Geslachtsmienskip: ferskil tusken ferzjes
Content deleted Content added
noch in synonym |
red hiele side + oanf |
||
Rigel 1:
[[
'''Geslachtsmienskip''' of '''seks''' is it ynbringen fan it [[man (sekse)|manlike]] [[geslachtsorgaan]], de [[penis]] (ornaris as [[ereksje]]), yn it [[frou]]like geslachtsorgaan, de [[fagina]], omreden fan [[seksueel geniet]], [[fuortplanting]] of beide. Geslachtsmienskip is de ultime foarm fan [[lichaamlike yntimiteit]] en wurdt tusken twa (of mear) persoanen yn 'e regel ferrjochte om sawol [[lichem|lichaamlik]] as [[emoasje|emosjoneel]] [[geniet]]. Dit proses draacht gauris yn wichtige mjitte by oan it [[sosjale bining|foarmjen fan bannen tusken minsken]]. Mei [[masturbaasje]] is geslachtsmienskip de meast foarkommende seksuële aktiviteit ûnder [[minske]]n. Meastal duorret geslachtsmienskip mar in stikmannich [[minút|minuten]] en it [[orgasme]] dat dertroch berikt wurdt in oantal [[sekonde]]n.
Geslachtsmienskip stiet ek wol bekend as '''faginale seks''', ta ûnderskie fan [[orale seks]] (wêrby't de penis yn 'e [[mûle]] ynbrocht wurdt) en [[anale seks]] (wêrby't de penis yn 'e [[anus]] ynbrocht wurdt). Ek sprekt men wol fan '''genitale mienskip''' of '''genitale seks''' (seks troch gebrûk fan 'e [[geslachtsdielen]]) yn tsjinstelling ta [[anogenitale mienskip]] (seks wêrby't in geslachtsdiel kontakt makket mei de anus). Oare soarten [[seksuële penetraasje|penetrative seks]] wêrby't de fagina in rol spilet, binne [[fingerjen]] (wêrby't ien of mear [[finger]]s yn 'e fagina ynbrocht wurde), [[kunnilingus]] (in foarm fan orale seks wêrby't mooglik de [[tonge]] yn 'e fagina ynbrocht wurdt), [[dûbele penetraasje]] (wêrby't faginale seks kombinearre wurdt mei anale seks) en it gebrûk fan [[seksboartersguod]], yn 't bysûnder fan in [[dildo]] of keunstpenis.
==
[[Synonym|Synonimen]] foar geslachtsmienskip binne '''geslachtlike mienskip''', '''geslachtsferkear''', '''fleislike mienskip''', '''seks''', '''seksueel kontakt''', '''seksuële omgong''', '''omgong''', "'''de die'''", '''koïtus''' (fan it [[Latyn]]ske ''coitus'', "gearkomste"), '''kopulaasje''' (fan it Latynske ''copulatio'', "ferbining" of "feriening") of (by [[bist]]en) '''pearing'''. Byhearrende [[tiidwurd]]en binne: '''besliepe''', '''bekrûpe''', '''berêde''', '''heevopje''', '''op-en-delderje''', '''ta immen komme''', by bisten '''pearje''' of '''djoeie''' en yn [[bibel]]ske sin '''immen kenne'''. Ut 'e [[sprektaal]] binne fierders noch ferskate as minder [[fatsoen]]lik beskôge tiidwurdsfoarmen bekend, lykas '''neuke''', '''wippe''', '''krikke''', '''krikkrakje''', '''pompe''', '''joepe''', '''jûpse''', '''jûtse''', '''útride''' en '''útwenje'''. [[Eigenskipswurd]]like foarmen dy't by geslachtsmienskip hearre, binne '''geslachtsmienskiplik''' en '''koïtaal'''. As men foar de earste kear geslachtsmienskip hat, sprekt men fan in [[ûntfamming]]. It ôftwingen fan geslachtsmienskip tsjin 'e wil fan ien fan 'e partners hjit [[ferkrêfting]].
