsjintwurdich noch nije optinksels by. Sa woe de skriuwer [[Dan Brown]] yn de bestseller de [[Da Vinci Code]] ha, dat MariaMarije Magdalena de frou fan Jezus wie. Ek dizze bewearing mist alle grûn.<ref>http://www.feit-of-fabel.nl/magdalena.html</ref>

Ynfloed hie ek in ferhaal oer MariaMarije Magdalena yn de [[Legenda aurea]] ([[Latynsk]] foar "Gouden leginden"), in godstsjinstich folksboek út de lette midsiuwen. Neffens dit ferhaal soe MariaMarije Magdalena mei [[MariaMarije fan Klopas]], [[Marta van Betanië|Marta]] en [[Lazarus]] troch in mennich joaden op in skip sûnder seil setten wêze. It skip kaam úteinliks yn it Frânske Saintes-Maries-de-la-Mer by [[Marseille]] oan en fan dêr út brochten hja it kristendom yn de [[Provence (Frankryk)|Provence]]. Dêr wurdt ek nog in tsjinsfaam fereare, dy't mei de trije Maria'sMarijes meireizge hie: de swarte Sara, in beskermhillige fan de [[Roma (folk)|Roma]] en Sinti. In oare oerlevering woe ha dat MariaMarije Magdalena nei de opstanning fan Kristus mei de apostel Jehannes en MariaMarije, de mem fan Jezus, nei Efeze reizge en dêr stoar.

Yn de keunst wurdt MariaMarije Magdalena faak mei in skedel, in pot salve, in gisel, in skriftrol of in krús útbylde. Somtiden is hja ryk yn de klean, somtiden ek - as boetling - yn in rûch bistefel of neaken (dit lêtste is in gefolch fan de betizing mei MariaMarije fan Egypte, in frou dy't fanwegen har sûnden har neaken yn de woastyn ophold). Op guon foarstellings wurdt MariaMarije Magdalena knibbeljend oantroffen by it krús mei har hannen om de fuotten fan Kristus, somtiden ek as de frou by it lege grêf.

Mariamagdalena grt.jpg|MariaMarije Magdalena troch Jan van Scorel (1530)

TINTORETTO - Magdalena penitente (Musei Capitolini, Roma, 1598-1602) - copia.jpg|MariaMarije Magdelena neffens Domenico Tintoretto(1598-1602)

Mary Magdalene In The Cave.jpg|MariaMarije Magdalena yn de grot (Jules Joseph Lefebvre)

Pedro de Mena Magdalena penitente ni.JPG|MariaMarije Magdalena mei it krús (Pedro de Mena)

El Greco- Penitent Magdalene.JPG|MariaMarije Magdalena troch El Greco- Penitent Magdalene.JPG, tusken 1585 en 1590

Tolentino Basilica di San Nicola Cappellone 14.JPG|MariaMarije Magdalena dy't de fuotten fan Kristus omearmet (Basilica di San Nicola da Tolentino, Tolentino, Itaalje)

{{Commonscat|Mary Magdalene|MariaMarije Magdalena}}