[[Ofbyld:Kamasutra5.jpg|thumb|300px|Geslachtsferkear, plaatsje ít de [[Kamasûtra]]]]▼
[[File:Lion sex.jpg|left|thumb|250px|De pearing fan twa [[liuw]]en.]]
==Proses==
Geslachtsmienskip kin plakfine binnen in [[relaasje (ynterpersoanlike bân)|relaasje]], lykas in [[houlik]], [[ferloving]], [[registrearre partnerskip]], [[gearwenjen]], [[losse relaasje]], [[românse]] of [[ferkearing]], mar it kin ek foarkomme dat minsken inoar [[fersieren (seksualiteit)|fersiere]] mei de spesifike bedoeling om ien [[nacht]] seks mei-inoar te hawwen en inoar dêrnei nea wer te sjen. Soks hjit in [[onenightstand]]. Ornaris wurdt geslachtsmienskip foarôfgien troch in [[foarspul (seksualiteit)|foarspul]] dat de partners [[seksuële opwining|seksueel prikelet]] en harren lichems tariedt op geslachtsferkear: de [[penis]] fan 'e [[man (sekse)|man]] wurdt [[ereksje|stiif]] en jout [[foarfocht]] ôf, en de [[fagina]] fan 'e [[frou]] wurdt fochtich troch de ôfskieding fan [[faginaal focht]]. Sawol foarfocht as faginaal focht is in natuerlik [[glydmiddel]].
[[File:Deveria04.jpg|right|thumb|200px|In print út 'e [[19e iuw]] fan in pearke dat geslachtsmienskip hat (troch [[Achille Devéria]]).]]
By in onenightstand kin it foarspul al begjinne as men inoar oppikt, yn 'e foarm fan [[flirten]]. Letter folget [[tútsjen]], dan [[streakjen]] en it befielen fan inoars lichem, en dêrnei it [[fingerjen]] fan 'e fagina en it [[ôflûken]] fan 'e penis. Faak wurde oanslutend earst noch ien of beide foarmen fan [[orale seks]] ferrjochte: [[kunnilingus]], wêrby't de man de fagina fan 'e frou [[slikjen|slikket]], en [[felasio]], wêrby't de frou de penis fan 'e man ôfsûcht. By de eigentlike geslachtsmienskip bringt de man syn penis yn 'e fagina fan 'e frou yn en beweecht dy dêrnei yn en út (it 'stjitten') yn in tempo dat stadichoan flugger giet en minder behearske is neigeraden dat de man of beide partners tichter by it [[orgasme]] komme.
Oare hâldings binne:▼
Dit stjitten jout sawol de man as de frou [[seksueel geniet]]. Foar de man wurdt dat feroarsake troch de druk op syn [[nút (penis)|nút]], de uterst gefoelige tip fan syn penis, en troch de sûgende krêft fan 'e fagina. Foar de frou wurdt it feroarsake troch de wriuwing fan 'e penis by har gefoelige [[binnenste skamlippen]] lâns, de wriuwing fan it [[ûnderlichem]] fan 'e man oer har [[klitoris]], en it reitsjen troch syn penis fan har [[G-plak]], binnenyn har fagina. Uteinlik wurdt de druk op 'e penis fan 'e man sa grut dat er in [[orgasme]] berikt (of 'klearkomt'), wêrby't in [[ejakulaasje]] (útstjit) fan [[sperma]] yn 'e fagina fan 'e frou plakfynt. [[Biology]]sk sjoen is dat de earste stap fan 'e [[fuortplanting]]: de [[siedsel]]len sille trochkringe yn it [[limoer]] fan 'e frou en dêr sa mooglik in [[aaisel]] [[befruchting|befruchtsje]], mei as gefolch dat de frou [[swierwêzen|swier rekket]] en (as alles goed giet) njoggen [[moanne (tiid)|moannen]] letter in [[poppe]] te wrâld bringt.
[[File:Indiaerotic8.jpg|left|thumb|200px|Geslachtsmienskip fan in [[Yndia]]aske [[prins]] en syn [[frouwe]].]]
:De frou leit op har liif en de man leit op har rêch, mei syn gesicht nei de efterholle fan de frou. ▼
==Swierwêzen==
Faak is fuortplanting lykwols net de reden fan 'e geslachtsmienskip, en sterker noch, sille beide dielnimmers der alles oan dwaan om derfoar te soargjen dat de frou net swier rekket. Soms lûkt de man dêrom, as er syn orgasme oankommen fielt, syn penis fluch út 'e fagina, om op 'e [[búk]] fan 'e frou te ejakulearjen; dat hjit [[koïtus interruptus]] oftewol de "ûnderbrutsen geslachtsmienskip" (ek sprekt men wol fan 'foar it sjongen út tsjerke gean'). De iennichste oare mooglikheid om swierwêzen tsjin te gean, wie foarhinne [[periodike ûnthâlding]], wêrby't men de [[fruchtberheidssyklus]] fan 'e frou yn 'e rekken hold en allinnich geslachtsmienskip hie op [[dei|dagen]] dat hja 'ûnfruchtber' wie. Net ien fan beide systemen is wetterticht, mei as gefolch dat de frou gauris dochs swier waard.
Tsjintwurdich binne der [[foarbehoedsmiddel]]s dy't folle better wurkje, lykas it [[kondoom]] (in licht [[plestik]] [[hoes]]ke dat men om 'e penis docht) of de [[antykonsepsjepil]], dy't op deistige basis troch de frou ynnommen tsjinnet te wurden. Ek dy middels biede lykwols gjin hûndert persint wissichheid; in kondoom kin barste of ôfglydzje en 'de pil' wurdt wolris fergetten en wurdt boppedat troch in protte froulju as in ferfelende ferplichting ûnderfûn. By it ferjitten om 'e pil yn te nimmen, kin in [[morningafterpil]] noch útkomst biede. Mar guon manlju litte har, as se beslist gjin [[bern (persoan)|bern]] (mear) hawwe wolle, [[sterilisaasje|sterilisearje]], wêrby't [[operaasje (genêskunde)|operatyf]] de ferbining ferbrutsen wurdt tusken de [[testikel]]s, dêr't it sperma oanmakke wurdt, en de [[urinebuis]], dêr't it troch nei bûten ta ejakulearre wurdt. Guon froulju dy't nettsjinsteande alle mooglik foarbehoedsmiddels dochs [[ûnwinske swierwêzen|ûnwinske swier]] reitsje, ûndergeane in [[abortus]], wêrby't it swierwêzen troch in [[dokter]] keunstmjittich beëinige wurdt.
[[File:Paul_Avril_-_Les_Sonnetts_Luxurieux_(1892)_de_Pietro_Aretino,_2.jpg|right|thumb|250px|In print út [[1892]] fan [[Édouard-Henri Avril]], mei dêrop geslachtsmienskip yn 'e [[misjonarishâlding]].]]
==Froulik orgasme==
Foar geslachtsmienskip yn 'e [[biology]]ske sin (fan 'e earste stap fan 'e [[fuortplanting]]) is it net nedich dat de frou in orgasme berikt. Sterker noch, iuwenlang wie de [[genêskunde|medyske wittenskip]] derfan oertsjûge dat froulju gjin orgasme krije koene. Pas yn 'e [[njoggentjinde iuw]] waard it tsjindiel oantoand, mar noch altyd wurde froulju wol foarsteld as lju dy't geslachtsmienskip duldsum ûndergeane om harren gleone manlike partner te geriivjen, of dy't harren gleone manlike partner op in houtsje bite litte ("No net, skat, ik haw pineholle").
Dizze foarstelling fan saken is besiden de wierheid. Der sille grif froulju wêze dy't net fan geslachtsferkear hâlde, mar de measten genietsje der perfoarst teminsten likefolle fan as manlju. Wol hawwe froulju faak ferlet fan mear [[seksuële stimulaasje]] as manlju om in orgasme te berikken: 70-80% binne dêrta direkte stimulaasje fan 'e klitoris nedich. As it harren de muoite net wurdich is, [[simulearre orgasme|simulearje se soms in orgasme]]. As se wol wier in orgasme hawwe, kinne in protte froulju dêrby ek in [[froulike ejakulaasje]] (''squirting'') belibje, wêrby't lichemseigen floeistof troch de [[para-uretrale klieren]] yn in ritmysk ta- en ôfnimmende striel fia de [[urinebuis]] útdreaun wurdt.
[[File:Édouard-Henri_Avril_(14).jpg|left|thumb|280px|Geslachtsmienskip yn 'e [[cowgirl (seksposysje)|cowgirl]]posysje (troch [[Édouard-Henri Avril]]).]]
==Posysjes==
Geslachtsmienskip kin yn ferskate hâldings plakfine. Sokke hâldings wurde [[seksposysje|posysjes]] of 'stantsjes' neamd. De wenstichste dêrfan is de saneamde [[misjonarisposysje]], wêrby't de frou mei de [[skonk]]en wiid spraat en omheech holden ûnder de man leit. Dit wurdt ornaris ûnderfûn as ien fan 'e noflikste en oangenaamste 'stantsjes' om't de sekspartners hjirby mei de [[gesicht]]en nei inoar ta lizze, sadat se inoar ûnder de geslachtsmienskip oansjen en [[tút]]sje kinne. De namme 'misjonarishâlding' (mei de ferwizing nei in [[misjonaris]]) komt nei alle gedachten om't dizze seksposysje de iennichste is dy't troch de [[Roomsk-Katolike Tsjerke]] goedkard wurdt, om't it, yn 'e wrâldbeskôging fan dy [[tsjerke]], de natuerlike rangoarder binnen it [[gesin]] oanjout, mei de man boppe-oan en de frou ûnderop.
By farianten fan 'e misjonarishâlding kinne de gesichten ek njonken inoar holden wurde (wêrby't de partners inoar yn 'e [[nekke]] [[hymjen|hymje]]), en de frou kin har skonken ek plat dellizze yn it ferlingde fan har [[lichem]], of de [[foet (lichemsdiel)|fuotten]] efter de [[rêch]] fan 'e man byinoar bringe, of (as se dêrta linigernôch is) har fuotten nei har [[skouder]]s ta bringe. Foar sawol de man as de frou kinne ferskillende hâldings fan 'e skonken fan 'e frou in ferskillend [[gefoel]] feroarsaakje. Sa hat it sterker bûgen fan 'e [[heup]]en ta gefolch dat de penis djipper yn 'e fagina binnenkringe kin, wêrmei't mooglikerwize it [[G-plak]] sterker stimulearre wurdt. Oft dat noflik is of net, hinget fan persoanlike foarkar en de [[anatomy]]ske skaaimerken fan 'e partners ôf.
[[File:Coition_of_a_Hemisected_Man_and_Woman.jpg|right|thumb|180px|In trochsneed fan in [[man (sekse)|man]] en [[frou]] dy't geslachtsferkear hawwe, troch [[Leonardo da Vinci]].]]
▲* [[efterstfoarst (seksposysje)|efterstfoarst]]:
* [[op syn hûntsjes]] of ''doggie-style'': de frou op [[hân (lichemsdiel)|hannen]] en [[knibbel]]s of op knibbels wylst se har mei de [[earm (lichemsdiel)|earms]] op bgl. it [[bêd]] skoarret, mei de man op knibbels efter har, sa't [[hûn]]en it dogge
* [[steand (seksposysje)|steand]]:
** fan efteren: de frou bûcht wat foaroer en de man stiet efter har; de frou kin har skonken spriede, mar dat hoecht net
** fan foarren: de frou linet wat efteroer en spriedt de har skonken wat, of lûkt ien skonk op en set dy op bgl. in [[stoel]], of lit him rêste op 'e earm of it skouder fan 'e man, dy't foar har stiet
* [[leppeltsje-leppeltsje]] of ''spooning'': de man en de frou lizze op 'e [[side (lichemsdiel)|side]], mei de man efter de frou; hjirby kin de frou har skonken spriede, mar dat hoecht net
* [[cowgirl (seksposysje)|cowgirl]]: de man leit plat op 'e rêch of sit op in stoel, en de frou sit oerskrank oer him hinne mei har foarside nei him ta; hja kin harsels ûnderstypje mei de fuotten op 'e grûn (as har partner op in stoel sit) of mei har knibbels op it bêd (as er leit); hja kin rjochtop sitte of, as er leit, foaroer bûge en har gesicht nei sines tabringe
* [[omdraaide cowgirl]] of ''reversed cowgirl'': de man leit plat op 'e rêch of sit op in stoel, en de frou sit oerskrank oer him hinne mei har rêch nei him ta; hja kin de fuotten op 'e grûn sette (as har partner op in stoel sit) of op it bêd (as er leit) of op syn [[boppeskonk]]en, wêrby't se har mei de hannen op syn [[boarst]] of op it bêd njonken syn boarst skoarret
* [[ûnderstboppest (seksposysje)|ûnderstboppest]] of ''piledriver'': de frou leit op har skouders, mei har [[holle]] op 'e grûn en har liif by it bêd of de bank op, sadat har [[stuten]] krekt oer de râne hinne komme; de man pleatst syn fuotten oan wjerssiden fan har sadat er troch syn knibbels sakke boppe har stiet, en beweecht net hinne en wer, mar op en del
▲[[
Mei wat fantasij kinne grif noch oare farianten betocht wurde; it fariëarjen fan seksposysje by geslachtsferkear kin yn fêste [[relaasje (ynterpersoanlike bân)|relaasjes]] de positive [[spanning]] behâlde en foarkomme dat de belibbing fan 'e seksualiteit in ferplichting of rûtinemjittich wurdt. Faak wurdt de ''[[Kamasûtra]]'', in ferneamd [[Yndia]]ask [[boek]] út 'e [[twadde iuw]], sjoen as it standertwurk op it mêd fan seksposysjes. Hoewol't dêr yndie in protte oer dat ûnderwerp yn stiet, is it in misferstân dat de ''Kamasûtra'' allinnich mar oer seks gean soe of sels dat it dêr yn haadsaak oer giet. Eins is it nammentlik in [[godstsjinst]]ich geskrift, ferlykber mei in [[bibel]]boek, dat rie jout oangeande de [[deugd]]sume libbenswize dy't it [[hindoeïsme]] foarstiet, en in sûn sekslibben heart dêr no ienris by.
==Seksueel oerdraachbere oandwanings==
Guon [[sykte]]n kinne troch geslachtsferkear fan persoan op persoan oerdroegen wurde. Datsoarte [[krupsje]]s wurde [[geslachtssykte]]n of [[seksueel oerdraachbere oandwaning]]s neamd. As men frije seksuële kontakten hat, d.w.s. mei mear as ien persoan yn koarte tiid geslachtsmienskip hat, wurdt men sterk oanmoedige om dêrby in [[kondoom]] te brûken. Dat jildt ek as men fan jinsels wit dat men neat ûnder de leden hat, want fan jins sekspartner kin men dêr nea wis fan wêze. Geslachtsferkear dêr't men jin troch it gebrûk fan in kondoom by beskermet tsjin seksueel oerdraachbere oandwanings wurdt [[feilige seks]] neamd, yn tsjinstelling ta [[ûnfeilige seks]], wêrby't men de risiko's fan it krijen fan sokke sykten foar leaf nimt. De meast foarkommende seksueel oerdraachbere oandwanings binne [[gonorroe]], [[klamydia]], [[syfilis]], [[sjankroyd]] en [[HIV]]/[[AIDS]], wêrfan't de lêste [[dea]]dlik wêze kin. [[Hepatitis B]] kin, hoewol't it ornaris net as in geslachtssykte beskôge wurdt, ek troch geslachtsmienskip oerdroegen wurde.
{{boarnen|boarnefernijing=
Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: [http://en.wikipedia.org/wiki/Sexual_intercourse ''References'', op dizze side].
----
{{commonscat|Sexual intercourse}}
}}
[[Kategory:Seksualiteit]]
|